تمدن لا تن یکی از تمدن های عصرآهن بود که در عصر آهن پسین ( از حدود سال ۴۵۰ پیش از میلاد تا تصرف توسط روم در سدهٔ یکم پیش از میلاد ) شکل گرفت و رونق یافت. این تمدن بدون وقفهٔ تمدنی مشخصی جانشین تمدن هالشتات در عصر آهن اولیه شد و تأثیر قابل توجهی از اهالی یونانی پیشارومی گال، اتروسک ها[ ۱] و تمدن گلاسکا پذیرفت. هرچند سبک هنری آن به هیچ وجه وابسته به این اثرات مدیترانه ای نبود.
گسترهٔ قلمرو تمدن فرانسه، بلژیک، سوئیس، اتریش، انگلستان، جنوب آلمان، جمهوری چک و بخش هایی از شمال ایتالیا، [ ۲] اسلوونی و مجارستان و نیز بخش های مجاور این مناطق در هلند، اسلواکی، صربستان، کرواسی، ترانسیلوانی و ترانسکارپاتیای کنونی را شامل می شد. سلت های غرب ایبری اشتراکات بسیاری با این تمدن داشتند.
مرکز این تمدن در گل باستان بود؛ ولی در محدودهٔ وسیعی گسترش یافت و دچار تفاوت های محلی گسترده ای شد. وجه تمایز عمدهٔ آن نسبت به تمدن های پیشین و مجاور، هنر سلتی به سبک لا تن است که با چیدمان خمیده ( به ویژه در کارهای فلزی ) شناسایی می شود.
نام این تمدن از محوطه شاخص لا تن در کرانهٔ شمالی دریاچهٔ نوشاتل در سوئیس گرفته شده است. هزاران شیء در این دریاچه مدفون شده بود که پس از کاهش سطح آب در سال ۱۸۵۷ کشف شد.
اشیاء خارجی مدفون در مقبره ها نشانگر ارتباطات وسیع از طریق تجارت هستند. می توان تأثیر سبک منابع اتروسک، ایتالیایی، یونانی، داسی و سکایی بر مواد فرهنگی لا تن را تأیید کرد. سفال های یونانی قابل تاریخ گذاری و تحلیل بر پایهٔ روش های علمی از جمله درخت گاه شماری و تاریخ گذاری گرماتابی به شناسایی محدودهٔ زمانی دقیق برخی محوطه های لا تن کمک می کند.
ابتدا فرهنگ لا تن بر پایهٔ یافته های فلزی به سه دورهٔ اولیه، میانی و متأخر تقسیم شده بود. هرچند حملهٔ روم فرهنگ را به شدت در هم شکست، ولی بسیاری از عناصر آن در فرهنگ های گلی رومی و رومی بریتانیایی باقی ماند. منطقهٔ تحت تأثیر این فرهنگ دارای وحدت اجتماعی سیاسی نبود و ارتباط زبانی در گسترهٔ مواد فرهنگی آن محل بحث است.
اکنون بر پایهٔ نظر پاول راینکه، دورهٔ زمانی باستان شناختی این فرهنگ عمدتاً به چهار زیردوره تقسیم می شود.
در حدود سال های ۶۵۰ تا ۴۵۰ پیش از میلاد، فاز نهایی فرهنگ هالشتات در اروپای مرکزی گسترش یافته بود و انتقال فرهنگ در این منطقه تدریجی بود. آثار آن از دست ساخته های سبک لا تن شناسایی شد. این دست ساخته ها ابتدا در لبهٔ غربی ناحیهٔ هالشتات کهن بروز یافت. هرچند توافقی دربارهٔ محدودهٔ دقیق شکل گیری اولیهٔ فرهنگ لا تن وجود ندارد، ولی اجماع گسترده ای در خصوص مرکزیت این فرهنگ در لبه های شمال غربی فرهنگ هالشتات، شمال آلپ، وجود دارد. قلمرو آن از غرب به درهٔ مارن و موزل و بخشی از راینلاند و از شرق به انتهای غربی هستهٔ هالشتات در محدودهٔ بایرن، چک، اتریش و سوئیس کنونی محدود بود.
این نوشته برگرفته از سایت ویکی پدیا می باشد، اگر نادرست یا توهین آمیز است، لطفا گزارش دهید: گزارش تخلفگسترهٔ قلمرو تمدن فرانسه، بلژیک، سوئیس، اتریش، انگلستان، جنوب آلمان، جمهوری چک و بخش هایی از شمال ایتالیا، [ ۲] اسلوونی و مجارستان و نیز بخش های مجاور این مناطق در هلند، اسلواکی، صربستان، کرواسی، ترانسیلوانی و ترانسکارپاتیای کنونی را شامل می شد. سلت های غرب ایبری اشتراکات بسیاری با این تمدن داشتند.
مرکز این تمدن در گل باستان بود؛ ولی در محدودهٔ وسیعی گسترش یافت و دچار تفاوت های محلی گسترده ای شد. وجه تمایز عمدهٔ آن نسبت به تمدن های پیشین و مجاور، هنر سلتی به سبک لا تن است که با چیدمان خمیده ( به ویژه در کارهای فلزی ) شناسایی می شود.
نام این تمدن از محوطه شاخص لا تن در کرانهٔ شمالی دریاچهٔ نوشاتل در سوئیس گرفته شده است. هزاران شیء در این دریاچه مدفون شده بود که پس از کاهش سطح آب در سال ۱۸۵۷ کشف شد.
اشیاء خارجی مدفون در مقبره ها نشانگر ارتباطات وسیع از طریق تجارت هستند. می توان تأثیر سبک منابع اتروسک، ایتالیایی، یونانی، داسی و سکایی بر مواد فرهنگی لا تن را تأیید کرد. سفال های یونانی قابل تاریخ گذاری و تحلیل بر پایهٔ روش های علمی از جمله درخت گاه شماری و تاریخ گذاری گرماتابی به شناسایی محدودهٔ زمانی دقیق برخی محوطه های لا تن کمک می کند.
ابتدا فرهنگ لا تن بر پایهٔ یافته های فلزی به سه دورهٔ اولیه، میانی و متأخر تقسیم شده بود. هرچند حملهٔ روم فرهنگ را به شدت در هم شکست، ولی بسیاری از عناصر آن در فرهنگ های گلی رومی و رومی بریتانیایی باقی ماند. منطقهٔ تحت تأثیر این فرهنگ دارای وحدت اجتماعی سیاسی نبود و ارتباط زبانی در گسترهٔ مواد فرهنگی آن محل بحث است.
اکنون بر پایهٔ نظر پاول راینکه، دورهٔ زمانی باستان شناختی این فرهنگ عمدتاً به چهار زیردوره تقسیم می شود.
در حدود سال های ۶۵۰ تا ۴۵۰ پیش از میلاد، فاز نهایی فرهنگ هالشتات در اروپای مرکزی گسترش یافته بود و انتقال فرهنگ در این منطقه تدریجی بود. آثار آن از دست ساخته های سبک لا تن شناسایی شد. این دست ساخته ها ابتدا در لبهٔ غربی ناحیهٔ هالشتات کهن بروز یافت. هرچند توافقی دربارهٔ محدودهٔ دقیق شکل گیری اولیهٔ فرهنگ لا تن وجود ندارد، ولی اجماع گسترده ای در خصوص مرکزیت این فرهنگ در لبه های شمال غربی فرهنگ هالشتات، شمال آلپ، وجود دارد. قلمرو آن از غرب به درهٔ مارن و موزل و بخشی از راینلاند و از شرق به انتهای غربی هستهٔ هالشتات در محدودهٔ بایرن، چک، اتریش و سوئیس کنونی محدود بود.
wiki: فرهنگ لا تن