فِنیقی ها یا کَنْعَنیان یا کَنْعانیان ( به فارسی باستان: تی ایی دریهیا ( tyaiy drayahyā ) 𐎫𐎹𐎡𐎹 𐎭𐎼𐎹𐏃𐎹𐎠 ) یکی از اقوام سامی تبار بودند که در حوزه دریای مدیترانه می زیستند، پیشه ی بازرگانی داشتند و مردمی آرام و با فرهنگ بودند؛ خط ایشان، موسوم به خط فنیقی، را مادر خط های کنونی ــ به جز خط های شرق آسیا ــ می دانند.
... [مشاهده متن کامل]
فنیقی ها تقریباً در ۲۵۰۰ سال قبل از میلاد از شمال شرقی خاورمیانه سر برآورده و بعدها در کرانه های دریای مدیترانه در لبنان سکنی گزیدند. فنیقیان خود را کنعانیان می نامیدند. فنیقیه معرب phoinike ) Φοινίκη ) یعنی نامی است که یونانی ها به این مملکت داده اند و احتمالاً به معنای رنگ ارغوانی است و شاید با نام کنعان در پیوند باشد.
سازمان مملکتی آنان مناطقی بود که باید آن ها را دولت_شهر نامید و مهم ترین آن ها صیدا، صور، ارواد و بوبلوس ( جبیل ) بود؛ فنیقی ها در دیگر نقاط جهان نیز دولت_شهرهایی داشتند که از سواحل شرقی آفریقا تا کرانه های شمالی آن امتداد می یافت که از جمله آن ها کارتاژ و اوتیکا بودند. آنان کم وبیش تحت تأثیر یا استیلای متناوب مصری ها قرار می گرفتند.
از حیث تمدن، فنیقی ها چون بین مصری ها و بابلی ها، دو تمدن دنیای کهن، واقع بودند، علوم و فنون زیادی از آنان اقتباس کردند. فنیقی ها به واسطه نفاق داخلی موفق نشدند دولت واحدی تشکیل دهند و هر شهر آن ها امیر یا پادشاهی مستقل داشت؛ اما در دریانوردی شهرتی بسزا یافتند. شهر صیدا از قرن ۱۶–۱۳ قبل از میلاد واسطه ی تجارت شرق و غرب بود و صور پس از آن دارای همین مقام گردید.
مستعمرات و تجارت خانه های فنیقی در تمام عالم قدیم پراکنده بود. این مردم از طرف غرب تا جزایر بریتانیا و از طرف شرق تا تنگه بغاز و مالاکا در نزدیکی هندوچین تجارت می کردند و، بر اساس شواهد کشف شده، در آفریقا نیز مستعمراتی داشته اند.
فنیقیه بارها تابع مصری ها شد؛ سپس در قرن هشتم ق. م. در تحت تسلط آشوری ها و در اوایل قرن ششم ق. م. به تصرف بابلی ها درآمد؛ پس از آن در زمان کوروش تابع شاهنشاهی هخامنشی گردید ولی فنیقی ها به تابعیت ملل دیگر اهمیت نمی دادند زیرا دریاها و مستعمرات تحت اقتدار آن ها باقی می ماند. رقیب بزرگ این قوم یونانی ها بودند که در دریانوردی مهارت تام یافتند.
کشف رنگ ارغوانی و اختراع شیشه از ابتکارات این قوم است. اختراع الفبا را هم به آن ها نسبت داده اند. در کاوش های راس شمرا مربوط به فنیقی ها لوحه هایی بدست آمده که خطوطی با علائم میخی بر آن ها نوشته شده است. این علائم عبارت از سی حرف بی صدا ( صامت ) هستند. این الفبای ابتدائی که در حدود ۸۰۰ سال ق. م. به دست آرامیان افتاد، با تغییرات و تصرفاتی به اعراب، هندیان و ارمنی ها انتقال یافت و زمینه پیدایش زبان های نوشتاری قابل کاربرد را پدیدآورد.
... [مشاهده متن کامل]
فنیقی ها تقریباً در ۲۵۰۰ سال قبل از میلاد از شمال شرقی خاورمیانه سر برآورده و بعدها در کرانه های دریای مدیترانه در لبنان سکنی گزیدند. فنیقیان خود را کنعانیان می نامیدند. فنیقیه معرب phoinike ) Φοινίκη ) یعنی نامی است که یونانی ها به این مملکت داده اند و احتمالاً به معنای رنگ ارغوانی است و شاید با نام کنعان در پیوند باشد.
سازمان مملکتی آنان مناطقی بود که باید آن ها را دولت_شهر نامید و مهم ترین آن ها صیدا، صور، ارواد و بوبلوس ( جبیل ) بود؛ فنیقی ها در دیگر نقاط جهان نیز دولت_شهرهایی داشتند که از سواحل شرقی آفریقا تا کرانه های شمالی آن امتداد می یافت که از جمله آن ها کارتاژ و اوتیکا بودند. آنان کم وبیش تحت تأثیر یا استیلای متناوب مصری ها قرار می گرفتند.
از حیث تمدن، فنیقی ها چون بین مصری ها و بابلی ها، دو تمدن دنیای کهن، واقع بودند، علوم و فنون زیادی از آنان اقتباس کردند. فنیقی ها به واسطه نفاق داخلی موفق نشدند دولت واحدی تشکیل دهند و هر شهر آن ها امیر یا پادشاهی مستقل داشت؛ اما در دریانوردی شهرتی بسزا یافتند. شهر صیدا از قرن ۱۶–۱۳ قبل از میلاد واسطه ی تجارت شرق و غرب بود و صور پس از آن دارای همین مقام گردید.
مستعمرات و تجارت خانه های فنیقی در تمام عالم قدیم پراکنده بود. این مردم از طرف غرب تا جزایر بریتانیا و از طرف شرق تا تنگه بغاز و مالاکا در نزدیکی هندوچین تجارت می کردند و، بر اساس شواهد کشف شده، در آفریقا نیز مستعمراتی داشته اند.
فنیقیه بارها تابع مصری ها شد؛ سپس در قرن هشتم ق. م. در تحت تسلط آشوری ها و در اوایل قرن ششم ق. م. به تصرف بابلی ها درآمد؛ پس از آن در زمان کوروش تابع شاهنشاهی هخامنشی گردید ولی فنیقی ها به تابعیت ملل دیگر اهمیت نمی دادند زیرا دریاها و مستعمرات تحت اقتدار آن ها باقی می ماند. رقیب بزرگ این قوم یونانی ها بودند که در دریانوردی مهارت تام یافتند.
کشف رنگ ارغوانی و اختراع شیشه از ابتکارات این قوم است. اختراع الفبا را هم به آن ها نسبت داده اند. در کاوش های راس شمرا مربوط به فنیقی ها لوحه هایی بدست آمده که خطوطی با علائم میخی بر آن ها نوشته شده است. این علائم عبارت از سی حرف بی صدا ( صامت ) هستند. این الفبای ابتدائی که در حدود ۸۰۰ سال ق. م. به دست آرامیان افتاد، با تغییرات و تصرفاتی به اعراب، هندیان و ارمنی ها انتقال یافت و زمینه پیدایش زبان های نوشتاری قابل کاربرد را پدیدآورد.
با ترجمه خط هیروگلیف مصریان قوم فنیقی " fenchu " با تلفظ فنچو به معنای نجار و تاجر چوب معروف بوده اند. اجزای تشکیل دهنده لغت " فن چو " خیلی به کمات فارسی شبیه اند. همچنین به اقوام دریایی ( daryayeha )
... [مشاهده متن کامل]
... [مشاهده متن کامل]
هم معروف اند و به سه گانگی اعتقاد داشته اند. خدای پدر el با تلفظ ال و خدای مادر ashira با تلفظ آشیره و خدای پسر baal با تلفظ باآل یا بعال. خطوط زبان های عبری ؛ عربی ؛ یونانی و لاتین ریشه در الفبای فنیقی دارند ، مایه تعجب است که خط اوستایی از آن متاثر نشده است.