بهرام بیضایی ( ۱۳۱۷ ) چهارده فیلمِ سینمایی ساخته؛ و در کارِ چند فیلمِ دیگر دست داشته است. او فیلم سازی صاحب سبک به شمار می رود، چنان که گفته اند «فیلم های بیضایی احتیاجی نیست که تیتراژ داشته باشد تا بفهمیم این فیلم متعلق به بیضایی است. » از وی چهار فیلمِ کوتاه و دَه فیلمِ بلندِ سینمایی ساخته از سالِ ۱۳۴۹ تا ۱۳۸۷ باقی است؛ و هنگامی که امکانِ فیلم سازی نبوده، به کارِ نمایش و نویسندگی و پژوهش پرداخته است. تجربه های تصویریِ گم شده و خصوصی به کنار، عمو سیبیلو از سالِ ۱۳۴۹ نخستین فیلمِ بیضایی به شمار می رود: کوتاه و به سفارشِ کانونِ پرورشِ فکریِ کودکان و نوجوانان. سالِ بعد نخستین فیلمِ بلندش را ساخت و رگبار نامید.
... [مشاهده متن کامل]
پس از آن بیضایی کوشید تا با ناصر تقوایی و شاپور قریب یک شرکتِ مستقلِ سینمایی تأسیس کند، و برای پشتوانه اش هر یک فیلمی ساختند؛ ولی هر سه فیلم، از جمله غریبه و مه بیضایی، شکستِ تجاری خورد و کارِ شرکت به جایی نرسید. عضویتِ بیضایی در کانونِ سینماگرانِ پیشرو ( تا ۱۳۵۳ ) هم که از پایه گذارانش بود، مانندِ عضویتِ پیشینش در سندیکای هنرمندانِ فیلمِ ایرانی ( تا تیرِ ۱۳۵۲ ) ، دیری نپایید؛ و بدین ترتیب کوشش هایش برای کارِ سازمانی در سینما در عمل تا حدِّ زیادی شکست خورد. ساختِ حقایق درباره ی لیلا دختر ادریس منتفی شد، عیّار تنها به جایی نرسید، و سرانجام کلاغ ( ۱۳۵۶ ) ، ملهم از کلاغِ آنری - ژرژ کلوزو، شد فیلمِ بعدی بیضایی. پس از انقلابِ ۱۳۵۷، غیر از کارهای دیگرش و با وجودِ کوشش هایِ فراوانِ دیگری که کرد تا فیلم بسازد، فقط شش فیلمِ بلند ساخت: مرگ یزدگرد ( ۱۳۶۰ ) که توقیف شد، باشو، غریبه ی کوچک ( ۱۳۶۴ ) که به کمکِ رضا براهنی از توقیف درآمد، شاید وقتی دیگر ( ۱۳۶۶ ) که واپسین کارش با سوسن تسلیمی بوده، مسافران ( ۱۳۷۰ ) که درش مژده شمسایی همچون ستارهٔ جدیدِ کارهای بیضایی کشف شد، سگ کُشی ( ۱۳۷۹ ) که پُرفروش ترین فیلمِ سینمای ایران در سالِ ۱۳۸۰ شد، و وقتی همه خوابیم ( ۱۳۸۷ ) که شد واپسین فیلمِ بیضایی، و کوچش را در ۱۳۸۹ به آمریکا در پی داشت.
مفصّل ترین مجموعهٔ فیلم های بیضایی که به صورتِ رسمی منتشر شده بستهٔ شش فیلمِ عمو سیبیلو و باشو، غریبه ی کوچک و شاید وقتی دیگر و مسافران و سگ کُشی و وقتی همه خوابیم از چهارده فیلمِ منتشرشدهٔ اوست که در دههٔ ۱۳۹۰ در ایران منتشر شد. انتشارِ اغلبِ فیلم های دیگرِ بیضایی در این زمان در ایران از نظرِ دولت مجاز نبوده است.
... [مشاهده متن کامل]
پس از آن بیضایی کوشید تا با ناصر تقوایی و شاپور قریب یک شرکتِ مستقلِ سینمایی تأسیس کند، و برای پشتوانه اش هر یک فیلمی ساختند؛ ولی هر سه فیلم، از جمله غریبه و مه بیضایی، شکستِ تجاری خورد و کارِ شرکت به جایی نرسید. عضویتِ بیضایی در کانونِ سینماگرانِ پیشرو ( تا ۱۳۵۳ ) هم که از پایه گذارانش بود، مانندِ عضویتِ پیشینش در سندیکای هنرمندانِ فیلمِ ایرانی ( تا تیرِ ۱۳۵۲ ) ، دیری نپایید؛ و بدین ترتیب کوشش هایش برای کارِ سازمانی در سینما در عمل تا حدِّ زیادی شکست خورد. ساختِ حقایق درباره ی لیلا دختر ادریس منتفی شد، عیّار تنها به جایی نرسید، و سرانجام کلاغ ( ۱۳۵۶ ) ، ملهم از کلاغِ آنری - ژرژ کلوزو، شد فیلمِ بعدی بیضایی. پس از انقلابِ ۱۳۵۷، غیر از کارهای دیگرش و با وجودِ کوشش هایِ فراوانِ دیگری که کرد تا فیلم بسازد، فقط شش فیلمِ بلند ساخت: مرگ یزدگرد ( ۱۳۶۰ ) که توقیف شد، باشو، غریبه ی کوچک ( ۱۳۶۴ ) که به کمکِ رضا براهنی از توقیف درآمد، شاید وقتی دیگر ( ۱۳۶۶ ) که واپسین کارش با سوسن تسلیمی بوده، مسافران ( ۱۳۷۰ ) که درش مژده شمسایی همچون ستارهٔ جدیدِ کارهای بیضایی کشف شد، سگ کُشی ( ۱۳۷۹ ) که پُرفروش ترین فیلمِ سینمای ایران در سالِ ۱۳۸۰ شد، و وقتی همه خوابیم ( ۱۳۸۷ ) که شد واپسین فیلمِ بیضایی، و کوچش را در ۱۳۸۹ به آمریکا در پی داشت.
مفصّل ترین مجموعهٔ فیلم های بیضایی که به صورتِ رسمی منتشر شده بستهٔ شش فیلمِ عمو سیبیلو و باشو، غریبه ی کوچک و شاید وقتی دیگر و مسافران و سگ کُشی و وقتی همه خوابیم از چهارده فیلمِ منتشرشدهٔ اوست که در دههٔ ۱۳۹۰ در ایران منتشر شد. انتشارِ اغلبِ فیلم های دیگرِ بیضایی در این زمان در ایران از نظرِ دولت مجاز نبوده است.
