قاعده الفراغ و التجاوز

دانشنامه اسلامی

[ویکی فقه] قاعدة الفراغ و التجاوز (کتاب). «قاعدة الفراغ و التجاوز»، از جمله آثار آیة الله، سید محمود هاشمی شاهرودی است که در واقع حاصل مبحثی است که در ماه رمضان سال ۱۴۰۷ ق، در میان طلبه های حوزه علمیه قم تدریس شده است. این رساله، به زبان عربی نوشته شده است.
کتاب، از یک مقدمه و چهار فصل تشکیل شده که فصل اول آن، در باره ی ادله قاعده فراغ و تجاوز می باشد. فصل دوم، وحدت یا تعدد قاعده را مورد بررسی قرار داده است. فصل سوم، تعمیم قاعده به غیر از ابواب صلات و طهارت را تبیین نموده است و بالاخره فصل چهارم، در صدد بیان بعضی از تطبیقات این قاعده از ابواب مختلف می باشد.

[ویکی نور] «قاعدة الفراغ و التجاوز»، از جمله آثار آیة الله، سید محمود هاشمی شاهرودی است که در واقع حاصل مبحثی است که در ماه رمضان سال 1407ق، در میان طلبه های حوزه ی علمیه ی قم تدریس شده است. این رساله، به زبان عربی نوشته شده است.
کتاب، از یک مقدمه و چهار فصل تشکیل شده که فصل اول آن، در باره ی ادله ی قاعده ی فراغ و تجاوز می باشد. فصل دوم، وحدت یا تعدّد قاعده را مورد بررسی قرار داده است. فصل سوم، تعمیم قاعده به غیر از ابواب صلات و طهارت را تبیین نموده است و بالاخره فصل چهارم، در صدد بیان بعضی از تطبیقات این قاعده از ابواب مختلف می باشد.
مقدمه: مؤلف، در مقدمه کتاب، ابتدا، راجع به قواعد اصولی و فقهی توضیحاتی ارائه کرده و در باره ی قواعد فقهی، یک تقسیم بندی ارائه نموده که عبارت است از تقسیم قواعد فقهی به قواعدی که در تمامی ابواب فقه کاربرد دارند و قواعدی که فقط در بعضی از ابواب جاری می شوند، سپس در مورد قاعده ی محل بحث می فرماید: قاعده ی فراغ و تجاوز، یکی از قواعد مهم فقهی است که در اکثر ابواب فقه کاربرد دارد. فقها نیز در اکثر ابواب و نیز ابواب عبادات، بسیار بدان استناد می نمایند. امّا جایگاه بحث از این قاعده در دوره ی متأخر، ابواب استصحاب و در ضمن قاعده ی استصحاب در نظر گرفته شده است.
مقدمه بحث: پس از مقدمه ای که به اجمال آن اشاره شد، مقدمه ی مفصل دیگری در باره ی مطالب کتاب وجود دارد که ابتدای آن، از تعریف قاعده ی فراغ و تجاوز شروع می شود. مؤلف، می گوید: فقها با وجود آنکه موضوع قواعد را مورد اشاره قرار داده اند، ولی راجع به تعریف آنها چیزی بیان نفرموده اند.
آنچه را که می توان به عنوان تعریف این قاعده ذکر کرد این است که فراغ، عبارت است از حکم ظاهری به صحت عملی که پس از تمام شدن آن، احتمال غفلت از واقع شدن آن به صورت صحیح، داده شود و تجاوز هم عبارت است از حکم ظاهری به انجام آنچه از مرکب ارتباطی که پس از گذشتن از آن، احتمال غفلت از انجام آن در محلش، داده شود. این تعاریف مربوط به زمانی است که ما این دو قاعده را مستقل از هم دیگر فرض کنیم، زیرا دو نوع برخورد دیگر در ارتباط با این دو بیان شده که یکی مربوط به شیخ انصاری می باشد و آن قائل شدن به امری جامع بین آن دو بوده و دیگری رجوع یکی از آن دو به دیگری می باشد.

[ویکی فقه] قاعده الفراغ و التجاوز (کتاب). «قاعدة الفراغ و التجاوز»، از جمله آثار آیة الله، سید محمود هاشمی شاهرودی است که در واقع حاصل مبحثی است که در ماه رمضان سال ۱۴۰۷ ق، در میان طلبه های حوزه علمیه قم تدریس شده است. این رساله، به زبان عربی نوشته شده است.
کتاب، از یک مقدمه و چهار فصل تشکیل شده که فصل اول آن، در باره ی ادله قاعده فراغ و تجاوز می باشد. فصل دوم، وحدت یا تعدد قاعده را مورد بررسی قرار داده است. فصل سوم، تعمیم قاعده به غیر از ابواب صلات و طهارت را تبیین نموده است و بالاخره فصل چهارم، در صدد بیان بعضی از تطبیقات این قاعده از ابواب مختلف می باشد.
گزارش محتوا
مؤلف، در مقدمه کتاب، ابتدا، راجع به قواعد اصولی و فقهی توضیحاتی ارائه کرده و درباره قواعد فقهی، یک تقسیم بندی ارائه نموده که عبارت است از تقسیم قواعد فقهی به قواعدی که در تمامی ابواب فقه کاربرد دارند و قواعدی که فقط در بعضی از ابواب جاری می شوند، سپس در مورد قاعده محل بحث می فرماید: قاعده فراغ و تجاوز، یکی از قواعد مهم فقهی است که در اکثر ابواب فقه کاربرد دارد. فقها نیز در اکثر ابواب و نیز ابواب عبادات، بسیار بدان استناد می نمایند. اما جایگاه بحث از این قاعده در دوره ی متاخر، ابواب استصحاب و در ضمن قاعده ی استصحاب در نظر گرفته شده است.
← مقدمه بحث
۱. ↑ قاعدة الفراغ و التجاوز،هاشمی شاهرودی، ص۱۵.۲. ↑ قاعدة الفراغ و التجاوز،هاشمی شاهرودی، ص۱۸.۳. ↑ قاعدة الفراغ و التجاوز،هاشمی شاهرودی، ص۲۱.۴. ↑ قاعدة الفراغ و التجاوز،هاشمی شاهرودی، ص۲۹.۵. ↑ وسائل الشیعة، حر عاملی، ج۵، ص۳۴۲. باب ۲۷ من ابواب الخلل الواقع فی الصلاة، ح۱، ح۲.
...

پیشنهاد کاربران

بپرس