أبو الخطاب قتادة بن دعامة بن عکابة الدوسی ( ۶۱ هـ - ۱۱۸ هـ، ۶۸۰–۷۳۶م ) به لغت وتاریخ عرب و نسب شناسی، حدیث، شعر عرب، تفسیر علم داشت و حافظ بود و در بصره می زیست. نابینا بود. احمد بن حنبل دربارهٔ او می گوید: «او با حافظه ترین اهل بصره بود و چیزی نمی شنید مگر اینکه آن را حفظ می کرد، من یک بار صحیفهٔ جابر را برای او خواندم و او حفظ شد. » حافظهٔ او در طول تاریخ ضرب المثل بود. او در عراق به مرض طاعون در گذشت.
او ازبادیه نشینان عرب و از قبیلهٔ بنی شیبان در شمال عربستان بود. [ ۱]
اولین گزارش از او در کتاب الطبقات الکبیر محمد بن سعد است. [ ۲] او چندین سال شاگرد و از یاران حسن بصری بود. او طوماری از صحابهٔ پیامبر اسلام جابر بن عبدلله بود. ( † 697 ) [ ۳] از او احادیثی از پیامبر اسلام نقل قول شده است. [ ۴] این احادیث بعدها در مجموعهٔ حدیثی از احمد بن حنبل حفظ شده است. بر اساس برخی گزارش ها از المزی، یوسف بن الزکی عبد الرحمان بن یوسف الکلبی وابوعبدالله محمد ذهبی در شرح حال او مرگ قتاده را در سال ۷۳۵ در استان واسط و به مرض طاعون یاد کرده اند.
او از عبدالله بن سرجس و أنس بن مالک و أبی طفیل کنانی و سعید بن مسیب و أبی عالیة رفیع ریاحی و صفوان بن محرز و أبی عثمان نهدی و زرارة بن أوفی و نضر بن أنس و عکرمة مولی ابن عباس و أبی ملیح بن أسامة و حسن بصری و بکر بن عبدالله مزنی و أبی حسان أعرج و هلال بن یزید و عطاء بن أبی رباح و معاذة عدویة و بشر بن عائذ منقری و بشر بن محتفز و بشیر بن کعب و أبی شعثاء جابر بن زید و جری بن کلیب سدوسی و حبیب بن سالم در آنچه نوشته شده از او و حسان بن بلال و حمید بن عبدالرحمن بن عوف و خالد بن عرفطة و خلاس هجری و خیثمة بن عبد الرحمن و سالم بن أبی جعد و شهر بن حوشب و عبدالله بن شقیق و عقبة بن صهبان و مطرف بن شخیر و محمد بن سیرین و نصر بن عاصم و أبی مجلز و أبی أیوب المراغی و أبی الجوزاء الربعی و از عمران بن حصین و سفینة و أبی هریرة به صورت مرسل و از مسلم ین یسار و قزعة بن یحیی و عامر شعبی و بسیاری دیگر نقل قول کرده است. أیوب سختیانی و ابن أبی عروبة و معمر بن راشد و أوزاعی و مسعر بن کدام و عمرو بن حارث مصری و شعبة بن حجاج و جریر بن حازم و شیبان نحوی و همام بن یحیی و حماد بن سلمة و أبان عطار و سعید بن بشیر و سلام بن أبی مطیع و شهاب بن خراش و حسام بن مصک و خلید بن دعلج و سعید بن زربی و صعق بن حزن و عفیر بن معدان و موسی بن خلف عمی و یزید بن إبراهیم تستری و أبو عوانة وضاح و دیگران از او نقل قول کرده اند.
این نوشته برگرفته از سایت ویکی پدیا می باشد، اگر نادرست یا توهین آمیز است، لطفا گزارش دهید: گزارش تخلفاو ازبادیه نشینان عرب و از قبیلهٔ بنی شیبان در شمال عربستان بود. [ ۱]
اولین گزارش از او در کتاب الطبقات الکبیر محمد بن سعد است. [ ۲] او چندین سال شاگرد و از یاران حسن بصری بود. او طوماری از صحابهٔ پیامبر اسلام جابر بن عبدلله بود. ( † 697 ) [ ۳] از او احادیثی از پیامبر اسلام نقل قول شده است. [ ۴] این احادیث بعدها در مجموعهٔ حدیثی از احمد بن حنبل حفظ شده است. بر اساس برخی گزارش ها از المزی، یوسف بن الزکی عبد الرحمان بن یوسف الکلبی وابوعبدالله محمد ذهبی در شرح حال او مرگ قتاده را در سال ۷۳۵ در استان واسط و به مرض طاعون یاد کرده اند.
او از عبدالله بن سرجس و أنس بن مالک و أبی طفیل کنانی و سعید بن مسیب و أبی عالیة رفیع ریاحی و صفوان بن محرز و أبی عثمان نهدی و زرارة بن أوفی و نضر بن أنس و عکرمة مولی ابن عباس و أبی ملیح بن أسامة و حسن بصری و بکر بن عبدالله مزنی و أبی حسان أعرج و هلال بن یزید و عطاء بن أبی رباح و معاذة عدویة و بشر بن عائذ منقری و بشر بن محتفز و بشیر بن کعب و أبی شعثاء جابر بن زید و جری بن کلیب سدوسی و حبیب بن سالم در آنچه نوشته شده از او و حسان بن بلال و حمید بن عبدالرحمن بن عوف و خالد بن عرفطة و خلاس هجری و خیثمة بن عبد الرحمن و سالم بن أبی جعد و شهر بن حوشب و عبدالله بن شقیق و عقبة بن صهبان و مطرف بن شخیر و محمد بن سیرین و نصر بن عاصم و أبی مجلز و أبی أیوب المراغی و أبی الجوزاء الربعی و از عمران بن حصین و سفینة و أبی هریرة به صورت مرسل و از مسلم ین یسار و قزعة بن یحیی و عامر شعبی و بسیاری دیگر نقل قول کرده است. أیوب سختیانی و ابن أبی عروبة و معمر بن راشد و أوزاعی و مسعر بن کدام و عمرو بن حارث مصری و شعبة بن حجاج و جریر بن حازم و شیبان نحوی و همام بن یحیی و حماد بن سلمة و أبان عطار و سعید بن بشیر و سلام بن أبی مطیع و شهاب بن خراش و حسام بن مصک و خلید بن دعلج و سعید بن زربی و صعق بن حزن و عفیر بن معدان و موسی بن خلف عمی و یزید بن إبراهیم تستری و أبو عوانة وضاح و دیگران از او نقل قول کرده اند.
wiki: قتاده بن دعامه