[ویکی نور] فی ظلال العقیدة و الأخلاق، مجموعه ای است مشتمل بر سخنرانی ها و درس های سید کمال حیدری، که به قلم محمدجواد زبیدی به رشته تحریر درآمده است.
این مجموعه، شامل چهار کتابچه (یا چهار بخش مستقل) در موضوعات زیر می باشد:
بخش نخست (کتابچه نخست)، مقدمه ای است در علم اخلاق. نویسنده در این بخش، ابتدا در ذیل یک تمهید، به اهمیت عنصر اخلاقی در قرآن کریم اشاره نموده و به بررسی آیات 4 سوره قلم: وَ إِنَّکَ لَعَلَى خُلُقٍ عَظِیمٍ (و راستى که تو را خویى والاست) و 9 سوره شمس: قَدْ أَفْلَحَ مَنْ زَکَّاهَا (که هرکس آن را پاک گردانید، قطعاً رستگار شد) و نیز روایات صادرشده از پیامبر(ص) پیرامون اخلاق حسنه و اهمیت آن پرداخته و سپس در سه بحث زیر، موضوعات را پی گرفته است:
در بحث نخست که به تعریف علم اخلاق اختصاص یافته است، ابتدا معنای لغوی و اصطلاحی اخلاق تعریف شده و سپس، ضمن بررسی جایگاه علم اخلاق در منظومه دانش ها و معارف انسانی و تعریف علم اخلاق، به بحث پیرامون قوای ظاهری و باطنی نفس پرداخته شده است. قوای نفسانی، در تقسیم ابتدایی و اولیه خود، به سه جنس نفس نباتی، نفس حیوانی و نفس انسانی، تقسیم می شود. نفس نباتی، دارای سه قوه غاذیه، منمیه و مولده است. نفس حیوانی نیز دارای دو قوه محرکه و مدرکه بوده و قوه محرکه خود به دو قسم باعثه و فاعله تقسیم شده و قسم باعثه دارای دو شعبه شهوانیه و غضبیه می باشد. قوه مدرکه نیز به دو قسم مدرکه از خارج و مدرکه از داخل، تقسیم شده است که مدرکه از خارج، همان حواس پنج گانه لامسه، چشایی، بویایی، بینایی و شنوایی است. اما قوه مدرکه از داخل (باطن)، دارای اقسام زیر می باشد: حس مشترک؛ خیال؛ وهم؛ حافظه؛ متصرفه؛ متخیله و مفکره.
ابواب بهشت و دوزخ؛ قوای نفس انسانی؛ نفس و قوای چهارگانه آن (قوه عقلیه، غضبیه، شهویه و وهمیه)؛ اعتدال قوای نفسانی؛ فضایل مربوط به حکمت و عفت؛ فضایل مربوط به شجاعت و فضایل مربوط به سخاوت، از جمله موضوعات مطرح شده در این بحث می باشد.
در بحث دوم، به بررسی امکان تغییر اخلاقیات، پرداخته شده است. نویسنده ادعای عدم امکان تغییر در اخلاقیات انسانی به صورت مطلق و سالبه کلیه را با توجه به آیات، روایات و تجربه خارجی، ادعایی اشتباه و غیر قابل قبول دانسته است. اما بااین حال، به این امر اعتراف دارد که تمامی مردم، در مورد این قبول تغییر، در درجه واحدی قرار نداشته و با یکدیگر، اختلاف دارند.
این مجموعه، شامل چهار کتابچه (یا چهار بخش مستقل) در موضوعات زیر می باشد:
بخش نخست (کتابچه نخست)، مقدمه ای است در علم اخلاق. نویسنده در این بخش، ابتدا در ذیل یک تمهید، به اهمیت عنصر اخلاقی در قرآن کریم اشاره نموده و به بررسی آیات 4 سوره قلم: وَ إِنَّکَ لَعَلَى خُلُقٍ عَظِیمٍ (و راستى که تو را خویى والاست) و 9 سوره شمس: قَدْ أَفْلَحَ مَنْ زَکَّاهَا (که هرکس آن را پاک گردانید، قطعاً رستگار شد) و نیز روایات صادرشده از پیامبر(ص) پیرامون اخلاق حسنه و اهمیت آن پرداخته و سپس در سه بحث زیر، موضوعات را پی گرفته است:
در بحث نخست که به تعریف علم اخلاق اختصاص یافته است، ابتدا معنای لغوی و اصطلاحی اخلاق تعریف شده و سپس، ضمن بررسی جایگاه علم اخلاق در منظومه دانش ها و معارف انسانی و تعریف علم اخلاق، به بحث پیرامون قوای ظاهری و باطنی نفس پرداخته شده است. قوای نفسانی، در تقسیم ابتدایی و اولیه خود، به سه جنس نفس نباتی، نفس حیوانی و نفس انسانی، تقسیم می شود. نفس نباتی، دارای سه قوه غاذیه، منمیه و مولده است. نفس حیوانی نیز دارای دو قوه محرکه و مدرکه بوده و قوه محرکه خود به دو قسم باعثه و فاعله تقسیم شده و قسم باعثه دارای دو شعبه شهوانیه و غضبیه می باشد. قوه مدرکه نیز به دو قسم مدرکه از خارج و مدرکه از داخل، تقسیم شده است که مدرکه از خارج، همان حواس پنج گانه لامسه، چشایی، بویایی، بینایی و شنوایی است. اما قوه مدرکه از داخل (باطن)، دارای اقسام زیر می باشد: حس مشترک؛ خیال؛ وهم؛ حافظه؛ متصرفه؛ متخیله و مفکره.
ابواب بهشت و دوزخ؛ قوای نفس انسانی؛ نفس و قوای چهارگانه آن (قوه عقلیه، غضبیه، شهویه و وهمیه)؛ اعتدال قوای نفسانی؛ فضایل مربوط به حکمت و عفت؛ فضایل مربوط به شجاعت و فضایل مربوط به سخاوت، از جمله موضوعات مطرح شده در این بحث می باشد.
در بحث دوم، به بررسی امکان تغییر اخلاقیات، پرداخته شده است. نویسنده ادعای عدم امکان تغییر در اخلاقیات انسانی به صورت مطلق و سالبه کلیه را با توجه به آیات، روایات و تجربه خارجی، ادعایی اشتباه و غیر قابل قبول دانسته است. اما بااین حال، به این امر اعتراف دارد که تمامی مردم، در مورد این قبول تغییر، در درجه واحدی قرار نداشته و با یکدیگر، اختلاف دارند.
wikinoor: فی_ظلال_العقیدة_و_الأخلاق