قاضی زاده ٔ افند

لغت نامه دهخدا

قاضی زاده افندی. [ دَ / دِ ی ِ اَ ف َ ] ( اِخ ) احمد شمس الدین افندی. از علمائی است که در روزگار سلطان مرادخان ثالث مسند مشیخه اسلامی را یافت. وی به سال 918 هَ. ق. متولد شد و در دوره تحصیل از خرمن دانش مشاهیری چون چوی زاده و ابوالسعود افندی خوشه ها چید و به سال 963 به قضاء حلب منصوب گشت و بعد از آنکه مدتی متقاعد بود چندی مفتش و در سال 971 قاضی استانبول و در سال 974 قاضی عسکر روم ایلی گردید و به علت کدورت با صدراعظم محمد پاشا به مهاجرت ادرنه مجبور و درآنجا به تدریس در دارالحدیث مشغول شد و در همان سنوات به علت مرگ فرزندش به در سعادت بازگشت و پس از جلوس سلطان مراد ثالث مورد عنایت او قرار گرفت. ابتداءمدرس دارالحدیث سلیمانیه و در 983 مجدداً صدر روم ایلی گردید و در 985 مقام افتاء یافت و به سال 988 درگذشت. وی مردی عالم و عادل بود. شرحی بر کتاب هدایه و حواشی و تعلیقات بر چند کتاب علمی دیگر نوشته است.( از قاموس الاعلام ترکی ). مؤلف ریحانة الادب نویسد:
قاضی زاده خوارزمی احمدبن قاضی محمود خوارزمی ملقب به شمس الدین و معروف به قاضی زاده عالمی است فاضل محقق مدقق ادیب حکیم متکلم از اکابر علمای عامه که در ریاضیات و حکمت کامل و به سال 963 هَ. ق. به قضاوت حلب و در 971 به قضاوت استانبول و در 974 به قضاوت عسکر روم ایلی منصوب بوده و اخیراً به واسطه دلسردی که فیمابین او و محمد پاشای صدراعظم وقوع یافته به ادرنه رفته و در دارالحدیث آنجا مشغول تدریس بود، و پس از فوت پسرش بازبه استانبول رفته و مشمول مراحم سلطان مرادخان ثالث ( 982 - 1003 هَ. ق. ) که در آن اوان اوائل جلوسش بوده گردیده و به مقام شیخ الاسلامی رسیده و در 983 به صدارت روم ایلی نامزد شده و در سال 985 مفتی رسمی گردیده و در سال 988 در 70سالگی وفات یافت. او راست : 1-حاشیه اثبات الواجب ملاجلال دوّانی. 2- حاشیه الهیات شرح تجرید. 3- حاشیه تفسیر قاضی بیضاوی. 4- حاشیه شرح حکمةالعین. 5- حاشیه شرح مفتاح. 6- حاشیه شرح تلویح. 7- شرح مواقف عضدی. 8- شرح هدایة. 9- نتائج الافکار فی کشف الرموز و الاسرار در فقه حنفی. رجوع به هدیة الاحباب ص 215 و روضات الجنات ص 99 و لغات تاریخیة و جغرافیة ترکی احمد رفعت ج 5 ص 247 و قاموس الاعلام ترکی ج 5 ص 3539 و ریحانة الادب ج 3 ص 665 شود.

قاضی زاده افندی. [ دَ / دِ ی ِ اَ ف َ ] ( اِخ ) محمد طاهر. از علمائی است که در دوره سلطان محمودخان ثانی به مسند فتوی رسید. وی فرزند توقادلی عمر افندی از قضات عثمانی است و به سال 1164 هَ. ق. به دنیا آمد و پس از آنکه مدتی در آناطولی و روم ایلی مسند قضا داشت به سال 1233 قاضی استانبول و در 1240 قاضی عسکر آناطولی گردید و در 1241 به مسند فتوی رسید و در 1254 وفات یافت. رساله ای به نام نوریة دارد. ( از قاموس الاعلام ترکی ).

پیشنهاد کاربران

بپرس