فصیح خوافی. [ ف َ ح ِ خوا / خا ] ( اِخ ) فصیح الدین احمدبن جلال الدین محمد... خوافی مورخ معروف و مؤلف مجمل فصیحی. وی به تصریح خودش در سال 777 هَ. ق. متولد شده و به احتمال قریب به یقین وفاتش در سال 845 هَ.ق. و بنابراین مدت عمر او 68 بوده است. محل تحصیل ونشو و نمای او ظاهراً هرات بوده و خود او ضمن وقایعسال 807 هَ. ق. پس از مرگ تیمور اولین اطلاع را از دخالت خود در امور دولتی میدهد، به این قرار که شاهرخ او را از هرات با دو تن از امرا مأمور تحویل گرفتن خزائن خود از شیخ عمر خازن میکند. نیز از اینکه درضمن اخبار همان سال اشاره میکند که در قتل سیدحسن خوارزمی نفوذ او مؤثر بوده است ، چنین برمی آید که وی در آن سال سابقه خدمتی داشته و از چندین سال پیش وی را در کارهای دولتی راه داده بودند. در سال 820 هَ. ق. به عضویت دیوان حضرت اعلی - شاهرخ - منصوب و یک سال بعد معزول شد. در سال 824 هَ. ق. برای انجام مهمات دیوانی به کرمان رفت و در سال 827 هَ. ق. بازگشت. سرانجام در سال 836 هَ. ق. در زمان بایسنغر خدمت دولتی او پایان یافت. سپس خانه نشین شد و همواره ازدستگاه حکومت زمان شکایت داشت تا به سال 845 هَ. ق. مورد غضب گوهرشادآغا قرار گرفت و به امر او در خانه امیربیک زندانی گردید و در همان سال یک بار آزاد گردید و باز هم چندی نگذشت که به قول خودش «به خانه ٔشوم امیربیک به بندی تنگ تر افتاد». ولی شب چهارم رجب همان سال آزاد شد و از آن پس چگونگی زندگانی او روشن نیست. از او فرزندی به نام نصیرالدین محمد بوجود آمده که در سال 826 هَ. ق. درگذشته است. نیز فرزندی دیگر بنام جلال الدین ابوسعید داشته که وفات او را درسال 834 هَ. ق. نوشته و برای مرگ او ماده تاریخی هم ساخته است. ( از مقدمه مجمل فصیحی چ محمود فرخ ).
