عناصر واسطه همگی خصلت فلزی دارند. از نظر موقعیت در جدول تناوبی از دوره چهارم به بعد دو عنصر اصلی اول و شش عنصر اصلی آخر دوره در ده خانه، قرار دارند. از نظر آرایش الکترونی بر عکس فلزات قلیایی و قلیایی خاکی هم دوره خود، سطح انرژی تراز n - 1 ) d ) لایه ظرفیت آن ها از سطح تراز ns این لایه پایین تر است. از این رو آخرین الکترون اتم آن ها در n - 1 ) d ) وارد می شود و تراز لایه p ظرفیت و اتم آن ها از الکترون خالی است.
این عنصرها بسته به اینکه الکترون متمایزکننده اتم آن ها در تراز n - ۱ ) d ) و یا در تراز n - ۲ ) f ) لایه ظرفیت وارد شود، به دو دسته تقسیم می شوند.
الکترون های متمایزکننده اتم این عنصرها در تراز n - 1 ) d ) لایه ظرفیت اتم آن ها وارد می شود و عموماً ( غیر از روی و کادمیم ) ، در حالت اکسایش صفر یا دست کم در یکی از حالت های اکسایش بالاتر از صفر، یک یا چند اوربیتال تک الکترونی در تراز لایه ظرفیت اتم خود دارند. عنصرهای واسطه دوره چهارم ( ردیف ۳d ) ، دوره پنجم ( ردیف ۴d ) ، دوره ششم ( ردیف ۵d ) و دوره هفتم ( ردیف ۶d ) ، جزو این دسته از فلزات هستند.
این عناصر که الکترون های متمایزکننده اتم آن ها، در ترازهای n - 2 ) F ) لایه ظرفیت که ترازهای نسبتاً درونی اند قرار می گیرند، به عناصر واسطه داخلی معروفند و جزو عنصرهای گروه III B در جدول تناوبی هستند و دو ردیف متمایز از عنصرهای واسطه را شامل می شوند که عبارتند از اکتنیدها و لانتانیدها.
به غیر از عناصر واسطه گروه II B ( یعنی روی، کادمیم، جیوه ) فلزهای واسطه دیگر دماهای ذوب و جوش، گرمای نهان تبخیر، چگالی، سختی، انرژی بستگی نسبتاً بالایی دارند ( در بین آن ها تنها جیوه در دمای معمولی مایع است ) . شدت این خواص در عنصرهای واسطه میانی هر ردیف بیشتر می شود. دلیل این رویداد، وجود اوربیتالهای تک الکترونی نسبتاً زیاد در تراز d و امکان همپوشانی مناسب این اوربیتال ها، تشکیل پیوند کووالانسی در شبکه بلور و افزایش انرژی بستگی بلور فلزی است. اما در آخرین عنصر واسطه هر ردیف، انرژی بستگی به پایینترین حد خود نزول می کند.
فلزهای واسطه عموماً انعطاف پذیرند، قابلیت تغییر شکل دارند، خاصیت چکش خواری، صیقل پذیری، تورّق و مفتول شدن آن ها خیلی زیاد است. در مقابل ضربه، فشار و کشش، مقاومت دارند ( غیر از جیوه که مایع، روی و کروم که شکننده اند ) .
البته فلزهای گروه IB ( مس، نقره و طلا ) بسیار نرم اند. این فلزها با یکدیگر و نیز با برخی نافلزات، آلیاژهای بسیار مهمی تشکیل می دهند که خواص و کاربردهای ویژه ای در پژوهش، علم و صنعت دارند. از آلیاژ این فلزات در ساخت موتور جت هواپیما، استفاده می شود.
این نوشته برگرفته از سایت ویکی پدیا می باشد، اگر نادرست یا توهین آمیز است، لطفا گزارش دهید: گزارش تخلفاین عنصرها بسته به اینکه الکترون متمایزکننده اتم آن ها در تراز n - ۱ ) d ) و یا در تراز n - ۲ ) f ) لایه ظرفیت وارد شود، به دو دسته تقسیم می شوند.
الکترون های متمایزکننده اتم این عنصرها در تراز n - 1 ) d ) لایه ظرفیت اتم آن ها وارد می شود و عموماً ( غیر از روی و کادمیم ) ، در حالت اکسایش صفر یا دست کم در یکی از حالت های اکسایش بالاتر از صفر، یک یا چند اوربیتال تک الکترونی در تراز لایه ظرفیت اتم خود دارند. عنصرهای واسطه دوره چهارم ( ردیف ۳d ) ، دوره پنجم ( ردیف ۴d ) ، دوره ششم ( ردیف ۵d ) و دوره هفتم ( ردیف ۶d ) ، جزو این دسته از فلزات هستند.
این عناصر که الکترون های متمایزکننده اتم آن ها، در ترازهای n - 2 ) F ) لایه ظرفیت که ترازهای نسبتاً درونی اند قرار می گیرند، به عناصر واسطه داخلی معروفند و جزو عنصرهای گروه III B در جدول تناوبی هستند و دو ردیف متمایز از عنصرهای واسطه را شامل می شوند که عبارتند از اکتنیدها و لانتانیدها.
به غیر از عناصر واسطه گروه II B ( یعنی روی، کادمیم، جیوه ) فلزهای واسطه دیگر دماهای ذوب و جوش، گرمای نهان تبخیر، چگالی، سختی، انرژی بستگی نسبتاً بالایی دارند ( در بین آن ها تنها جیوه در دمای معمولی مایع است ) . شدت این خواص در عنصرهای واسطه میانی هر ردیف بیشتر می شود. دلیل این رویداد، وجود اوربیتالهای تک الکترونی نسبتاً زیاد در تراز d و امکان همپوشانی مناسب این اوربیتال ها، تشکیل پیوند کووالانسی در شبکه بلور و افزایش انرژی بستگی بلور فلزی است. اما در آخرین عنصر واسطه هر ردیف، انرژی بستگی به پایینترین حد خود نزول می کند.
فلزهای واسطه عموماً انعطاف پذیرند، قابلیت تغییر شکل دارند، خاصیت چکش خواری، صیقل پذیری، تورّق و مفتول شدن آن ها خیلی زیاد است. در مقابل ضربه، فشار و کشش، مقاومت دارند ( غیر از جیوه که مایع، روی و کروم که شکننده اند ) .
البته فلزهای گروه IB ( مس، نقره و طلا ) بسیار نرم اند. این فلزها با یکدیگر و نیز با برخی نافلزات، آلیاژهای بسیار مهمی تشکیل می دهند که خواص و کاربردهای ویژه ای در پژوهش، علم و صنعت دارند. از آلیاژ این فلزات در ساخت موتور جت هواپیما، استفاده می شود.
wiki: فلز واسطه