فواصل موسیقی ایرانی نوعی فاصلهٔ مختص موسیقی سنتی ایران است که بر اساس ریز پرده شناخته می شود. علامت های عَرَضی و سرکلید که برای نمایش این فواصل به کار می روند سُری ( ) و کُرُن ( ) نام دارند. فاصله در موسیقی از قرن ها پیش از میلاد به صورت طبیعی و فیزیکی وجود داشته و سپس توسط بشر به تکامل رسیده است.
... [مشاهده متن کامل]
تاریخِ موسیقی ایرانی بعد از دوران فارابی به نگارش درآمده است. از این دوره به بعد موسیقیدانان با پرده بندی روی ساز، به فاصله ها و مقام های جدیدی دست پیدا کردند. طبق تحقیقات دانشمندان، ایرانی ها در قدیم، از فاصله هایی کوچکتر از نیم پرده استفاده می کرده اند و اساس موسیقی ایرانی بر دانگ و فاصلهٔ چهارم درست استوار بوده است که با گام های امروزی به فاصلهٔ یک اکتاو متفاوت است. در موسیقی شرق، از ریز پرده هایی چون «ثلث پرده» و ربع پرده نام می برند، اما در تحقیقات موسیقیدانان معاصری چون مهدی برکشلی و هرمز فرهت، موسیقی ایرانی دارای فواصل ثابتی مبتنی بر اعتدال نبوده و متغیر است و در قالب هایی چون «ثلث پرده» و «ربع پرده» نمی گنجد. در تکامل فاصله و گام های ایران قدیم، از موسیقیدانانی چون فارابی، ابن سینا، اسحق موصلی، صفی الدین ارموی، عبدالقادر مراغه ای، محمود شیرازی و در دوران معاصر از علینقی وزیری با کتاب دستور تار و روح الله خالقی با کتاب نظری به موسیقی نام برده می شود.
پیدایشِ فاصله در گامِ موسیقی به قرن ها پیش از میلاد بر می گردد. برخی از فاصله ها ابتدا به صورت طبیعی و فیزیکی وجود داشته و بعضی دیگر، توسط بشر ابداع و تکمیل شده است. مدارک مختلف برای اثبات این موضوع را باید در سیرِ تغییر و تحول گام جستجو کرد. دانشمندان و ریاضی دانان قدیم یونان مانند: فیثاغورث، افلاطون و بطلمیوس، فواصل موسیقی را به صورت عددی محاسبه می کردند و ریاضی را اصلِ وجود، در پیدایش جهانِ هستی می پنداشتند. بر همین اساس قدیمی ترین شواهد، مربوط به گامِ یونانِ قدیم است که مبتنی بر دانگ بوده و به سه بُعدِ متوالی محدود می شده است. علتِ مبنا قرار گرفتنِ فاصلهٔ چهارم آن است که به صورت غریزی فاصله ای مطبوع به شمار می آمده و برای موسیقی آوازی و صدای انسانی آسان بوده است. این محدودهٔ صوتی و فواصل، تا قرن های متمادی در موسیقی تمام ملل وجود داشته و با گسترش موسیقی سازی به گام تبدیل شده است. فیثاغورث اولین کسی بود که فواصل چهارم و پنجم در موسیقی را محاسبه کرد و سپس بطلمیوس فواصلِ دیگری به آن افزود و آن را تکمیل کرد.
... [مشاهده متن کامل]
تاریخِ موسیقی ایرانی بعد از دوران فارابی به نگارش درآمده است. از این دوره به بعد موسیقیدانان با پرده بندی روی ساز، به فاصله ها و مقام های جدیدی دست پیدا کردند. طبق تحقیقات دانشمندان، ایرانی ها در قدیم، از فاصله هایی کوچکتر از نیم پرده استفاده می کرده اند و اساس موسیقی ایرانی بر دانگ و فاصلهٔ چهارم درست استوار بوده است که با گام های امروزی به فاصلهٔ یک اکتاو متفاوت است. در موسیقی شرق، از ریز پرده هایی چون «ثلث پرده» و ربع پرده نام می برند، اما در تحقیقات موسیقیدانان معاصری چون مهدی برکشلی و هرمز فرهت، موسیقی ایرانی دارای فواصل ثابتی مبتنی بر اعتدال نبوده و متغیر است و در قالب هایی چون «ثلث پرده» و «ربع پرده» نمی گنجد. در تکامل فاصله و گام های ایران قدیم، از موسیقیدانانی چون فارابی، ابن سینا، اسحق موصلی، صفی الدین ارموی، عبدالقادر مراغه ای، محمود شیرازی و در دوران معاصر از علینقی وزیری با کتاب دستور تار و روح الله خالقی با کتاب نظری به موسیقی نام برده می شود.
پیدایشِ فاصله در گامِ موسیقی به قرن ها پیش از میلاد بر می گردد. برخی از فاصله ها ابتدا به صورت طبیعی و فیزیکی وجود داشته و بعضی دیگر، توسط بشر ابداع و تکمیل شده است. مدارک مختلف برای اثبات این موضوع را باید در سیرِ تغییر و تحول گام جستجو کرد. دانشمندان و ریاضی دانان قدیم یونان مانند: فیثاغورث، افلاطون و بطلمیوس، فواصل موسیقی را به صورت عددی محاسبه می کردند و ریاضی را اصلِ وجود، در پیدایش جهانِ هستی می پنداشتند. بر همین اساس قدیمی ترین شواهد، مربوط به گامِ یونانِ قدیم است که مبتنی بر دانگ بوده و به سه بُعدِ متوالی محدود می شده است. علتِ مبنا قرار گرفتنِ فاصلهٔ چهارم آن است که به صورت غریزی فاصله ای مطبوع به شمار می آمده و برای موسیقی آوازی و صدای انسانی آسان بوده است. این محدودهٔ صوتی و فواصل، تا قرن های متمادی در موسیقی تمام ملل وجود داشته و با گسترش موسیقی سازی به گام تبدیل شده است. فیثاغورث اولین کسی بود که فواصل چهارم و پنجم در موسیقی را محاسبه کرد و سپس بطلمیوس فواصلِ دیگری به آن افزود و آن را تکمیل کرد.
