فولاد زنگ نزن

در متالورژی، فولاد زنگ نزن یا فولاد ضدزنگ یا استنلس استیل، ( به انگلیسی: Stainless Steel ) که Inox نیز خوانده می شود، آلیاژی از فولاد می باشد، که اصلی ترین عناصر تشکیل دهنده آن آهن، کروم و نیکل است که حداقل درصد جرمی کروم در آن ۱۰٫۵ درصد و حداکثر درصد جرمی کربن آن ۱٫۲ درصد می باشد. [ ۱] فولاد ۳۰۴ با ۱۸٪ کروم و فولاد ۳۱۶ با ۱۶٪ کروم و ۱۰٪ نیکل از پرکاربردترین فولادهای زنگ نزن هستند. [ ۲]
فولادهای زنگ نزن به دلیل ویژگی غیرفعال شدن خود می توانند مقاومت بسیار خوبی دربرابر خوردگی از خود نشان دهند. این فولادها به دلیل شکل گرفتن یک لایه غیرفعال بر روی سطح شان که به شدت به ماده زیرین پیوند خورده است و از تماس بیشتر ماده به محیط اطراف جلوگیری می کند، چنین ویژگی ای دارند. برای اینکه این پدیده غیرفعال سازی به طور پایدار در فولاد اتفاق بیفتد نیاز است که حداقل ۱۰٫۵ درصد از ماده را کروم تشکیل دهد. با داشتن چنین سطحی از کروم حتی اگر خراشی بر روی سطح فولاد ایجاد شود و این لایه از میان برود فولاد می تواند خودش را ترمیم کند و اگر گرید به درستی برای محیط کاری انتخاب شده باشد این لایه غیرفعال دوباره شکل می گیرد. [ ۳] در غیراین صورت شکست غیرفعالی رخ می دهد و فولاد زنگ نزن، زنگ زده و خورده می شود.
فولادهای زنگ نزن به خاطر مقاومت دربرابر خوردگی خود بسیار مورد توجه هستند که این ویژگی با افزایش میزان کروم افزایش می یابد. افزودن عنصر مولیبدن باعث افزایش مقاومت به خوردگی فولادهای زنگ نزن در مقابل اسیدهای کاهنده و دربرابر خوردگی در محلول های کلرایدی می شود. به همین دلیل، انواع مختلفی از فولاد زنگ نزن با میزان مختلف کروم و مولیبدن برای مطابقت با محیطی که آلیاژ باید تحمل کند وجود دارد. مقاومت فولاد زنگ نزن به خوردگی و زنگ زدگی، نیاز به نگهداری کم و درخشش بالا، آن را تبدیل به یک ماده ایدئال برای بسیاری از کاربردها که در آن هم نیاز به استحکام بالا و هم نیاز به مقاومت به خوردگی بالا است کرده است.
فولاد زنگ نزن به شکل ورق، صفحه، میله، سیم و لوله ساخته می شود و در وسایل آشپزخانه، کارد و چنگال، ابزارهای جراحی، لوازم خانگی بزرگ؛ مصالح ساختمانی، تجهیزات صنعتی ( برای مثال در کارخانجات کاغذسازی، کارخانه های شیمیایی، تصفیه خانه آب ) ؛ و مخازن ذخیره آب و مخازن مواد شیمیایی و محصولات غذایی ( به عنوان مثال، تانکرهای مواد شیمیایی و تانکرهای کامیونی ) استفاده گردد.

فولاد زنگ نزن (stainless steel)
آلیاژ فولادی پرمصرف، حاوی مقدار زیادی کروم و مقدار کمتری نیکل. در برابر خوردگی و زنگ زدن مقاوم است. حضور مقدار فراوان کروم در این آلیاژ مقاومت کششی آن را بالا می برد. از این آلیاژ برای ساختن کارد، چنگال، لوازم آشپزخانه، و ابزارهای جراحی استفاده می کنند. تولید فولاد زنگ نزن برای اولین بار در انگلستان (۱۹۱۳) و آلمان (۱۹۱۴) آغاز شد.