فومنات. [ م َ ] ( اِخ ) نام یکی از شهرستانهای هفتگانه استان گیلان که در باختر رشت واقع است. مساحت شهرستان در حدود 237 کیلومتر مربع است. قسمت جنوبی شهرستان ، کوهستان مستور ازجنگل است و در ارتفاعات بالا چمن زارهای طبیعی و مرکزگله داری است. رودخانه های تنیان ، سیاهرودخان ، پلنگ درماسوله ، گازرودخان ، گشت رودبار، قلعه رودخان ، شاخزر، شفت ، و پسیخان و سنگ از نقاط مختلف این شهرستان عبورمیکند. جمع قراء شهرستان 227 آبادی است که به دو بخش مرکزی و صومعه سرا تقسیم میشود و روی هم 155 هزار تن سکنه دارد. بخش مرکزی شامل 4 دهستان بنام حومه ، شفت ، ماسوله و تولم است. محصول عمده شهرستان فومنات برنج ، توتون ، چای ، ابریشم ، لبنیات ، کنف ، نیشکر، بنشن و مختصر گندم است. ( از فرهنگ جغرافیایی ایران ج 2 ).
فرهنگ فارسی
۱ - شهرستانی است در گیلان واقع در مغرب شهرستان رشت و آن محدود است از شمال بمرداب بندر پهلوی از جنوب و جنوب غربی بخط الراس سلسله جبال البرز (مقسم المیاه کوهستان مذکورحد طبیعی این شهرستان با بخش طارم شهرستان زنجان محسوب است ) از مشرق بشهرستان رشت و از شمال غربی بدوبخش ماسال و شاندرمن ( از شهرستان طوالش ) . مساحت شهرستان حدود ۲۳۷٠ کیلومتر مربع و قسمت جنوب و جنوب غربی شهرستان کوهستان مستور از جنگل انبوه است و فقط خط الراس ارتفاعات از ۱۲٠٠ متر ببالا چمن زار و محل ییلاقی گله داران میباشد و قسمتهای مرکزی و شمالی جلگه بدون عارضه و تبدیل بمزارع برنج و زراعت های متفرقه گشته است . قلل مشخص و برجسته ارتفاعات جنوب و جنوب غربی هر یک دارای نامی مخصوص است و ارتفاع برخی از آنها به ۳۱٠٠ متر میرسد . مرتفعترین قلل مذکور عبارتند از قله کوه شاه معلم و خواهر شاه معلم در جنوب ماسوله بارتفاع ۲۷۱۱ متر در جنوب ماکلوان و قله ونی بارتفاع ۳٠۵٠ متر در جنوب امامزاده ابراهیم . رودخانه های متعددی از سلسله جبال جنوبی سرچشمه میگیرند و بمرداب منتهی میشوند که بترتیب از مغرب بمشرق عبارتند از : تنیان سیاهرود خان پلنگ در ماسوله گازرودخان گشت رودبار قلعه - رودخان شاخزر شفت پسیخان سنگ. بطور کلی نود در صد قرای شهرستان از رودهای مذکور مشروب میگردد و بقیه از استخر محل و چشمه استفاده می کنند . شهرستان مزبور از دو بخش مرکزی و صومعهسرا تشکیل شده . جمع قرای شهرستان ۲۲۷ آبادی بزرگ و کوچک و جمعیت آن در حدود۱۷۱ ۷۸٠ تن است . محصول عمده شهرستان بترتیب اهمیت عبارتست از : برنج توتون سیگار چای ابریشم لبنیات کنف نیشکر بنشن و مختصر گندم . ۲ - بخش مرکزی شهرستان که از چهار دهستان بنام حومه شفت ماسوله تولم تشکیل شده . جمع قرای بخش مرکزی ۱۷۴ آبادی بزرگ و کوچک و جمع نفوس آن حدود ۸۹٠٠٠ تن است . نام یکی از شهرستانهای هفت گانه استان گیلان .
