قَبَله ( به ترکی آذربایجانی:Qəbələ ) نام بخشی در شمال جمهوری آذربایجان است که مرکز آن شهر تاریخی قبله است. در این بخش یک سامانه هشدار رادار وجود دارد که از زمان اتحاد جماهیر شوروی باقی مانده است و هم اکنون تحت اجاره روسیه است که سالیانه ۷٫۵ میلیون دلار بابت آن به جمهوری آذربایجان پرداخت می کند. ولادمیر پوتین اخیراً پیشنهاد استفاده از این سامانه را به عنوان سپر دفاع موشکی مشترک روسیه و آمریکا ارایه کرد. مرکز این شهرستان شهر قبله است.
... [مشاهده متن کامل]
A watefall in Gabala district of Azerbaijan
A lake in Gabala district of Azerbaijan
منابع [ویرایش]
Wikipedia contributors, "Qabala ( rayon ) , " Wikipedia, The Free Encyclopedia, http://en. wikipedia. org/w/index. php?title=Qabala_%28rayon%29&oldid=219986748
پیوند به بیرون [ویرایش]
سپر پادموشک قبله
[نهفتن]
ن • ب • و
جمهوری آذربایجان
پایتخت
باکو
شهرها
باکو خان کندی سومقاییت شکی شوشا شیروان گنجه لنکران مینگه چویر نخجوان نفتالان یولاخ
شهرستان ها
آب شوران آستارا آق استفا آقجه بدی آق داش آق دام آق سو اردوباد اسماعیللی اغوز اوجار ایمیشلی بابک بالاکن بردع بیلقان بیله سوار ترتر تووز جبراییل جلفا جلیل آباد حاجی قبول خاچماز خوجالی خواجه وند خیزی داش کسن دوه چی زاقاتالا زردآب زنگلان ساعتلی سالیان ساموخ سدرک سیاه زن شاه بوز شرور شکی شماخی شمکیر شوشا صابرآباد فضولی قاخ قازاخ قبادلی قبله قبوستان قبه قوسار کردامیر کلبجر کنگرلی گدابیگ گورانبوی گوی چای گوی گل لاچین لریک لنکران ماساللی نفت چاله یاردیملی یولاخ
رده: بخش های جمهوری آذربایجانشهرستان های جمهوری آذربایجان
قس ترکی آذری
Qəbələ – Azərbaycan Respublikasında rayon. İnzibati mərkəzi Qəbələ şəhəridir.
Mündəricat [göstər]
[redaktə]Tarixi
Qəbələ şəhəri Azərbaycanın qədim şəhərlərindəndir. Böyük Plini yazırdı ki, Albaniyanın əsas şəhəri Kabalakadır. Mənbələrdə Qəbələ adı Vostani - Martspan ( yəni fars canişini – mərzbanın paytaxtı ) adlandırılan Kavaqak kimi də çəkilir.
Paytaxtın VI əsrdə Parfava ( Bərdəyə ) köçürülməsinə qədər Qafqaz Albaniyasının əsas şəhəri olan Qəbələdir. Qəbələ Böyük Plinidə xatırlanan Kabalaka ( Cabalaca ) və Ptolomeydə adı çəkilən "Alban və Kavsi ( Alazan və Samur ) çayları arasındakı Xabala ( Chabala ) hesab olunur. Onun adı VII əsrdə Musa Kalankatlıda Kavalaka, "Erməni coğrafıyası"nda Kavaqak ( Kavalak ) və Ostani – Mərzpan kimi çəkilir. VIII əsrdə Gevond Kaqadan ( Qala ) – Ostani Mərzpanyandan ( mərzbanların iqamətgahı ) danışır ki, bu da Qəbələyə uyğun gəlir. 1959 - cu ildən bu günədək möhtəşəm qala divarlarının xarabaları qalan Çuxur Qəbələ kəndinin ( keçmiş Qutqaşen ( indiki Qəbələ ) rayonu ) həndəvərində aparılan arxeoloji qazıntılar nəticəsində antik dövrə aid qədim Qəbələ şəhər yeri aşkara çıxarılmışdır.
Qəbələnin xarabalıqları orta əsrlər şəhər yerindən 2 km cənub - şərqdə, Çuxur Qəbələ kəndinin yaxınlığında, Qafqaz dağlarının ətəklərində, Qaraçay və Covurluçay arasındakı geniş təpədədir. Hər tərəfdən qala divarları və bürclərlə əhatə olunmuş iki böyük hissədən – Səlbir və yerli əhalinin Govurqala adlandırdığı qaladan ibarətdir. Onlardan şərqdə, Covurluçayla, Qoçalançay arasındakı geniş düzənlikdə məbəd yeri nekropolu və tikinti qalıqları vardır. Qəbələnin ətrafı meşə və vadilərlə zəngindir. Şəhər onu əhatə edən dağ kəndləri ilə yaxşı müdafiə olunurdu.
Ən yaxın keçidlər olan Savalanda və Avalanda ( yaxud Ağvanda ) istehkamlar və bürclər tikilmişdi. Səlbirin qala divarları, dördkünc və yarımdairəvi bürcləri daha çox dağılmışdır. Divarlardakı və bürclər - dəki mazğallar düzbucaqh formasındadır. şimal və qərb hissələrdə darvaza yerlərinin qalıqları durur. Səlbirin ərazisindən, ümumiyyətlə, bütün şəhəri dövrələyən dərin xəndəklə ayrılan Qala hissəsində divarlar, bürc və darvaza yerləri daha yaxşı qalmışdır. Qalanın cənub tərəfində hündürlüyü təxminən 7 - 8 m, diametri 5 - 6 m olan dairəvi və yarımdairəvi bürclər vardır. Hücum təhlükəsi zamanı xəndək su ilə doldurulurdu. Divarlar və bürclər çiy kərpicdən, çaydaşlarından və əhəng məhlulundan istifadə edilməklə bişmiş kərpicdən hörülmüşdür. Şəhər istehkamlarının bünövrəsini qoyulmasında iri yonulmuş yerli tuf daşlarından istifadə olunmuşdur.
V əsrdə yepiskopun iqamətgahı Qəbələdə yerləşirdi. Musa Kalankatlı 488 - ci ildə Aquen şəhərində çağırılmış məclisdə qəbul edilmiş kanonik qanunların altındakı imzalardan danışarkən hökmdar Vaçaqandan və Partav arxiyepiskopundan sonra qəbələ ( Kapala ) yepiskopu Manasenin imzasının durduğunu bildirir. Həmin müəllif VII əsrdə xalkedonit katolikos Nerseslə əlaqədar hadisələrdən bəhs edərkən ondan ayrılmış Kapalak yepiskopu İoannın adını çəkir. Məclis iştirakçılarının imzaları arasında da Albaniya katolikosundan sonra ikinci yerdə həmin Kapalak katolikosu İoannın imzası dururdu.
I - V əsrlərdə Qəbələ alban Arşakiləri sülaləsi hökmdarlarının iqamətgahı idi. Lakin V əsrdən o, Sasanilərin təyin etdikləri mərzbanlann iqamətgahına çevrildi. VI əsrdə xəzərlərin basqınları ilə əlaqədar mərzbanların iqamətgahı Partava köçürüldü. Qəbələ 737 - ci ildə ərəblər tərəfindən işğal edilənədək xəzər torpaqlarının tərkiibnə daxil idi.
Qəbələ rayonu indiki rayon mə . . .
... [مشاهده متن کامل]
منابع [ویرایش]
Wikipedia contributors, "Qabala ( rayon ) , " Wikipedia, The Free Encyclopedia, http://en. wikipedia. org/w/index. php?title=Qabala_%28rayon%29&oldid=219986748
پیوند به بیرون [ویرایش]
سپر پادموشک قبله
[نهفتن]
ن • ب • و
جمهوری آذربایجان
پایتخت
باکو
شهرها
باکو خان کندی سومقاییت شکی شوشا شیروان گنجه لنکران مینگه چویر نخجوان نفتالان یولاخ
شهرستان ها
آب شوران آستارا آق استفا آقجه بدی آق داش آق دام آق سو اردوباد اسماعیللی اغوز اوجار ایمیشلی بابک بالاکن بردع بیلقان بیله سوار ترتر تووز جبراییل جلفا جلیل آباد حاجی قبول خاچماز خوجالی خواجه وند خیزی داش کسن دوه چی زاقاتالا زردآب زنگلان ساعتلی سالیان ساموخ سدرک سیاه زن شاه بوز شرور شکی شماخی شمکیر شوشا صابرآباد فضولی قاخ قازاخ قبادلی قبله قبوستان قبه قوسار کردامیر کلبجر کنگرلی گدابیگ گورانبوی گوی چای گوی گل لاچین لریک لنکران ماساللی نفت چاله یاردیملی یولاخ
رده: بخش های جمهوری آذربایجانشهرستان های جمهوری آذربایجان
قس ترکی آذری
Qəbələ – Azərbaycan Respublikasında rayon. İnzibati mərkəzi Qəbələ şəhəridir.
Mündəricat [göstər]
[redaktə]Tarixi
Qəbələ şəhəri Azərbaycanın qədim şəhərlərindəndir. Böyük Plini yazırdı ki, Albaniyanın əsas şəhəri Kabalakadır. Mənbələrdə Qəbələ adı Vostani - Martspan ( yəni fars canişini – mərzbanın paytaxtı ) adlandırılan Kavaqak kimi də çəkilir.
Paytaxtın VI əsrdə Parfava ( Bərdəyə ) köçürülməsinə qədər Qafqaz Albaniyasının əsas şəhəri olan Qəbələdir. Qəbələ Böyük Plinidə xatırlanan Kabalaka ( Cabalaca ) və Ptolomeydə adı çəkilən "Alban və Kavsi ( Alazan və Samur ) çayları arasındakı Xabala ( Chabala ) hesab olunur. Onun adı VII əsrdə Musa Kalankatlıda Kavalaka, "Erməni coğrafıyası"nda Kavaqak ( Kavalak ) və Ostani – Mərzpan kimi çəkilir. VIII əsrdə Gevond Kaqadan ( Qala ) – Ostani Mərzpanyandan ( mərzbanların iqamətgahı ) danışır ki, bu da Qəbələyə uyğun gəlir. 1959 - cu ildən bu günədək möhtəşəm qala divarlarının xarabaları qalan Çuxur Qəbələ kəndinin ( keçmiş Qutqaşen ( indiki Qəbələ ) rayonu ) həndəvərində aparılan arxeoloji qazıntılar nəticəsində antik dövrə aid qədim Qəbələ şəhər yeri aşkara çıxarılmışdır.
Qəbələnin xarabalıqları orta əsrlər şəhər yerindən 2 km cənub - şərqdə, Çuxur Qəbələ kəndinin yaxınlığında, Qafqaz dağlarının ətəklərində, Qaraçay və Covurluçay arasındakı geniş təpədədir. Hər tərəfdən qala divarları və bürclərlə əhatə olunmuş iki böyük hissədən – Səlbir və yerli əhalinin Govurqala adlandırdığı qaladan ibarətdir. Onlardan şərqdə, Covurluçayla, Qoçalançay arasındakı geniş düzənlikdə məbəd yeri nekropolu və tikinti qalıqları vardır. Qəbələnin ətrafı meşə və vadilərlə zəngindir. Şəhər onu əhatə edən dağ kəndləri ilə yaxşı müdafiə olunurdu.
Ən yaxın keçidlər olan Savalanda və Avalanda ( yaxud Ağvanda ) istehkamlar və bürclər tikilmişdi. Səlbirin qala divarları, dördkünc və yarımdairəvi bürcləri daha çox dağılmışdır. Divarlardakı və bürclər - dəki mazğallar düzbucaqh formasındadır. şimal və qərb hissələrdə darvaza yerlərinin qalıqları durur. Səlbirin ərazisindən, ümumiyyətlə, bütün şəhəri dövrələyən dərin xəndəklə ayrılan Qala hissəsində divarlar, bürc və darvaza yerləri daha yaxşı qalmışdır. Qalanın cənub tərəfində hündürlüyü təxminən 7 - 8 m, diametri 5 - 6 m olan dairəvi və yarımdairəvi bürclər vardır. Hücum təhlükəsi zamanı xəndək su ilə doldurulurdu. Divarlar və bürclər çiy kərpicdən, çaydaşlarından və əhəng məhlulundan istifadə edilməklə bişmiş kərpicdən hörülmüşdür. Şəhər istehkamlarının bünövrəsini qoyulmasında iri yonulmuş yerli tuf daşlarından istifadə olunmuşdur.
V əsrdə yepiskopun iqamətgahı Qəbələdə yerləşirdi. Musa Kalankatlı 488 - ci ildə Aquen şəhərində çağırılmış məclisdə qəbul edilmiş kanonik qanunların altındakı imzalardan danışarkən hökmdar Vaçaqandan və Partav arxiyepiskopundan sonra qəbələ ( Kapala ) yepiskopu Manasenin imzasının durduğunu bildirir. Həmin müəllif VII əsrdə xalkedonit katolikos Nerseslə əlaqədar hadisələrdən bəhs edərkən ondan ayrılmış Kapalak yepiskopu İoannın adını çəkir. Məclis iştirakçılarının imzaları arasında da Albaniya katolikosundan sonra ikinci yerdə həmin Kapalak katolikosu İoannın imzası dururdu.
I - V əsrlərdə Qəbələ alban Arşakiləri sülaləsi hökmdarlarının iqamətgahı idi. Lakin V əsrdən o, Sasanilərin təyin etdikləri mərzbanlann iqamətgahına çevrildi. VI əsrdə xəzərlərin basqınları ilə əlaqədar mərzbanların iqamətgahı Partava köçürüldü. Qəbələ 737 - ci ildə ərəblər tərəfindən işğal edilənədək xəzər torpaqlarının tərkiibnə daxil idi.
Qəbələ rayonu indiki rayon mə . . .