فُک خَزَری یا فک کاسپین ( نام علمی: Pusa caspica ) یک گونه پستاندار دریایی کمیاب است که تنها در دریای خزر و رودخانه های منتهی به آن مانند ولگا و اورال زندگی می کند. این گونه تنها پستاندار دریای خزر به شمار می آید و به دلیل صید بی رویه و به هم خوردن شرایط زیستی و کاهش شدید جمعیت نیازمند به حمایت بین المللی است.
... [مشاهده متن کامل]
فک خزری به طور میانگین ۱٫۵ متر طول و ۸۰ کیلوگرم وزن دارد و یکی از کوچک ترین انواع فک به شمار می رود.
ساحل نشینان شمال به این جانور سگ آبی می گویند. این گونه فک در میان ۱۰۰۰ نوع جاندارِ دریای خزر تنها پستاندار این دریاچه به شمار می آید. فک ها جانورانی دارای اهمیت برای اکوسیستم دریای خزر به شمار می آیند و حتی مدفوع آن ها یک منبع غذایی در دریا به وجود می آورند. نابودی این جانوران می تواند اکوسیستم خزر را به خطر اندازد. فک های دریای خزر مهاجرت سالانهٔ منظمی دارند. آن ها به دمای آب بسیار وابسته اند. وقتی دمای آب افزایش می یابد، آن ها به بخش هایی که آب عمیق تر و قاعدتاً سردتر است، مهاجرت می کنند. فک ها در تابستان، بهار و پاییز بیشتر در آب های نیمه جنوبی خزر از جمله ایران زندگی می کنند و برای زایمان به مناطق یخی در شمال دریای خزر مهاجرت می کنند.
نخستین و تنها مرکز حفاظت از گونه در معرض خطر فک خزری در ایران و در سال ۲۰۱۰ رسماً آغاز به کار کرد. این مرکز به همت لنی هارت مؤسس مرکز بازتوانی و تحقیقاتی فک هلند، محمد مصطفی شاهی فردوس و امیر صیاد شیرازی در جزیره آشوراده، در نزدیکی سواحل بندر ترکمن احداث شد. هدف این مرکز نجات فک های آسیب دیده، آموزش ماهیگیران، ارتقاء سطح فرهنگ محیط زیستی جامعه، تحقیقات و گسترش فعالیت های حفاظتی به سایر کشورهای حوزهٔ خزر بوده است. مرکز حفاظت از فک خزری ایران تا ابتدای سال ۲۰۱۸ توانست ۸۳ قلاده فک را از مرگ نجات داده و پس از انجام درمان به طبیعت بازگرداند.
تغذیه
تغذیهٔ فک خزری عمدتاً از ماهی ها و گاهی از سخت پوستان است. در فصول مختلف نوع ماهیان مورد تغذیه فک ها بسیار متفاوت و متنوع است. فک های بالغ روزانه بین دو تا سه کیلوگرم ماهی می خورند؛ بنابراین هر فک به طور سالانه در حدود یک تن ماهی مصرف می کند. نوع تغذیه فک های خزری منجر به تجمع مواد شیمیایی و مضر از جمله فلزات سنگین و سموم در بدن آن ها می شود.
... [مشاهده متن کامل]
فک خزری به طور میانگین ۱٫۵ متر طول و ۸۰ کیلوگرم وزن دارد و یکی از کوچک ترین انواع فک به شمار می رود.
ساحل نشینان شمال به این جانور سگ آبی می گویند. این گونه فک در میان ۱۰۰۰ نوع جاندارِ دریای خزر تنها پستاندار این دریاچه به شمار می آید. فک ها جانورانی دارای اهمیت برای اکوسیستم دریای خزر به شمار می آیند و حتی مدفوع آن ها یک منبع غذایی در دریا به وجود می آورند. نابودی این جانوران می تواند اکوسیستم خزر را به خطر اندازد. فک های دریای خزر مهاجرت سالانهٔ منظمی دارند. آن ها به دمای آب بسیار وابسته اند. وقتی دمای آب افزایش می یابد، آن ها به بخش هایی که آب عمیق تر و قاعدتاً سردتر است، مهاجرت می کنند. فک ها در تابستان، بهار و پاییز بیشتر در آب های نیمه جنوبی خزر از جمله ایران زندگی می کنند و برای زایمان به مناطق یخی در شمال دریای خزر مهاجرت می کنند.
نخستین و تنها مرکز حفاظت از گونه در معرض خطر فک خزری در ایران و در سال ۲۰۱۰ رسماً آغاز به کار کرد. این مرکز به همت لنی هارت مؤسس مرکز بازتوانی و تحقیقاتی فک هلند، محمد مصطفی شاهی فردوس و امیر صیاد شیرازی در جزیره آشوراده، در نزدیکی سواحل بندر ترکمن احداث شد. هدف این مرکز نجات فک های آسیب دیده، آموزش ماهیگیران، ارتقاء سطح فرهنگ محیط زیستی جامعه، تحقیقات و گسترش فعالیت های حفاظتی به سایر کشورهای حوزهٔ خزر بوده است. مرکز حفاظت از فک خزری ایران تا ابتدای سال ۲۰۱۸ توانست ۸۳ قلاده فک را از مرگ نجات داده و پس از انجام درمان به طبیعت بازگرداند.
تغذیه
تغذیهٔ فک خزری عمدتاً از ماهی ها و گاهی از سخت پوستان است. در فصول مختلف نوع ماهیان مورد تغذیه فک ها بسیار متفاوت و متنوع است. فک های بالغ روزانه بین دو تا سه کیلوگرم ماهی می خورند؛ بنابراین هر فک به طور سالانه در حدود یک تن ماهی مصرف می کند. نوع تغذیه فک های خزری منجر به تجمع مواد شیمیایی و مضر از جمله فلزات سنگین و سموم در بدن آن ها می شود.
پستاندار کمیاب ایران