فینیقیه. [ قی ی َ ] ( اِخ ) فنیقیه. رجوع به فنیقیه شود.
فرهنگ فارسی
ناحیه قدیم واقع در مغرب آسیا و در نقطه نهایی مشرق بحرالروم ( مدیترانه ) . در ساحل شرقی دریای مزبور حاشیه باریکی است که میان این دریا و کوه لبنان قرار دارد . این حاشیه را در زمانهای پیشین فینیقیه مینامیدند و اکنون بجای آن [ سوریه ] و [ لبنان ] قرار دارد . اراضی این ناحیه کوهستانی و پوشیده از جنگل های وسیع بوده است و در کنار بحرالروم بنادری ایجاد کرده بودند. مانند صور صیدا و قر طاجنه ( مستعمره آنان در شمال افریقا ) . معلوم نیست که نخستین سکنه این سرزمین چه قومی بوده . همینقدر میدانیم که مردم فینیقی قومی بوده اند از بنی سام و مانند ملت یهود در نتیجه تغییر نشیمنهایی که در ازمنه خیلی قدیم داده اند ( در حدود ۲۸٠٠ قبل از میلاد ) و بدرستی اطلاعی از آن در دست نیست درین خاک متوطن گشته اند . مردم فینیقیه هیچوقت تحت لوای دولت واحد نرفتند بلکه باقتضای طبیعت ساحلی بچند شهر مستقل منقسم شدند که از شمال بجنوب بترتیب از این قرار بود : آراد بیبلس . بیروت صیدا صور آکر. تاریخ فینیقیه روشن نیست زیرا از کتب فینیقی چیزی بدست نیامده و کتیبه های فینیقی نیز بی نهایت نادر می باشند . بیشتر اطلاعاتی که در باب فینیقیه وجود دارد از تورات و کتیبه های مصر و آشور و نویسندگان یونان و روم اخذ شده است . تاریخ حقیقی فینیقیه تاریخ تجارت و آبادیهایی است که بنا کرده اند. این تاریخ را میتوان بسه دوره صیدا صور کارتاژ ( قرطاجنه ) منقسم نمود . دوره صیدا . صیدا پیش از دیگر اقران خود ترقی کرد و ازمائه ۱۵ تا مائه ۱۳ قبل از میلاد اهمیتی داشت . اهالی صیدا مخصوصا در حوزه شرقی بحرالروم بدریانوردی و تجارت عمر میگذاشتند . آنها جزیره قبرس رابتصرف آورده شهرها در آن ساختند. از آنجا بسواحل آسیای صغیر رفتند و در آنجا هم دار- التجاره های مهم برپا نمودند . دوره صور. صور که بسیاری از مردم صیدا بدانجا پناهنده شده بودند جانشین صیدا گردید . از مائه ۱٠ تا ۶ قبل از میلاد این شهر بزرگترین بازار تجارت مشرق و بحرالروم بود. مردم صیدا بالخاصه در مشرق بحراللروم کار میکردند اما اهالی صور سعی خویش را متوجه حوزه غربی آن دریا نمودند و میان افریقا و اسپانیا رفت و آمد داشتند مع ذلک در اینجا نیز مانند مردم صیدا بارقابت یونان مصادف گردیدند . دوره کارتاژ ( قرطاجنه ) . صور چون به تمول خود می بالید ضد دولت آشور طغیان کرد . سلاطین نینوا و بابل آنرا محاصره نمودند و همین مطلب از مائه ششم ببعد باعث تنزل وی گردید . قدرت صور در بحر - الروم بشهری رسید که ساخته دست مردم صور بود و کارتاژ نام داشت . کارتاژ در مقابل سیسیل ( صقلیه ) موقع مهمی دارد زیرا در بحرالروم مرکز تقاطع راه های آمدوشد میباشد . کارتاژ از مردم فینیقیه هر کس را که در افریقا و سیسیل و اسپانیا مقیم بود تحت تسلط خود آورده دولت مقتدری ترتیب داد که بدولت پونیک ( فینیقی ) معروف میباشد . این دولت در رقابت تجارتی بر یونان واتروسک فایق آمد ولی عاقبت در مائه دوم قبل از میلاد گرفتار حمله روم گردید و پس از مقاومت مردانه منقرض شد . مردم فینیقیه بیشتر عمر خود را بدریا نوردی و تجارت میگذرانیدند جز آنکه دریانوردی زاده فکر مردم فینیقیه نبوده بلکه پیش از ایشان اقوام دیگری از قبیل مردم کریت ( اقریطش ) در بحرالروم بحر پیمایی میکردند نهایت آنکه مردم فینیقیه بحریه خود را بکار زده دریانوردی را بر اساس متینی استوار نمودند و تجارت فینیقی نیز در سراسر عالم قدیم بسط یافت زیرا هم از خشکی صورت میگرفت و هم از دریا. در تمام بلاد آسیا مردمی از فینیقیه پیدا میشدند که امتعه صور و صیدا را بفروش میرسانیدند . برده فروشی از تجارتهای پر منفعت مردم فینیقیه بود . در مملکتی که از جنگ مظفر پیروز بیرون آمده غلام و کنیز فراوان و ارزان بود و دیری نگذشت که شهر صور سیاهان حبشی و سفیدپوستانی را که از یونان و ایتالیا و قفقاز بودند در بازار خود جمع آورد زیرا مردم آن شهر میدانستند که اسرای جنگ را کجا بخرند و یا مردم کدام محل اطفال خود را در ازای اشیای بی قیمت میفروشند . باین ترتیب زرخریدان را جمع کرده بدربارهای ممالک مشرق میفروختند . این ملت تاجر که باستفاده و کامرانی از زندگی سرگرم بود از خود دینی نداشت و خدایانش بخداوندان کلده شباهت داشتند و مانند ایشان خصایصی از پر مدعایی و درندگی نشان میدادند. مراسم دینی فینیقیه بیشتر از کلده با خونخواری توام بود زیرا در اینجا انسان را هم قربانی میکردند . فنیقیه
