قاسطین

[ویکی فقه] قسط با کسر حرف اوّل به معنی عدالت است و با فتح حرف اول به معنی ظلم و منحرف شدن از راه حق است. مفرد آن قاسط، و جمع آن قاسطین می آید.
در اصطلاح واژه قاسطین به جبهه معاویه و پیروان او گفته می شود که با حضرت علی (علیه السلام) مخالفت کرده و از امام حقّ منحرف شدند و ظالمانه به جنگ با آن حضرت برخاستند و نبرد صفین را به راه انداختند.
لفظ قاسطین در قرآن
لفظ قاسطین در قرآن به معنی ظلم و انحراف چنین آمده است:«وَامَّا الْقاسِطُونَ فَکانُوا لِجَهَنَّمَ حَطَباً» «لَمّا نَهَضْتُ بِاْلَامْرِ نَکَثَتْ طائِفَةٌ وَ مَرَقَتْ اخْری، وَ قَسَطَ آخَرُونَ» «هنگامی که نهضتی را به منظور اداره امور ملت آغاز کردم، گروهی پیمان خود را شکستند (جنگ جمل را به وجود آوردند) و جمعی از دین خارج شدند (جبهه نهروان) و عدّه ای از حق دور شده و راه ظلم را پیش گرفتند. (جنگ صفین را برافروختند)»

[ویکی شیعه] قاسطین، کلمه ای عربی به معنای گروه ستمگر، عنوانی است برای معاویه و پیروانش در جنگ با امام علی (ع). پس از بیعت مسلمانان با امام علی (ع)، چون آن حضرت معاویه را از حکومت شام خلع کرد، او علیه خلافت امام علی (ع) تمرد کرد و باعث برپا شدن جنگ صفین شد. در این جنگ حدود هفتاد هزار مسلمان کشته شد.
قاسط، اسم فاعل ثلاثی مجرد از مادۀ «ق ـ س ـ ط» است. این ماده در هیئت ثلاثی مزید(باب افعال: أَقْسَطَ یُقْسِطُ) به معنای دادگری و عدل و در هیئت ثلاثی مجرد (قَسَطَ یَقْسِطُ) به معنای ستمگری است. بدین سان، قاسط به معنای ستمگر و کلمه قاسطین که به لحاظ صرف و نحوی، جمع این کلمه در حالت جرّ و نصب است، به معنای گروه ستمگر است.
عنوان قاسطون(حالت رفعی قاسطین)، در قرآن کریم به کار رفته است: وَأَمَّا الْقَاسِطُونَ فَکانُوا لِجَهَنَّمَ حَطَبًا (ترجمه: ولی منحرفان، هیزم جهنم خواهند بود.)

[ویکی اهل البیت] این کلمه - به معنای ستمگران حق ستیز - لقب گروهی از دشمنان امام علی علیه السلام است که سرکرده آن، معاویة بن ابی سفیان بود.
او سال ها پیش به حکومت شام رسیده و سخت بدین حکومت دلبسته بود و از آن رو که امام علی علیه السلام حکومت کسی چون او را بر مسلمانان روا نمی دانست، به مخالفت با امام علیه السلام برخاست.
معاویه خونخواهی عثمان را بهانه کرد و جنگی علیه امام علی علیه السلام راه انداخت. این جنگ که به «جنگ صفین» مشهور است، در شوال سال 36 ه. آغاز گشت و تا سال 37 ه. ادامه یافت. سرانجام نشانه های شکست کامل در لشکر معاویه هویدا گشت؛ امّا عمرو بن عاص نیرنگی زد و لشکر را از شکست رهانید.
او قرآن ها را بر نیزه کرد و گفت که خدا و قرآن باید میان دو لشکر داوری کنند. عده ای از لشکریان امام علیه السلام نیز فریب خوردند و خواهان آتش بس شدند.
امام علی علیه السلام بدانان فرمود که این نیرنگ است و سپاه شام پیرو قرآن نیست؛ امّا لشکریان و از جمله اشعث بن قیس کندی، نپذیرفتند و امام علیه السلام را مجبور کردند که از نبرد بازایستد و تن به «حکمیت» دهد. بدین سان، جنگ صفین - که کشتگان فراوانی بر جای نهاد - بدون نتیجه پایان یافت.
جمعی از نویسندگان، فرهنگ شیعه، ج1، ص 96.

در لغت به معنای ستمکاران و بازگردندگان از حق؛ و در تاریخ اسلام به معاویه و یاران او که در برابر امام علی (ع) راه طغیان در پیش گرفتند و در جنگ صفین به مقابله با او برخاستند، اطلاق می شود هم چنانکه «مارتین» به خوارج و اهل نهروان و «ناکثین» به اهل جمل گفته می شود.