فریا

[ویکی الکتاب] معنی فَرِیّاً: نوظهور و عظیم
ریشه کلمه:
فری (۶۱ بار)

«فَرِیّ» از مادّه «فَرْی» بنا به گفته «راغب» در کتاب «مفردات»، به معنای بزرگ یا عجیب و یا ساختگی آمده است و در اصل از مادّه «فری» به معنای پاره کردن پوست برای اصلاح آن است.

فریا یا فرییا ( به زبان نروژی باستان: Freyja, Friia ) به معنی بانو، در اساطیر اسکاندیناوی، ایزدبانوی عشق، شور جنسی، باروری، نزاع و مرگ، جادوگری، کشمکش و یکی از زیباترین الهه های اساطیر و ادبیات نورس به شمار می رفت. فریا و برادر دوقلویش فریر، فرزند خدای دریاها نیورد و عضو یکی از نژادهای ایزدان اساطیری به نام ونیر بود. فریا الههٔ حامی باروری و حاصلخیزی محصولات کشاورزی و نماد شهوت جنسی بود. او شیفتهٔ شعر و موسیقی، بهار و شکوفه های آن و به خصوص علاقه شدیدی به اِلف ها داشت. پیشگویی و آنچه در ادبیات شمال از آن سخن بسیار است به روایت اسنوری استورلوسون با او پیوند دارد. به نام فریا در مجموعه متون و اشعار ادای شاعرانه، ادای منثور و هایمس کرینگلا، به معنی حلقهٔ جهان، که هر دو اثر به قلم اسنوری استورلوسون در قرن سیزدهم هستند؛ در چندین سرگذشت نامه های ایسلندی؛ در داستان کوتاه سورلا پتر؛ در اشعار و داستان های اسکالد؛ و در فولکلور اسکاندیناوی عصر مدرن اشاره شده است. فریا به شکل الهه ای بی نهایت زیبا، دارای موهای بلوند و چشمانی آبی تصویر می شد. [ ۱]
فریا در کنار برادرش فریر در شمار ایزدانی بودند که سوئدی ها آنان را در اواخر عصر وایکینگ ها در اوپسالا همراه با ثور و اودین، که با تندیسی فالیک مشخص می شد، نیایش می کردند. او همچنین به عنوان ملکهٔ والکیری ها شناخته می شد و برگزیننده دلیرترین جنگجویانی بود که جان خود را از دست داده اند و آن ها را به والهالا اسکورت می نمود. فریا قادر به ریختن اشک هایی بود که به طلا یا کهربا مبدل می شدند. همسر او ایزدی به نام آد ( وُدان ) یا یکی از نام های اودین بود که از او صاحب دو دختر به نام های هنوس و گرسیمی شد. فریا چندین گنج ویژه داشت که عبارتند از گردنبند گرانبهای بریسینگ، ارابه ای که توسط دو گربه کشیده می شد، گراز زرین مو هیلدزوینی و شنلی جادویی، ساخته شده از پر که با پوشیدن آن به شکل یک شاهین درمی آمد. او را گاهی با فریگ، همسر اودین اشتباه می گرفتند، چرا که نام هر دوی آن ها به معنی «بانو» است و همچنین فریگ برخی مواقع دارای خصوصیاتی همانند فریا بود. [ ۲]
او با مادر ایزدان دورهٔ رومی که تندیس و نقش آنان به شکل نشسته در قربانگاه های عصر رومی آلمان، هلند و بریتانیا دیده می شود، پیوندی عمیق دارد. در اسکاتلند مکان های بسیاری را می توان یافت که نام خود را از فریا گرفته اند و چنین است که این بانو خدا، مشهورترین ایزدبانو می شود. در بسیاری از روایت ها، فریا عروس ونیر و گاه به خاطر رفتار ناشایست و پذیرش هر باشندهٔ فراطبیعی یا ایزد به عنوان معشوق مورد سرزنش قرار می گیرد. از جنبه های مختلفی، او و برادرش فریر همانند ایزدان دوقلوی اساطیر یونانی، آرتمیس و آپولون بودند. فریر همانند آپولون ایزد روشنایی و نماد خورشید بود و از این جهت که خودش نیز ایزدبانویی ونیر به حساب می آمد، همانند آرتمیس ایزدبانوی حاصلخیزی و باروری حیوانات وحشی بود، اما بر خلاف آرتمیس که الهه ای باکره به شمار می رفت، فریا الهه عشق و شور جنسی بود. فریا نام های متعددی داشت که از میان آن ها می توان به گِفن ( دهنده ) ، هورن ( کتان ) ، ماردول ( روشن کننده دریا ) ، سیر ( گراز ) ، وال فریا ( فریا کشنده ) و وانادیس ( بانوی ونیر ) اشاره کرد.

فریا (شکلات). فرایا ( انگلیسی: Freia ) یک برند نروژی تولید شیرینی شکلاتی است. این نام تجاری برای «شکلات شیری فریا» ( Freia Melkesjokolade ) و شکلات تخته ای «ناهار سریع» ( Kvikk Lunsj ) و همچنین برای سایر محصولات آبنبات و دسر مشهور است. [ ۱] این شرکت در سال ۱۹۹۳ توسط موندلیز خریداری شد و در سال ۲۰۱۷ منحل شد.

فِرِیا (Freya)
(یا: فریجا) در اساطیر اسکاندیناوی، الهۀ عشق زناشویی و خانه و کاشانه. پس از همدستی سبکسرانه اش با چهار کوتوله برای به دست آوردن گردن بند بریسینگامن، اودین با تبدیل فریا به الهۀ مرگ او را مجازات کرد. در این حال فریا انسان ها را به جنگ می کشانید و خود در ارابه ای که دو گربه آن را می کشیدند، بر فراز میدان های جنگ پرواز می کرد. نیمی از پهلوانانی که کشته شده بودند در ضیافت او در تالارش در آسگارد، موسوم به سِسرومنیر، مهمان می شدند، و نیم دیگر مهمان اُدین بودند. فریا ابتدا در واناهِیم می زیست و دختر نیورد، سرکردۀ وانیرها (خدایان باروری) و خواهر فری، یکی از الهگان، بود. اِسیرها به قدرت جادوگری وانیرها حسادت می کردند؛ فریا قادر بود با پوستی از شاهین نه جهان را درنوردد. درپی جنگ بین خدایان، نیورد، فریا و فری به نشانۀ آشتی در آسگارد به اِسیرها پیوستند و سرانجام مهارت خود را در جادوگری به آنان آموختند و به جای آن دو اسیر جز به واناهیم رفتند. فریا در اساطیر دوره های بعد با فریگا، همسر اُدین، همانند شد.