فصل ممیز از مشارکات جنسی

[ویکی فقه] فصل ممیز از مشارکات جنسی، یکی از اصطلاحات به کار رفته در علم منطق بوده و به معنای فصل جدا کننده شئ از سایر ماهیات مشترک به حسب جنس است.
نقش و کارکرد "فصل"، تمییز شئ از سایر اشیای مشارک آن است. فصل، گاهی یک شئ را از اشیایی که با آن، اشتراک در جنس دارند متمایز می کند، و گاهی از اشیایی که با آن، اشتراک در وجود دارند. قسم اول را "فصل ممیّز از مشارکات جنسی"، و قسم دوم را "فصل ممیّز از مشارکات وجودی" می گویند. فصل ممیّز از مشارکات جنسی، ماهیت نوع خود را از انواع دیگری که در آن جنس شریک اند، تمییز می بخشد. و آن در صورتی است که خود آن ماهیت دارای جنس باشد، مانند جسم نامی، حیوان و انسان و سایر ماهیات به جز اجناس عالیه. فصل ممیّز از مشارکات وجودی، ماهیت خود را از سایر مشارکات در وجود تمیز بدهد. آن در صورتی است که ماهیتی جنس نداشته باشد. تمام اجناس عالیه این چنین اند، مانند جوهر که بالاتر از آن جنس نیست، و فصل آن، ممیّز از مشارکات در وجود خواهد بود. ضرورت ندارد که چیزی که فصل داشت جنس هم داشته باشد. تقسیم فصل به قریب و بعید، مربوط به قسم اول از این دو قسم است و در قسم دوم جاری نیست؛ چون فصلی که نوع را از مشارکات در جنس قریبش تمییز می دهد فصل قریب نام دارد. فصلی که آن را از مشارکات در جنس بعیدش تمییز می دهد فصل بعید نام دارد و ماهیتی که جنس ندارد این تقسیم در آن جاری نخواهد بود.
مستندات مقاله
در تنظیم این مقاله از منبع ذیل استفاده شده است: • قطب الدین رازی، محمد بن محمد، تحریر القواعد المنطقیه فی شرح رسالة الشمسیه.