قبچاق یا قپچاق یا قفجاق نام گروهی از کوچ نشینان تُرک بود. [ ۱] [ ۲] خاستگاه اصلی آنان احتمالاً در خانات کیمک بود. سپس از حدود ۱۰۳۰ تا ۱۲۳۷ میلادی - یعنی تا زمان حمله مغول - در دشت قبچاق مستقر شدند. نقش اینان در بخشی از تاریخ روس، خوارزم، آنسوی قفقاز، روم شرقی، مجارستان، جهان اسلام و چین تحت استیلای دودمان یوآن حیاتی بوده است. ترکان قبچاق بر اساس اسناد تاریخی دارای موهای بور و سرخ و چشمان آبی و سبز بوده اند. [ ۳]
در آثار اسلامی تا سده های نهم و دهم میلادی از نام قبچاق اثری نیست. در دههٔ ۱۰۳۰ میلادی تعدادی از قبچاق ها در خدمت خوارزمشاهیان بودند و گروهی از ایشان نیز به مرزهای خوارزمشاه می تاختند. حرکت آنان به سوی جلگه پونتیک سبب فشار پچنگ ها و غزان به مرزهای روم شرقی و ایران می شد.
دین نخستین آنان شمن باوری بوده و تا پیش از استیلای مغول اسلام و مسیحیت هم میان گروهی از ایشان راه یافته بود. چغری بیگ در دههٔ ۱۰۴۰ میلادی یک امیر قبچاق را در خوارزم به اسلام گروانده بود. اتحاد قبیله ای قبچاق ها شامل عناصر ترک و مغول و ایرانی بود.
میان سال های ۱۲۱۷ تا ۱۲۳۷ میلادی مغول ها دشت قبچاق را تسخیر کردند. گروهی از قبچاق ها به نام کوتن[ ۴] به مجارستان گریختند. قبچاق ها بازمانده به مرور در مغول ها حل شدند. بعدها در زمان جنگ های میان تیمور لنگ و تقتامیش در ۱۳۸۰ تا ۱۳۹۰ میلادی، بازمانده قبچاق ها و قبچاق های مغول شده تجدید سازمان قبیله ای یافتند. سپس در آینده اینان به نیروی اصلی اردوی نوقای ادیگو تبدیل شدند.
ریشهٔ نام قبچاق به درستی آشکار نیست اما قبچاق ها نام خود را به معنای «درخت توخالی» تعبیر می کردند. [ ۵] به گفته آنان، در درون درختی توخالی، جد اولیه آنها پسر خود را به دنیا آورد. [ ۶] . با وجود این، گلدن خاطرنشان می کند که معنی اصلی نام و ریشه شناسی این قومیت « همچنان مورد اختلاف و گمانه زنی باقی می ماند». [ ۷]
اوشانین، مردم شناس روس خاطرنشان می کند که فنوتیپ «مغولی»، مشخصه قزاق ها و قرقیزهای امروزی، در میان جمجمه های تاریخی «قبچاق» و «پچنگ» که در سراسر آسیای مرکزی و اوکراین یافت می شود، غالب است. لی کوانگ توضیح میدهد که کشف اوشانین بدین معنی است که نوادگان مدرن قبچاق های تاریخی قزاق ها هستند که مردان آن ها فرکانس بالایی از زیرشاخه C2b1b1 هاپلوگروپ C2 دارند. [ ۸] یک مطالعه ژنتیکی دیگر که در ماه می ۲۰۱۸ در نیچر منتشر شد، بقایای دو مرد قبچاق را که بین سالهای ۱۰۰۰ میلادی و ۱۲۰۰ میلادی دفن شده بودند مورد بررسی قرار داد. یک مرد ناقل تک گروه پدری C و تک گروه مادری F1b1b بود که نشان دهنده ریشه آسیای شرقی است. مشخص شد که نر دیگر حامل تک گروه مادری D4 است که نسب اروپایی را نشان می دهد.
این نوشته برگرفته از سایت ویکی پدیا می باشد، اگر نادرست یا توهین آمیز است، لطفا گزارش دهید: گزارش تخلفدر آثار اسلامی تا سده های نهم و دهم میلادی از نام قبچاق اثری نیست. در دههٔ ۱۰۳۰ میلادی تعدادی از قبچاق ها در خدمت خوارزمشاهیان بودند و گروهی از ایشان نیز به مرزهای خوارزمشاه می تاختند. حرکت آنان به سوی جلگه پونتیک سبب فشار پچنگ ها و غزان به مرزهای روم شرقی و ایران می شد.
دین نخستین آنان شمن باوری بوده و تا پیش از استیلای مغول اسلام و مسیحیت هم میان گروهی از ایشان راه یافته بود. چغری بیگ در دههٔ ۱۰۴۰ میلادی یک امیر قبچاق را در خوارزم به اسلام گروانده بود. اتحاد قبیله ای قبچاق ها شامل عناصر ترک و مغول و ایرانی بود.
میان سال های ۱۲۱۷ تا ۱۲۳۷ میلادی مغول ها دشت قبچاق را تسخیر کردند. گروهی از قبچاق ها به نام کوتن[ ۴] به مجارستان گریختند. قبچاق ها بازمانده به مرور در مغول ها حل شدند. بعدها در زمان جنگ های میان تیمور لنگ و تقتامیش در ۱۳۸۰ تا ۱۳۹۰ میلادی، بازمانده قبچاق ها و قبچاق های مغول شده تجدید سازمان قبیله ای یافتند. سپس در آینده اینان به نیروی اصلی اردوی نوقای ادیگو تبدیل شدند.
ریشهٔ نام قبچاق به درستی آشکار نیست اما قبچاق ها نام خود را به معنای «درخت توخالی» تعبیر می کردند. [ ۵] به گفته آنان، در درون درختی توخالی، جد اولیه آنها پسر خود را به دنیا آورد. [ ۶] . با وجود این، گلدن خاطرنشان می کند که معنی اصلی نام و ریشه شناسی این قومیت « همچنان مورد اختلاف و گمانه زنی باقی می ماند». [ ۷]
اوشانین، مردم شناس روس خاطرنشان می کند که فنوتیپ «مغولی»، مشخصه قزاق ها و قرقیزهای امروزی، در میان جمجمه های تاریخی «قبچاق» و «پچنگ» که در سراسر آسیای مرکزی و اوکراین یافت می شود، غالب است. لی کوانگ توضیح میدهد که کشف اوشانین بدین معنی است که نوادگان مدرن قبچاق های تاریخی قزاق ها هستند که مردان آن ها فرکانس بالایی از زیرشاخه C2b1b1 هاپلوگروپ C2 دارند. [ ۸] یک مطالعه ژنتیکی دیگر که در ماه می ۲۰۱۸ در نیچر منتشر شد، بقایای دو مرد قبچاق را که بین سالهای ۱۰۰۰ میلادی و ۱۲۰۰ میلادی دفن شده بودند مورد بررسی قرار داد. یک مرد ناقل تک گروه پدری C و تک گروه مادری F1b1b بود که نشان دهنده ریشه آسیای شرقی است. مشخص شد که نر دیگر حامل تک گروه مادری D4 است که نسب اروپایی را نشان می دهد.
wiki: قبچاق ها