فریدْمَن، جِروم (۱۹۳۰)(Friedman, Jerome I)
فیزیک دان امریکایی. به همراه هنری وِی کِندال و ریچارد تیلور، به سبب تحقیقات اساسی شان در زمینۀ برخورد الکترون های پرانرژی با پروتون ها و نوترون ها به جایزۀ نوبل فیزیک ۱۹۹۰ دست یافت. این تحقیقات در گسترش مدل کوارک در حوزۀ فیزیک ذرات اهمیت داشت. در ۱۹۷۰، فریدمن، تایلور، و کِندال رهبری گروهی از پژوهشگران را در مرکز شتاب دهندۀ خطی استنفورد در کالیفرنیا برعهده داشتند. هدف آزمایش هایی که در طی این پژوهش ها صورت می گرفت، بمباران پروتون ها و سپس نوترون ها با الکترون های پُرانرژی بود. آنان با توجه به آزمایش هایی که پیش تر انجام شده بود، می دانستند که پروتون حجم کوچک و محدودی دارد و بر این باور بودند که الکترون ها هنگام گذار از میان پروتون ها انحراف هایی کوچک از خود نشان می دهند. اما آنان طی آزمایش دریافتند که الکترون در گذار از درون پروتون گاهی با زاویه هایی بزرگ پراکنده می شود. جیمز بیورکِن و ریچارد فاینمن نظریه پردازانی بودند که به تعبیر این امر پرداختند. آنان مدعی شدند که الکترون ها در درون پروتون با اجسام نقطه مانند سختی روبه رو می شوند. کمی بعد مشخص شد این اجسام کوراک هایی اند که موری گل ـ من و جورج تسوایگ، مستقل از هم وجود آن ها را در ۱۹۶۴ پیش بینی کرده بودند. امروزه کوارک ها را ذراتی می شناسند که ازجمله بنیادی ترین قطعات سازندۀ ماده اند. فریدمن در شیکاگو، واقع در ایلینوی، زاده شد و در دانشگاه شیکاگو درس خواند. در ۱۹۵۶، دکتری گرفت. در ۱۹۵۶، در مقام پژوهشگر به آزمایشگاه فیزیک انرژی بالا در دانشگاه استنفورد، واقع در کالیفرنیا، پیوست و با روش هایی که برای آزمایش پراکندگی الکترون به کار می رفت آشنا شد. در دانشگاه استنفورد، برای مدتی طولانی همکار هنری کندال بود، و با ریچارد تایلور نیز آشنا شد. در ۱۹۶۰، به بخش فیزیک مؤسسۀ فناوری ماساچوست (ام آی تی) پیوست. در ۱۹۶۱، کندال نیز به گروه پژوهشی او ملحق شد. در ۱۹۶۳، فریدمن، کندال، تایلور، و دیگران در دانشگاه استنفورد همکاری خود را آغاز کردند تا تجهیزات پراکندگی الکترون را در مرکز شتاب دهندۀ خطی استنفورد بسازند. در ۱۹۸۰، فریدمن مدیر آزمایشگاه علوم هسته ای در مؤسسۀ فناوری ماساچوست شد. از ۱۹۸۳ تا ۱۹۸۸ نیز رئیس بخش فیزیک آن جا بود و سپس، تمام وقت به تدریس و تحقیق بازگشت.
فیزیک دان امریکایی. به همراه هنری وِی کِندال و ریچارد تیلور، به سبب تحقیقات اساسی شان در زمینۀ برخورد الکترون های پرانرژی با پروتون ها و نوترون ها به جایزۀ نوبل فیزیک ۱۹۹۰ دست یافت. این تحقیقات در گسترش مدل کوارک در حوزۀ فیزیک ذرات اهمیت داشت. در ۱۹۷۰، فریدمن، تایلور، و کِندال رهبری گروهی از پژوهشگران را در مرکز شتاب دهندۀ خطی استنفورد در کالیفرنیا برعهده داشتند. هدف آزمایش هایی که در طی این پژوهش ها صورت می گرفت، بمباران پروتون ها و سپس نوترون ها با الکترون های پُرانرژی بود. آنان با توجه به آزمایش هایی که پیش تر انجام شده بود، می دانستند که پروتون حجم کوچک و محدودی دارد و بر این باور بودند که الکترون ها هنگام گذار از میان پروتون ها انحراف هایی کوچک از خود نشان می دهند. اما آنان طی آزمایش دریافتند که الکترون در گذار از درون پروتون گاهی با زاویه هایی بزرگ پراکنده می شود. جیمز بیورکِن و ریچارد فاینمن نظریه پردازانی بودند که به تعبیر این امر پرداختند. آنان مدعی شدند که الکترون ها در درون پروتون با اجسام نقطه مانند سختی روبه رو می شوند. کمی بعد مشخص شد این اجسام کوراک هایی اند که موری گل ـ من و جورج تسوایگ، مستقل از هم وجود آن ها را در ۱۹۶۴ پیش بینی کرده بودند. امروزه کوارک ها را ذراتی می شناسند که ازجمله بنیادی ترین قطعات سازندۀ ماده اند. فریدمن در شیکاگو، واقع در ایلینوی، زاده شد و در دانشگاه شیکاگو درس خواند. در ۱۹۵۶، دکتری گرفت. در ۱۹۵۶، در مقام پژوهشگر به آزمایشگاه فیزیک انرژی بالا در دانشگاه استنفورد، واقع در کالیفرنیا، پیوست و با روش هایی که برای آزمایش پراکندگی الکترون به کار می رفت آشنا شد. در دانشگاه استنفورد، برای مدتی طولانی همکار هنری کندال بود، و با ریچارد تایلور نیز آشنا شد. در ۱۹۶۰، به بخش فیزیک مؤسسۀ فناوری ماساچوست (ام آی تی) پیوست. در ۱۹۶۱، کندال نیز به گروه پژوهشی او ملحق شد. در ۱۹۶۳، فریدمن، کندال، تایلور، و دیگران در دانشگاه استنفورد همکاری خود را آغاز کردند تا تجهیزات پراکندگی الکترون را در مرکز شتاب دهندۀ خطی استنفورد بسازند. در ۱۹۸۰، فریدمن مدیر آزمایشگاه علوم هسته ای در مؤسسۀ فناوری ماساچوست شد. از ۱۹۸۳ تا ۱۹۸۸ نیز رئیس بخش فیزیک آن جا بود و سپس، تمام وقت به تدریس و تحقیق بازگشت.
wikijoo: فریدمن،_جروم_(۱۹۳۰)