فضل الحق حسرت موهانی

[ویکی فقه] فضل الحق حسرت موهانی رهبر سیاسی و از شاعران و ادیبان شبه قاره هند در قرن چهاردهم هجری/ نوزدهم و بیستم میلادی بوده است.
وی در ۱۲۹۵ ق/۱۸۷۴ در موهان (منطقه آناؤارتارپرادش) دیده به جهان گشود. او که به امام علی بن موسی الرضا (علیه السّلام) نسب می برد، پس از پایان تحصیلات نخستین، به دانشگاه اسلامی علیگره رفت و در ۱۹۰۳ از آنجا فارغ التحصیل گردید و در همان سال به روزنامه نگاری پرداخت و مجله اردوی معلی و سپس نشریه مستقل را انتشار داد.
فعالیت سیاسی
وی نخست در نهضت «سودیشی» شرکت جست و سپس به عضویت حزب کنگره درآمد. گفتنی است او در کنگره، همواره گروه های تندرو را یاری می کرد. در ربیع الاول ۱۳۳۸ ق کنفرانس خلافت به اهتمام او و سایر رهبران مسلمان برجسته شبه قاره هند چون ابوالکلام آزاد و علی برادران و چند تن دیگر در دهلی تشکیل شد در این اجلاس درباره شیوه همکاری کردن با استعمار بریتانیا و حمایت از خلافت عثمانی تصمیم گیری توافق کلی به عمل آمد. وی در ۱۹۲۲ طی لایحه ای به کنگره پیشنهاد کرد که هدف کنگره باید استقلال و جدایی کامل از بریتانیا باشد. این لایحه در کنگره، غوغایی به راه انداخت و به سبب مخالفت شدید گاندی سرانجام رد شد.وی پس از چندی دریافت که کنگره به سوی پان هندوئیسم کشیده شد و مسلمانان از آن بهره ای نخواهند برد؛ از اینرو کنگره را رها کرد و به حزب مسلم لیگ پیوست و تا هنگام استقلال پاکستان از هند (۱۹۴۷) به عنوان عضوی فعال در آن خدمت کرد.
پایان زندگی
حسرت موهانی در ۱۳۷۰ یا ۱۳۷۱ ق/ ۱۹۵۱ دیده از جهان بربست. او سراسر زندگی خویش را در راه خدمت به مسلمانان سپری کرد. و در گستره سیاست، پیوسته به راستی و درستی اهمیت می داد شخصیت سیاسی او در جنبش استقلال طلبی هندوستان چنان برجسته بود که حتی گاندی نیز از آن تمجید نمود. وی در اهمیت آزادی هند و ارتباط آن با آزادسازی دیگر سرزمین های اسلامی معتقد بود مسلمانان از تاسیس جمهوری هندوستان دو منفعت خواهند برد: اول نفع عمومی که در کنار هندوان، شهروندان کشورشان محسوب می شوند؛ و دوم نفع ویژه به این معنا که با زوال مقام و قدرت بریتانیا ـ بدترین دشمن ممالک اسلامی دنیای اسلام فرصت تنفس و مجال بهبود اوضاع را خواهد یافت.
مقام شعری حسرت
...