قاعده فرعیت

دانشنامه اسلامی

[ویکی فقه] قاعده فرعیت، یکی از اصول عقلی است که به دنبال استدلال برای اصالت وجود، طرفداران اصالت ماهیت، به کمک این قاعده به نقض اصالت وجود پرداخته اند.
مفاد این قاعده این است که هرگاه به ثبوت وصفی برای شیء حکم کردیم (چه در خارج و چه در ذهن)، باید موصوف در همان موطن در مرتبه متقدم موجود باشد. یعنی ثبوت چیزی (عالم) برای چیزی (احمد) متفرع بر این است که آن چیز اول (احمد) وجود داشته باشد. این بحث، یکی از اصول عقلی است که به صورت مستقل در فلسفه مطرح نشده است. بلکه به دنبال استدلال برای اصالت وجود، طرفداران اصالت ماهیت، به کمک این قاعده به نقض اصالت وجود پرداخته اند و فلاسفه اصالت وجودی را به پاسخ آن اشکال فرا خوانده اند، اولین جواب را امام فخررازی داده است و سپس سایر فلاسفه و متکلمین هم به این ایراد و جواب پرداخته اند.
اشکال اصالت وجود
بر اساس این قاعده، اشکالی بر اصالت وجود شده است؛اگر وجود اصیل باشد، معنای آن این است که یک وصف خارجی برای ماهیت ثابت است. پس طبق قاعده فرعیت؛ ماهیت باید قطع نظر از این وجود، خودش در خارج موجود باشد و جریان قاعده فرعیت، مستلزم وجود سوم و چهارم و... تا بی نهایت است که همان تسلسل محال است. پس فرض اصالت وجود، مستلزم اصالت ماهیت هم هست که این هم محال است.
پاسخ های اشکال
به این اشکال چند جواب داده اند:
← پاسخ محقق دوانی
...

پیشنهاد کاربران

بپرس