قایی

قبیله قایی در منطقه قونیه، در بایبورد، بین شهرهای لارنده ( کارامان ) و ارغلی ساکن بودند. این قبیله در زمان بایزید دوم حدود ده منطقه زراعی ( مزرعه ) داشتند. این زمین ها از نظر دولت وطن آنها محسوب می شدند. در زمان سلطنت یاووز سلطان سلیم، همه قایی ها که ۶۸۰ نفر جمعیت داشتند، “فرزندان سپاهی” بودند. در سال ۱۵۴۷ مشخص شد که برخی از آنها به غیر از شش دهکده ای که قبلاً ذکر شد، در روستاهایی با نام های قاپانلار، گوک کوی، ابراهیم ، دیوانه لر و گبه جی لر ساکن شده اند.
در قرن شانزدهم، بزرگترین قبیله قایی در شمال دنیزلی در مناطق قاش ینیچه سی، آیدوس و شیخلی قرار داشت. در زمان سلطنت سلیمان قانونی، این قایی های دنیزلی در سی و پنج روستا ساکن شدند. در این سی و پنج دهکده که نام قایی روی آنها نبود، ۱۱۲۳ متاهل و ۲۳۳ مجرد زندگی می کردند و هر ساله ۴۲۰۰۰ آقچه به دولت مالیات می پرداختند.
قایی های منتشه، که بدون شک ادامه قایی های دنیزلی بودند، ساکنان بین کویجغیز و آیاسولوق ( سلجوق ) بودند. در زمان سلطنت یاووز سلطان سلیم، اوبا های قایی های منتشه که به چهارده اوبا تقسیم شده و دارای ۸۹۲ خانوار بودند، در سال ۱۵۵۳ به ۱۰۳۴ افزایش یافت. هیچ یک از روستاهایی که در آن ساکن بودند نام قایی را نداشت. بعلاوه، تا به امروز اسم هیچکدام از روستاهای قایی که در سنجاق بودند، نیامده است.
علاوه بر این قبایل قایی که جمعیت زیادی داشتند، به غیر از شش روستایی که قبلاً به آنها اشاره شد، قبیله دیگری با ۱۱۸ نفر جمعیت در منطقه اغرلی سنجاق حمید ایلی وجود داشت. بعلاوه، در قرن هفدهم، قبایل قایی با جمعیت کم درسنجاق های ساروخان، قره حصارصاحب ( آفیون ) ، سیس ( کوزان ) و آنکارا وجود داشتند.
بخشی از قایی ها نیز به آناتولی مهاجرت نکردند، در میان ترکمن های ماورای خزر باقی ماند. عده ای از اینها که در میان ملت گوکلان بودند، در ربع آخر قرن نوزدهم از بیست و چهار قبیله تشکیل شده بودند و جمعیت زیادی نداشتند. از طرف دیگر، این قایی ها معتقد بودند که سلسله عثمانی از قبیله خود ظهور کرده اند.
ادعاهای مختلفی در مورد رابطه خاندان عثمانی با قایی ها وجود دارد. با این حال، این موضوع که قبیله تحت حکومت ارطغرل و عثمان بیگ ها از نژاد اوغوز ( ترکمن ) بود، مورد اتفاق منابع داخلی و خارجی است. از سوی دیگر، تصور می شود که ادعای متعلق بودن سلسله عثمانی به طایفه قایی، متعلق به یازیچی اوغلو علی، یکی از مورخان دوره مراد دوم است. ربط دادن خاندان عثمانی به قبیله قایی توسط یازیچی اوغلو، احتمالا از آنجا ناشی میشود که این قبیله اصیل ترین قبیله اوغوز به حساب می آمده است. یکی از مورخان قرن پانزدهم، روحی از ادرنه، و برخی دیگر از نویسندگان تاریخ پس از وی نیز این توصیف را صورت داده اند. این روایت توسط مورخانی مانند شکرالله مورد توجه قرار گرفته و در آثارشان گنجانده شده است، بنابراین آنها که از نسب اوغوزها اطلاعی نداشتند، قایی خان را نه به گون خان، بلکه به گوک آلپ ( که بعدتر خان شد ) وصل میکنند. اما این احتمال وجود دارد که سلسله عثمانی به طایفه قایی تعلق داشته باشد. این واقعیت که سلسله عثمانی اهمیت زیادی برای نشان دادن خود به عنوان عضوی از قبیله اوغوز و قایی نشان می دهد، نشانگر قبول کردن آن است. مشخص شده است که شاعرانی در کاخ مراد دوم، که علاقه زیادی به اوغوزها داشت، حضور داشتند که حماسه های دده قورقود میخواندند و نشان قبیله قایی را روی پول های خود میزدند. قبل از مراد دوم، هیچ حاکم عثمانی نبود که روی پول ها نشان قایی را مهر و یا از آن در جای دیگری استفاده کند. اگرچه بعد از مراد دوم نشان قایی روی سکه ها زده نمی شد، اما مدت ها این نشان روی سلاح ها حک شده بود. در بخش موزه اسلحه کاخ توپکاپی می توان نشان قایی روی انواع سلاح ها را مشاهده کرد و همین نشان را می توان از قرن ۱۶ بر روی توپ ها یافت. بعلاوه، این واقعیت که نوه های مراد دوم نام اوغوز هان و قورقود را داشته اند، باید ناشی از علاقه وی به اجدادش باشد.
خویشاوندی قره گچی ها با قبیله قایی و خاندان عثمانی محل شبهه است. محل زندگی آنها در منطقه کیرشهر بود که امروزه نیز به نام خودشان شناخته می شود. در حالی که آنها در این محل زندگی می کردند، به جامعه ترکهای ” اتراک بزرگ” تعلق داشتند. مردم قره گچی ابتدا به منظقه هیمنه و از آنجا در قرن ۱۴، به منطقه اسکی شهیر که وطن فعلی آنها است مهاجرت کردند. بازدید از مقبره ارطغرل غازی در سوگوت نیز پس از ورود آنها به این وطن جدید آغاز شده و زیارت آنها، حاکم عثمانی، عبدالحمید دوم را بسیار تحت تأثیر قرار داده است. در حقیقت، از آنجا که بازدیدهای آنها ماهیت رسمی پیدا کرده، نام بچه ها را ارطغرل گذاشتند، ترانه های ارطغرل ساخته شد و هنگ ارطغرل تشکیل شد. عبدالحمید دوم، اعضای این فوج را به عنوان بستگان خود به ویلهلم امپراتور آلمان معرفی کرده و سنتی را بنا نهاده که تا به امروز نیز ادامه دارد.

امروزه بعضی از طوایف سکایی که در حمله ترکان زبانشان ترکی شده سعی می کنند قوم سکایی لر ممسنی را از نژاد دیگر بخوانند
ترکمن ::مانند ترک نه از نژاد ترک
مغول - عثمانی - سلجوق از نژاد تاتار و از قوم ترک ترکستان چین هستند