ملا علی، معروف به قاضی ارداقی و مشهور به «حاج آقا»، روحانی شیعه ایرانی، از پیشگامان آموزش نوین در ایران و از کشته شدگان جنبش مشروطه ایران بود.
او فرزند ملا تقی بود و در روستای ارداق قزوین به دنیا آمد. پس از تحصیلات ابتدایی به جامه روحانیت درآمد و بعد از قضات معتبر عدلیه شد.
... [مشاهده متن کامل]
در سال ۱۲۸۳ شمسی چند نفر از تجددخواهان قزوین به سرپرستی «میرزا صالح خان باغمیشه ای تبریزی»، فرماندار قزوین، انجمنی به نام «انجمن معارف» تشکیل دادند و مدرسه ای با نام «امید» بر پا کردند. این مدرسه اولین مدرسه به شیوه نوین در قزوین بود. مدرسه در شرق عالی قاپو واقع بود و چهار کلاس داشت. قاضی ارداقی که خود از اعضای انجمن معارف بود به مدیریت مدرسه برگزیده شد.
او در جریان نخستین انتخابات قزوین برای مجلس شورای ملی نقش فعالی داشت و شب نامه های ژلاتینی انتشار می داد و در اجتماعات شرکت می کرد. پس از صدور فرمان مشروطه به تهران رفت. در جریان درگیری مشروطه خواهان با محمد علی شاه، در کنار جهانگیرخان صوراسرافیل، سیدجمال واعظ و ملک المتکلمین قرار گرفت.
در دوره استبداد صغیر وی به همراه عده زیادی از آزادیخواهان و وکلای مجلس برای دفاع از مشروطه و مجلس در ساختمان مجلس تجمع کرده بودند. پس از آنکه مجلس توسط محمدعلی شاه به توپ بسته شد، جمعی از آزادیخواهان دستگیر و در غل و زنجیر روانه باغ شاه شدند، وی در زمره دستگیرشدگان بود. قاضی صدای گرم و گیرایی داشت و شبی در حبس این شعر را می خواند:
دو روز بعد از آن شب او را با استریکنین مسموم کردند و با تشنج و زجر در زنجیر درگذشت. وی پس از جهانگیرخان صوراسرافیل و ملک المتکلمین سومین فردی است که در سال ۱۲۸۷ هجری شمسی در ماجرای باغ شاه بعد از شکنجه کشته شد.
بعد از فتح تهران و پیروزی قوای مشروطه و تشکیل مجلس عالی، طی مراسمی در روز دوم رجب ۱۳۲۷ قمری آرامگاه شهدا که محل دفن قاضی قزوینی، ملک المتکلمین و میرزا جهانگیر صور اسرافیل بود در ضلع جنوبی باغ شاه افتتاح و هزاران نفر با آوردن گل و برپایی خیمه و خرگاه یاد جانبازی آنان را گرامی داشتند.
او فرزند ملا تقی بود و در روستای ارداق قزوین به دنیا آمد. پس از تحصیلات ابتدایی به جامه روحانیت درآمد و بعد از قضات معتبر عدلیه شد.
... [مشاهده متن کامل]
در سال ۱۲۸۳ شمسی چند نفر از تجددخواهان قزوین به سرپرستی «میرزا صالح خان باغمیشه ای تبریزی»، فرماندار قزوین، انجمنی به نام «انجمن معارف» تشکیل دادند و مدرسه ای با نام «امید» بر پا کردند. این مدرسه اولین مدرسه به شیوه نوین در قزوین بود. مدرسه در شرق عالی قاپو واقع بود و چهار کلاس داشت. قاضی ارداقی که خود از اعضای انجمن معارف بود به مدیریت مدرسه برگزیده شد.
او در جریان نخستین انتخابات قزوین برای مجلس شورای ملی نقش فعالی داشت و شب نامه های ژلاتینی انتشار می داد و در اجتماعات شرکت می کرد. پس از صدور فرمان مشروطه به تهران رفت. در جریان درگیری مشروطه خواهان با محمد علی شاه، در کنار جهانگیرخان صوراسرافیل، سیدجمال واعظ و ملک المتکلمین قرار گرفت.
در دوره استبداد صغیر وی به همراه عده زیادی از آزادیخواهان و وکلای مجلس برای دفاع از مشروطه و مجلس در ساختمان مجلس تجمع کرده بودند. پس از آنکه مجلس توسط محمدعلی شاه به توپ بسته شد، جمعی از آزادیخواهان دستگیر و در غل و زنجیر روانه باغ شاه شدند، وی در زمره دستگیرشدگان بود. قاضی صدای گرم و گیرایی داشت و شبی در حبس این شعر را می خواند:
دو روز بعد از آن شب او را با استریکنین مسموم کردند و با تشنج و زجر در زنجیر درگذشت. وی پس از جهانگیرخان صوراسرافیل و ملک المتکلمین سومین فردی است که در سال ۱۲۸۷ هجری شمسی در ماجرای باغ شاه بعد از شکنجه کشته شد.
بعد از فتح تهران و پیروزی قوای مشروطه و تشکیل مجلس عالی، طی مراسمی در روز دوم رجب ۱۳۲۷ قمری آرامگاه شهدا که محل دفن قاضی قزوینی، ملک المتکلمین و میرزا جهانگیر صور اسرافیل بود در ضلع جنوبی باغ شاه افتتاح و هزاران نفر با آوردن گل و برپایی خیمه و خرگاه یاد جانبازی آنان را گرامی داشتند.
