موسیقی فیلم یا موسیقی متن به موسیقی ای گفته می شود که منحصراً برای یک فیلم سینمایی یا مجموعه تلویزیونی نوشته شده و بخشی از ساندتِرَک یا مجموعه صداهای ضبط شده بر روی یک فیلم است.
اولین فیلم ناطق سینمای ایران که موسیقی داشت، شیرین و فرهاد ( ۱۳۱۳ ) ساختهٔ عبدالحسین سپنتا بود. در این فیلم از قطعات ویولون مصطفی نوریانی به عنوان موسیقی متن استفاده شد. در سال های بعد، آهنگ سازان دیگری از قبیل علینقی وزیری برای فیلم لیلی و مجنون ( ۱۳۱۶ ) ، روح الله خالقی و ابوالحسن صبا برای فیلم طوفان زندگی ( ۱۳۲۷ ) ، قطعاتی را نوشتند اما بیست سال طول کشید تا به صورت حرفه ای، برای فیلمی ایرانی موسیقی متن ساخته شود. عروس دجله، به کارگردانی نصرت الله محتشم اولین فیلمی بود که موسیقی متن اختصاصی داشت. موسیقی این فیلم را مرتضی حنانه ساخت.
... [مشاهده متن کامل]
تا سال ها بعد، نگاه کارگردانان و البته تهیه کنندگان ایرانی به موسیقی فیلم همچنان تزئینی و کم اهمیت بود و اغلب ترجیح می دادند از قطعات موسیقی شناخته شده و ترانه های مشهور در فیلم هایشان استفاده کنند. در این دوره، موسیقی فیلم ملغمه ای بود از موسیقی کلاسیک غربی، قطعات معروفی از امین الله حسین و امیرف و آهنگسازان یونانی نظیر تئودوراکیس و حاجی داکیس. از موسیقی متن فیلم زد، ساختهٔ کوستا گاوراس به کرات در فیلم های تجاری ایرانی استفاده می شد.
در سال های اول دههٔ ۱۳۴۰، در اغلب فیلم ها صحنه ای وجود داشت که شخصیت داستان پا به کافه یا کاباره ای می گذاشت و به این ترتیب فرصتی دست می داد تا کارگردان چند ترانه و تصنیف را در فیلم بگنجاند. عارف، آغاسی و عهدیه، از خوانندگان محبوب آن دوره بودند.
در نیمهٔ دوم دههٔ ۱۳۴۰، دو آهنگساز شاخص، اسفندیار منفردزاده با فیلم قیصر و فرهاد فخرالدینی با فیلم شوهر آهو خانم که هر دو در سال ۱۳۴۷ ساخته شدند، با ساختن آثاری متفاوت، تحولی در موسیقی فیلم ایجاد کردند.
پیش از انقلاب ۵۷، در پنج دوره از شش دوره جشنواره سینمایی سپاس تهران، برندگان جایزه بهترین موسیقی متن معرفی شدند. پس از انقلاب جشنواره فیلم فجر، جشن خانه سینما و جشن حافظ جشنواره های ایرانی ای هستند که در رشته موسیقی متن جایزه می دهند. در میان برندگان سیمرغ بلورین بهترین موسیقی متن، حسین علیزاده، مجید انتظامی و محمدرضا علیقلی با چهار سیمرغ بیشترین جایزه را از جشنوارهٔ فیلم فجر دریافت کرده اند.
اولین فیلم ناطق سینمای ایران که موسیقی داشت، شیرین و فرهاد ( ۱۳۱۳ ) ساختهٔ عبدالحسین سپنتا بود. در این فیلم از قطعات ویولون مصطفی نوریانی به عنوان موسیقی متن استفاده شد. در سال های بعد، آهنگ سازان دیگری از قبیل علینقی وزیری برای فیلم لیلی و مجنون ( ۱۳۱۶ ) ، روح الله خالقی و ابوالحسن صبا برای فیلم طوفان زندگی ( ۱۳۲۷ ) ، قطعاتی را نوشتند اما بیست سال طول کشید تا به صورت حرفه ای، برای فیلمی ایرانی موسیقی متن ساخته شود. عروس دجله، به کارگردانی نصرت الله محتشم اولین فیلمی بود که موسیقی متن اختصاصی داشت. موسیقی این فیلم را مرتضی حنانه ساخت.
... [مشاهده متن کامل]
تا سال ها بعد، نگاه کارگردانان و البته تهیه کنندگان ایرانی به موسیقی فیلم همچنان تزئینی و کم اهمیت بود و اغلب ترجیح می دادند از قطعات موسیقی شناخته شده و ترانه های مشهور در فیلم هایشان استفاده کنند. در این دوره، موسیقی فیلم ملغمه ای بود از موسیقی کلاسیک غربی، قطعات معروفی از امین الله حسین و امیرف و آهنگسازان یونانی نظیر تئودوراکیس و حاجی داکیس. از موسیقی متن فیلم زد، ساختهٔ کوستا گاوراس به کرات در فیلم های تجاری ایرانی استفاده می شد.
در سال های اول دههٔ ۱۳۴۰، در اغلب فیلم ها صحنه ای وجود داشت که شخصیت داستان پا به کافه یا کاباره ای می گذاشت و به این ترتیب فرصتی دست می داد تا کارگردان چند ترانه و تصنیف را در فیلم بگنجاند. عارف، آغاسی و عهدیه، از خوانندگان محبوب آن دوره بودند.
در نیمهٔ دوم دههٔ ۱۳۴۰، دو آهنگساز شاخص، اسفندیار منفردزاده با فیلم قیصر و فرهاد فخرالدینی با فیلم شوهر آهو خانم که هر دو در سال ۱۳۴۷ ساخته شدند، با ساختن آثاری متفاوت، تحولی در موسیقی فیلم ایجاد کردند.
پیش از انقلاب ۵۷، در پنج دوره از شش دوره جشنواره سینمایی سپاس تهران، برندگان جایزه بهترین موسیقی متن معرفی شدند. پس از انقلاب جشنواره فیلم فجر، جشن خانه سینما و جشن حافظ جشنواره های ایرانی ای هستند که در رشته موسیقی متن جایزه می دهند. در میان برندگان سیمرغ بلورین بهترین موسیقی متن، حسین علیزاده، مجید انتظامی و محمدرضا علیقلی با چهار سیمرغ بیشترین جایزه را از جشنوارهٔ فیلم فجر دریافت کرده اند.
