فلزهای دیرگداز به دسته ای از فلزها گفته می شود که در برابر گرما و سایش بسیار سرسخت اند. این عبارت بیشتر در زمینهٔ دانش مواد، فلزشناسی و بحث های مهندسی کاربرد دارد. ویژگی های لازم برای پیوستن یک عنصر به این گروه متفاوت است اما طبق پذیرفته ترین تعریف، پنج عنصر از جدول تناوبی به عنوان فلز دیرگداز شناخته می شوند که دوتای آن ها عبارتند از نیوبیم و مولیبدن از دورهٔ پنجم جدول و سه تای دیگر عبارتند از: تانتال، تنگستن و رنیوم هرسه از دورهٔ ششم جدول. این پنج عنصر در برخی ویژگی ها یکسان اند برای نمونه همگی نقطهٔ ذوب بالای ۲۰۰۰ درجهٔ سانتیگراد دارند، سختی آن ها در دمای اتاق بسیار بالا است و همگی چگالی نسبتاً بالایی دارند. داشتن نقطهٔ ذوب بالا در بحث فلزشناسی پودر، یا انتخاب روش مناسب برای ساخت و تولید قطعات فلزی، بسیار با اهمیت است. برای نمونه در گزیدن جنس قالب، فلزهای کار در دمای بالا و واکنش های شیمیایی قالب و فضای پیرامون با فلز بسیار اثرگذار است. معمولاً به دلیل دمای ذوب بالا، فلزهای دیرگداز، در برابر خزش از خود پایداری نشان می دهند.
کلیدی ترین ویژگی در تعریف فلزهای دیرگداز، داشتن دمای ذوب بسیار بالا است. یک تعریف دمای ذوب ۲۲۰۰ °C را در نظر گرفته[ ۲] و تعریفی دیگر که گسترهٔ بیشتری را دربر می گیرد، دمای ذوب ۱۸۵۰ °C را معیار دانسته است اما در هر دوی این معیارها، هر پنج عنصر نیوبیم، مولیبدن، تانتال، تنگستن و رنیوم جای دارند. [ ۳] در تعریف دوم، ۹ عنصر دیگر تیتانیم، وانادیم، کروم، زیرکونیم، هافنیم، روتنیم، اسمیم و ایریدیم هم این معیار را پوشش می دهند. عنصرهای فرااورانیم ( عنصرهای بالای اورانیم ) که همگی ناپایدارند و در زمین به صورت طبیعی یافت نمی شوند و تکنسیم هرگز جزو دستهٔ فلزهای دیرگداز دانسته نمی شوند. [ ۴]
دمای ذوب فلزهای دیرگداز از همهٔ عنصرها به جز کربن، اوسمیم و ایریدیم بالاتر است. دمای ذوب این فلزها تعیین کننده اصلی کاربرد آن ها است. همهٔ این فلزها از دستگاه بلوری مکعبی برخوردارند به جز رنیم که دستگاه بلوری شش وجهی دارد. ویژگی های فیزیکی این عنصرها بسیار متفاوت است چون هر یک از آن یک گروه جدول تناوبی است. [ ۵] [ ۶]
سرسختی دربرابر خزش توانایی مهم فلزهای دیرگداز است. در فلزها، خزش با نقطهٔ ذوب مرتبط است برای نمونه در آلیاژهای آلومینیم خزش از دمای ۲۰۰ °C آغاز می شود درحالی که در فلزهای دیرگداز از دمای بالای ۱۵۰۰ °C خزش داریم. این پایداری آن ها در برابر تغییر شکل در دمای بالا باعث می شود تا در کاربردهایی که نیروهای بزرگ در دمای بالا وارد می شود مانند موتور جت یا ابزارهای به کاررفته در آهنگری مورد نیاز باشند. [ ۷] [ ۸]
این نوشته برگرفته از سایت ویکی پدیا می باشد، اگر نادرست یا توهین آمیز است، لطفا گزارش دهید: گزارش تخلفکلیدی ترین ویژگی در تعریف فلزهای دیرگداز، داشتن دمای ذوب بسیار بالا است. یک تعریف دمای ذوب ۲۲۰۰ °C را در نظر گرفته[ ۲] و تعریفی دیگر که گسترهٔ بیشتری را دربر می گیرد، دمای ذوب ۱۸۵۰ °C را معیار دانسته است اما در هر دوی این معیارها، هر پنج عنصر نیوبیم، مولیبدن، تانتال، تنگستن و رنیوم جای دارند. [ ۳] در تعریف دوم، ۹ عنصر دیگر تیتانیم، وانادیم، کروم، زیرکونیم، هافنیم، روتنیم، اسمیم و ایریدیم هم این معیار را پوشش می دهند. عنصرهای فرااورانیم ( عنصرهای بالای اورانیم ) که همگی ناپایدارند و در زمین به صورت طبیعی یافت نمی شوند و تکنسیم هرگز جزو دستهٔ فلزهای دیرگداز دانسته نمی شوند. [ ۴]
دمای ذوب فلزهای دیرگداز از همهٔ عنصرها به جز کربن، اوسمیم و ایریدیم بالاتر است. دمای ذوب این فلزها تعیین کننده اصلی کاربرد آن ها است. همهٔ این فلزها از دستگاه بلوری مکعبی برخوردارند به جز رنیم که دستگاه بلوری شش وجهی دارد. ویژگی های فیزیکی این عنصرها بسیار متفاوت است چون هر یک از آن یک گروه جدول تناوبی است. [ ۵] [ ۶]
سرسختی دربرابر خزش توانایی مهم فلزهای دیرگداز است. در فلزها، خزش با نقطهٔ ذوب مرتبط است برای نمونه در آلیاژهای آلومینیم خزش از دمای ۲۰۰ °C آغاز می شود درحالی که در فلزهای دیرگداز از دمای بالای ۱۵۰۰ °C خزش داریم. این پایداری آن ها در برابر تغییر شکل در دمای بالا باعث می شود تا در کاربردهایی که نیروهای بزرگ در دمای بالا وارد می شود مانند موتور جت یا ابزارهای به کاررفته در آهنگری مورد نیاز باشند. [ ۷] [ ۸]
wiki: فلزهای دیرگداز