نخستین بار امپراطوری عثمانی در قرن ۱۵میلادی ( ۹ هجری ) به تقلید از کلیسای کاتولیک اروپا اقدام به تأسیس منصب شیخ الاسلام کرد. مورخین متفق القول هستند که نخستین بار سلطان محمد فاتح در ۱۴۵۱ میلادی چنین فردی را منصوب کرده است بتدریج این جایگاه بالا رفت تا اینکه در زمان سلطان سلیم اول به مقام مهمی در دربار تبدیل شد و در زمان سلطان سلیمان قانونی، شیخ الاسلام به یک نهاد اداری و قانونی تبدیل شد که در استانبول قرار داشت و از طریق فتواهای خود سیاستهای حکومت را پشتیبانی می کرد. صفویه نیز به تقلید از عثمانی منصب شیخ الاسلام را تأسیس کردند که در اصفهان مستقر شد. پس از صفویه با کمرنگ شدن نقش این مقام جای خود را به مجتهدین عام شیعه داد. برنارد لوئیس می نویسد: ایرانیان نمی دانند که با اینکار در واقع اسلام را مسیحی کرده اند. در دوران پادشاهان ضعیف مثل شاه طهماسب ( محقق کرکی ) و شاه سلیمان و شاه سلطان حسین ( محمد باقر مجلسی ) قدرت زیادتری می گرفت. تا جایی که محمد باقر مجلسی به طور سازمان یافته اقدام به ایجاد تغییرات عظیمی در شیعه اثنی عشری کرد قداست امامان شیعه را افزود، اهمیت گریه کردن و عزاداری را بالا برد، عقل گرایی را زدود و شیعه را به یک مکتب احساسی بدل کرد، خرافات زیادی را نیز وارد شیعه کرد. مجلسی ذهن عوام را ناقص می دانست و راه رسیدن به سعادت را حکومت فقها همراه با پادشاهان اسلامی می دانست
... [مشاهده متن کامل]
محقق کرکی ( ۱۵۳۱–۱۴۶۱م ) ( ۹۴۰–۸۷۰ق ) نخستین شیخ الاسلام شیعی در ۱۵۰۰ میلادی به دعوت شاه اسماعیل به ایران آمد. وی اظهار می داشت: برای مصلحت امت، لازم است یک عالم شیعه پیشوای مشروعی برای انجام وظایف امام غایب باشد. پس از مرگ شاه اسماعیل، محقّق کَرکی به عنوان نائب امام مهدی ( ولایت مطلقه ) در همهٔ شئون اقتصادی، سیاسی و دینی دولت شیعی جدید صاحب اختیار مطلق شد تا آنجا که شخص شاه طهماسب نیز نائب او به شمار می آمد و او را به مقام شیخ الاسلامی نائل کرد. در زمان صفویان، مقام های مذهبی شیخ الاسلام برای همه شهرهای بزرگ منصوب شدند.
شیخ الاسلام ها در اصفهان زندگی می کردند و این منصب تا زمان انقلاب مشروطه ( ۱۹۰۶م - ۱۲۸۵ش ) یعنی تا پایان سلطنت مظفرالدین شاه برقرار بوده است که البته در اواخر بصورت یک سمت تشریفاتی منصوب شده توسط شاه درآمده و در عمل مردم بیشتر پیرو مجتهدین دیگر بوده اند. آخرین آنها علی اکبر شیخ الاسلام بود که در ۱۲۷۰ شمسی یعنی ۱۵ سال قبل از مشروطه توسط ناصرالدین شاه منصوب شده بود و پس از انقلاب مشروطه شهردار اصفهان و سپس نماینده مجلس شورای ملی شد تا اینکه در ۱۳۱۱ ش یا ۱۹۳۲ میلادی در زمان رضاشاه پهلوی درگذشت.
... [مشاهده متن کامل]
محقق کرکی ( ۱۵۳۱–۱۴۶۱م ) ( ۹۴۰–۸۷۰ق ) نخستین شیخ الاسلام شیعی در ۱۵۰۰ میلادی به دعوت شاه اسماعیل به ایران آمد. وی اظهار می داشت: برای مصلحت امت، لازم است یک عالم شیعه پیشوای مشروعی برای انجام وظایف امام غایب باشد. پس از مرگ شاه اسماعیل، محقّق کَرکی به عنوان نائب امام مهدی ( ولایت مطلقه ) در همهٔ شئون اقتصادی، سیاسی و دینی دولت شیعی جدید صاحب اختیار مطلق شد تا آنجا که شخص شاه طهماسب نیز نائب او به شمار می آمد و او را به مقام شیخ الاسلامی نائل کرد. در زمان صفویان، مقام های مذهبی شیخ الاسلام برای همه شهرهای بزرگ منصوب شدند.
شیخ الاسلام ها در اصفهان زندگی می کردند و این منصب تا زمان انقلاب مشروطه ( ۱۹۰۶م - ۱۲۸۵ش ) یعنی تا پایان سلطنت مظفرالدین شاه برقرار بوده است که البته در اواخر بصورت یک سمت تشریفاتی منصوب شده توسط شاه درآمده و در عمل مردم بیشتر پیرو مجتهدین دیگر بوده اند. آخرین آنها علی اکبر شیخ الاسلام بود که در ۱۲۷۰ شمسی یعنی ۱۵ سال قبل از مشروطه توسط ناصرالدین شاه منصوب شده بود و پس از انقلاب مشروطه شهردار اصفهان و سپس نماینده مجلس شورای ملی شد تا اینکه در ۱۳۱۱ ش یا ۱۹۳۲ میلادی در زمان رضاشاه پهلوی درگذشت.
