لغت نامه دهخدا
قاضی زاده. [ دَ / دِ ] ( اِخ ) موسی بن محمدبن قاضی محمود رومی چلبی از مردم بروسه یکی از دانشمندان ریاضی و هیأت و حکمت است که به خراسان و ماوراءالنهر سفر کرد و به سال 811 در شیراز و به سال 815 در سمرقند بود و چون امیر الغ- بیک تأسیس رصدخانه سمرقند را به غیاث الدین جمشید دستور داد و غیاث الدین به سال 832 قبل از اتمام رصدخانه وفات یافت قاضی زاده متصدی تکمیل آن گردید. سال وفات وی بدست نیامد و معروف است که پیش از اتمام رصدخانه در حدود سال 840 وفات یافته و پس از او علی قوشچی متوفی 879 آن را اتمام نموده است. تألیفاتی به عربی دارد. او راست : 1- شرح التذکرة، خطی. در هیأت. زرکلی گوید: آن را در کتابخانه لورنز یانة در فلورانس بشماره «271 شرقی » دیدم که به سال 811 در شیراز نوشته شده. 2- شرح اشکال التأسیس سمرقندی ، خطی در هندسه که آن را در سمرقند به سال 815 به انجام رسانید. 3- حاشیه ای بر شرح هدایة، خطی و آن حاشیه ای است بر شرح هروی بر هدایة الحکمة ابهری. 4- شرح ملخص در هیأت ، چاپی. ( الشقائق النعمانیة در حاشیه ابن خلکان. ج 1 ص 17 - 30 ) ( کشف الظنون و الفهرس التمهیدی ص 472 ) ( معجم المطبوعات ستون 1488 ) ( عثمانلی مؤلفلری ج 3 ص 291 ) ( الاعلام زرکلی چ 2 ج 7 ص 282 ) ( معجم المطبوعات ج 2 ستون 1489 ). فرهنگ فارسی
رومی موسی بن محمد بن محمود رومی چلبی از مردم بروسه دانشمند ریاضی و هیئت و حکمت ( ف. حدود ۸۴٠ ه ق . ) وی بخراسان ماورائ النهر سفر کرد و چون الغ بیگ غیاث الدین جمشید را مامور تاسیس رصدخانه سمرقند کرد و غیاث الدین قبل از اتمام رصدخانه فوت کرد قاضی زاده متصدی تکمیل آن شد . اوراست : شرح چغمینی در هیئت بطلیموس شرح التذکره در هیئت ( خطی ) حاشیه بر شرح هروی بر هدایه الحکمه ابهری.
موسی بن محمد بن قاضی محمود رومی چلبی از مردم بروسه یکی از دانشمندان ریاضی و هیات و حکمت است که بخراسان و ماورائ النهر سفر کرد .