فعاقبتم

[ویکی الکتاب] ریشه کلمه:
عقب (۸۰ بار)
ف (۲۹۹۹ بار)

«عاقَبْتُمْ» از مادّه «معاقبة» در اصل از «عِقب» (بر وزن کدر) به معنای «پاشنه پا» است، و به همین مناسبت کلمه «عقبی» به معنای «جزا» و «عقوبت» به معنای «کیفر کار خلاف» آمده است، و روی همین جهت، «معاقبة» به معنای کیفر دادن و قصاص کردن به کار می رود، و گاه این واژه (معاقبة) به معنا تناوب در امری نیز استعمال شده; زیرا افرادی که متناوباً کاری را انجام می دهند هر یک عقب سر دیگری فرا می رسند. لذا «عاقَبْتُمْ» در آیه فوق، هم به معنای پیروز شدن مسلمانان بر کفار و کیفر و مجازات آنها و ضمناً گرفتن غنائم تفسیر شده است و هم به معنای «تناوب»; چرا که یک روز نوبت کفار است و روز دیگری نوبت به مسلمانان می رسد و بر آنها غالب می شوند.
این احتمال نیز داده شده که، منظور از این جمله، رسیدن به عاقبت و پایان کار است، و منظور از پایان کار در اینجا، گرفتن غنائم جنگی است. هر کدام از این معانی که باشد، نتیجه یکی است، فقط راه های وصول به این نتیجه متفاوت ذکر شده است (دقت کنید).
«عقوبت» از مادّه «عَقِب» به معنای «کیفر کار خلاف» آمده است.
«معاقبة» از مادّه «عَقِب» به معنای کیفر دادن و قصاص کردن به کار می رود، و گاه این واژه (معاقبة) به معنای تناوب در امری نیز استعمال شده; زیرا افرادی که متناوباً کاری را انجام می دهند هر یک عقب سر دیگری فرا می رسند.