قائم مقام ابوالقاسم بن عیسی

دانشنامه اسلامی

[ویکی نور] «میرزا ابوالقاسم قائم مقام فراهانی»، فرزند میرزا بزرگ قائم مقام، در سال 1193ق، در هزاوه اراک، به دنیا آمد و زیر نظر پدر دانشمند خود تربیت یافت و در تهران کارهای پدر را انجام داد و در آغاز جوانی علوم متداوله را آموخت.
وی سپس به تبریز نزد پدرش که وزیر آذربایجان بود، رفت. چندی در دفتر عباس میرزا ولیعهد، به نویسندگی اشتغال ورزید و در سفرهای جنگی با او همراه شد و پس از آنکه پدرش انزوا گزید، پیشکاری شاهزاده را به عهده گرفت. نظم و نظامی را که پدرش آغاز کرده بود، تعقیب و با کمک مستشاران فرانسوی و انگلیسی سپاهیان ایران را منظم کرد و در بسیاری از جنگ های ایران و روس شرکت داشت.
در سال 1237ق، پدرش درگذشت و او به امر فتحعلی شاه، به جانشینی پدر با تمام امتیازات او نائل آمد و لقب «سید الوزراء» و «قائم مقام» یافت و به وزارت نایب السلطنه ولیعهد ایران رسید.
وی که ذاتا مردی بینا و مغرور بود و با بعضی از کارهای ولیعهد مخالفت می کرد، پس از یک سال وزارت، در اثر تفتین بدخواهان به اتهام دوستی با روس ها از کار برکنار شد و سه سال در تبریز به بیکاری گذراند، اما پس از سه سال، در سال 1241ق، دوباره به پیشکاری آذربایجان و وزارت نایب السلطنه منصوب شد.
در سال 1242ق، فتحعلی شاه به آذربایجان رفت و مجلسی ترتیب داد، تا در باره صلح یا ادامه جنگ با روس ها، به مشورت پردازند. در این مجلس تقریبا عقیده عموم به ادامه جنگ بود، اما قائم مقام با مقایسه نیروی مالی و نظامی طرفین، اظهار داشت که ناچار باید با روس ها از در صلح درآمد. این نظر که صحت آن بعدها بر همه ثابت شد، در آن روز همهمه ای در مجلس انداخت و جمعی بر وی تاختند و او را به داشتن روابط نهانی با روس ها متهم کردند.
پس دوباره از کار برکنار و به خراسان اعزام شد. جنگ با روس ادامه یافت و به شکست ایران انجامید.

پیشنهاد کاربران

بپرس