فلزهای قلیایی

فلزات قلیایی به عناصر ستون اول جدول تناوبی گفته می شود که شامل فلزهای لیتیم، سدیم، پتاسیم، روبیدیم، سزیم و فرانسیم می باشد. هیدروژن نیز در گروه اول قرار می گیرد ولی از آنجا که دارای خصوصیات متفاوتی نسبت به دیگر اعضای این گروه می باشد، آن را در دسته فلزات قلیایی قرار نمی دهند.
درگذشته انسان به این نکته پی برده که اگر خاکستر باقی مانده از سوختن چوب را با آب مخلوط کند، محلولی به دست می آید که می تواند چربی ها را در خود حل کند. آن ها این محلول را قلیا نامیدند. امروزه می دانیم که در خاکستر چوب برخی از ترکیب ها عنصرهای گروه اول جدول تناوبی وجود دارد از این رو عنصرهای این گروه را فلزهای قلیایی نامیده اند.
عناصر گروه اول جدول تناوبی ( به غیر از H ) که به فلزات قلیایی معروفند، در لایه ظرفیت الکترونی دارای آرایش هستند که n، شماره دوره آن ها است. آخرین عنصر این گروه به نام فرانسیم، رادیواکتیو است که در اینجا مورد بحث قرار نمی گیرد. این عناصر، فلزاتی با رنگ نقره فام هستند، بسیار نرم بوده و به آسانی با چاقو بریده می شوند. سطح درخشان آن ها در معرض هوا به علت اکسیداسیون کدر می شود. این عناصر بسیار واکنش پذیر هستند و واکنش پذیری آن ها از بالا به پایین گروه یعنی از Li به Fr افزایش می یابد و از این لحاظ شبیه عناصر سایر گروه ها هستند.