این نوشتار به توضیح و نمایش اسکناس های چاپ شده در بانک شاهنشاهی، بانک ملی و بانک مرکزی و رایج در سه دوره قاجار، پهلوی و جمهوری اسلامی می پردازد.
تمامی اسکناس های رایج این دوره با دو زبان فارسی در رو و انگلیسی در پشت انتشار یافته اند. خط استفاده شده نیز به تقلید از خط رسمی امپراتوری عثمانی با کمی تغییرات، خط ثلث است؛ اما اعداد با شکل فارسی خود ( ۳٬۲٬۱و۵ ) چاپ شده است. عناصر موجود بر اسکناس ها ( نگاره ناصرالدین شاه و شیر و خورشید با تاج کیانی ) تقریباً ثابت بوده و اسکناس ها تنها از نظر اندازه، تزئینات و رنگ با هم متفاوت هستند. این سری توسط شرکت انگلیسی «Bradbury, Wilkinson & Company» و در سال ۱۸۹۰ میلادی به چاپ رسید.
... [مشاهده متن کامل]
در این سری برای نخستین بار فیلیگران ( watermark ) شیر و خورشید به اسکناس های ایرانی اضافه شد. نگاره ناصرالدین شاه در ارقام ۱، ۵ و ۱۰ تومان به صورت تمام رخ درآمده و در طراحی سایر ارقام همان نگاره سری نخست استفاده شد. همچنین ارقام درشت ۵۰۰ و ۱۰۰۰ تومانی و ارقام نامتعارف ۳ و ۲۵ تومان در این سری چاپ نشدند. این سری توسط شرکت انگلیسی Waterlow & Sons به چاپ رسید. اسکناس های ارقام کوچک ( ۱، ۲، ۵، ۱۰ و ۲۰ تومان ) سری دوم با امضاء وی. ال. والتر ( V. L. Walter ) و جی. ام. موری ( J. M. Murray ) به چاپ رسید. شماره ردیف در پشت اسکناس در ۴ گوشه زده شده است.
حق انحصاری انتشار اسکناس تا تاریخ ۲۳ اردیبهشت ۱۳۰۹ برابر ۱۹۳۰ میلادی با بانک شاهنشاهی ایران بود و بعد به بانک ملی ایران واگذار شد.
از ویژگیهای بارز اسکناس های رضاشاه، اهمیت دادن به خط نستعلیق برای نگارش، بناهای تاریخی و مکان های طبیعی ایران است. نخستین سری اسکناس های بانک ملی ایران معروف به اسکناس های کلاه کوچک رضا شاه در اواخر سال ۱۳۱۰ در چاپخانه شرکت چاپ اسکناس آمریکایی چاپ شد و از اول فروردین ۱۳۱۱ به گردش گذاشته شد. امضای دکتر کورت لیندن بلات آلمانی به عنوان رئیس کل بانک ملی ایران و دکتر علیخان علامیر به عنوان مُفتّش دولت در بانک ملی ایران بر روی اسکناس های این سری که شامل ارقام ۵، ۱۰، ۲۰، ۵۰، ۱۰۰ و ۵۰۰ ریال است نقش بسته است. این سری توسط شرکت آمریکایی American Bank Note Company به چاپ رسید.
در این سری، به اسکناس های پیشین رقم ۱۰۰۰ ریال نیز افزوده شد. نگاره رضا شاه از تمام رخ به سه رخ دگرگون شد، اما دیگر عناصر طراحی حفظ شدند. در سری دوم ارقام ۱۰، ۲۰، ۵۰، ۱۰۰، ۵۰۰ و ۱۰۰۰ ریالی با امضای عبدالحسین هژیر و حسین علاء به چاپ رسیدند و در سری سوم ارقام ۵، ۱۰، ۲۰، ۵۰، ۱۰۰ و ۱۰۰۰ ریالی با امضای رضاقلی امیرخسروی و عبدالحسین هژیر به چاپ رسیدند. این سری توسط شرکت American Bank Note Company به چاپ رسید.
تمامی اسکناس های رایج این دوره با دو زبان فارسی در رو و انگلیسی در پشت انتشار یافته اند. خط استفاده شده نیز به تقلید از خط رسمی امپراتوری عثمانی با کمی تغییرات، خط ثلث است؛ اما اعداد با شکل فارسی خود ( ۳٬۲٬۱و۵ ) چاپ شده است. عناصر موجود بر اسکناس ها ( نگاره ناصرالدین شاه و شیر و خورشید با تاج کیانی ) تقریباً ثابت بوده و اسکناس ها تنها از نظر اندازه، تزئینات و رنگ با هم متفاوت هستند. این سری توسط شرکت انگلیسی «Bradbury, Wilkinson & Company» و در سال ۱۸۹۰ میلادی به چاپ رسید.
... [مشاهده متن کامل]
در این سری برای نخستین بار فیلیگران ( watermark ) شیر و خورشید به اسکناس های ایرانی اضافه شد. نگاره ناصرالدین شاه در ارقام ۱، ۵ و ۱۰ تومان به صورت تمام رخ درآمده و در طراحی سایر ارقام همان نگاره سری نخست استفاده شد. همچنین ارقام درشت ۵۰۰ و ۱۰۰۰ تومانی و ارقام نامتعارف ۳ و ۲۵ تومان در این سری چاپ نشدند. این سری توسط شرکت انگلیسی Waterlow & Sons به چاپ رسید. اسکناس های ارقام کوچک ( ۱، ۲، ۵، ۱۰ و ۲۰ تومان ) سری دوم با امضاء وی. ال. والتر ( V. L. Walter ) و جی. ام. موری ( J. M. Murray ) به چاپ رسید. شماره ردیف در پشت اسکناس در ۴ گوشه زده شده است.
حق انحصاری انتشار اسکناس تا تاریخ ۲۳ اردیبهشت ۱۳۰۹ برابر ۱۹۳۰ میلادی با بانک شاهنشاهی ایران بود و بعد به بانک ملی ایران واگذار شد.
از ویژگیهای بارز اسکناس های رضاشاه، اهمیت دادن به خط نستعلیق برای نگارش، بناهای تاریخی و مکان های طبیعی ایران است. نخستین سری اسکناس های بانک ملی ایران معروف به اسکناس های کلاه کوچک رضا شاه در اواخر سال ۱۳۱۰ در چاپخانه شرکت چاپ اسکناس آمریکایی چاپ شد و از اول فروردین ۱۳۱۱ به گردش گذاشته شد. امضای دکتر کورت لیندن بلات آلمانی به عنوان رئیس کل بانک ملی ایران و دکتر علیخان علامیر به عنوان مُفتّش دولت در بانک ملی ایران بر روی اسکناس های این سری که شامل ارقام ۵، ۱۰، ۲۰، ۵۰، ۱۰۰ و ۵۰۰ ریال است نقش بسته است. این سری توسط شرکت آمریکایی American Bank Note Company به چاپ رسید.
در این سری، به اسکناس های پیشین رقم ۱۰۰۰ ریال نیز افزوده شد. نگاره رضا شاه از تمام رخ به سه رخ دگرگون شد، اما دیگر عناصر طراحی حفظ شدند. در سری دوم ارقام ۱۰، ۲۰، ۵۰، ۱۰۰، ۵۰۰ و ۱۰۰۰ ریالی با امضای عبدالحسین هژیر و حسین علاء به چاپ رسیدند و در سری سوم ارقام ۵، ۱۰، ۲۰، ۵۰، ۱۰۰ و ۱۰۰۰ ریالی با امضای رضاقلی امیرخسروی و عبدالحسین هژیر به چاپ رسیدند. این سری توسط شرکت American Bank Note Company به چاپ رسید.
