فلوجه

فَلّوجه شهری است در استان انبار عراق در ۶۹ کیلومتری باختر بغداد و در کرانه رود فرات. شهر فلوجه با جمعیت ۳۲۶ هزار نفر در جاده بغداد به اردن قرار گرفته است.
در عراق این شهر به «شهر مسجدها» شهرت دارد زیرا در فلوجه و روستاهای پیرامونش در حدود ۲۰۰ مسجد وجود دارد. فلوجه از قدیم از مراکز مهم اهل سنت در عراق بوده است. تاریخ این شهر به زمان بابلی ها بازمی گردد و دانشوران یهودی مهمی در این شهر زندگی می کرده اند.
منطقه فلوجه از هزاران سال پیش مسکونی بوده است. نام این شهر از واژه آرامی «پلگوثه» گرفته شده که برخی منابع معنی آن را «تنظیم کننده کانال های آب» دانسته اند و محل این شهر نیز در جای تقسیم آب فرات به سوی کانال های مختلف قرار دارد.
شکل عربی شده این نام یعنی فلوجه معنای «زمین قابل کشت» می دهد.
منطقه فلوجه در زمان ساسانیان جزء استان انبار شد. شهر انبار یا پیروزشاپور، یکی از شهرهای باستانی ایران زمان ساسانیان، شهر اصلی این منطقه بود و امروزه ویرانه های آن در فاصله کمی از شمال فلوجه قرار گرفته است. شهر انبار در زمان فرمانروایی شاپور یکم ساسانی مورد تجدید بنا و بازسازی قرار گرفت و به نام شاپور نامگذاری شد. در این شهر مخازن بزرگ اسلحه و مواد غذائی برای سپاهیان ساسانی ایجاد گردید، بدین سبب آنجا را شهر انبار نیز می نامیدند که نامی است فارسی. [ ۱]
انبار در پیوندگاه رود فرات با «نهر شاهی» واقع شده که در منابع عربی امروزه کانال صقلاویه نام دارد و در زمان های پیشین نهر عیسی و نهر ملک نام داشت.
این شهر تا سال ۲۵۹ میلادی مرکز اصلی یهودیان بابلی بوده است ولی ویرانی آن در آن سال به دست اودناتوس، فرمانروای پالمیرایی به این مرکزیت پایان داد. بنیامین تطیلی که در سال ۱۱۶۴ از شهر انبار دیدن کرد شمار یهودیان آن را ۳۰۰۰ نفر یاد کرده است.
در زمان عثمانی ها این شهر یک ایستگاه کوچک از بغداد به سوی جاده غرب به شمار می آمد.
در دوران معاصر، در زمان حکومت صدام حسین، فلوجه از مناطق اصلی پشتیبان رژیم او بود. در این دوران، بسیاری از افراد ارشد حزب بعث از اهالی فلوجه بودند و صدام به صنعتی کردن منطقه اقدام کرد و کارخانه های زیادی را در اطراف فلوجه بنا کرد.
مسیر بزرگ راهی که صدام حسین برای گذر از این شهر در نظر گرفته بود در جریان جنگ آمریکا با عراق تغییر کرد و باعث افول اهمیت آن شد.