[ویکی نور] "فرهنگ علم کلام" اثر دکتر احمد خاتمی، کتابی است که به زبان فارسی در شرح و اصطلاحاتیکه در کتب کلامی ذکر شده تالیف شده است همچنین این کتاب از اشخاص و اعلامی مطرح در علم کلام، به ترتیب حروف الفباء نام برده شده است همانند فرهنگنامه های مختلف.
مولف با توجه به اشتیاق فراوان نسل جوان به تالیف فرهنگی در زیمنه علم کلام و تامل بیشتر در مباحث اعتقادی و شناخت بهتر مفاهیم دینی اقدام به تالیف ابن فهنگنامه کلامی نمودند . ایشان از انگیزه های خود جهت تالیف ابن کتاب چنین سخن می گوید: گستردگی فرهنگهای لغت که شامل لغات و اصطلاحات غیر کلامی زیادی بودند و بعلاوه تعدد مجلدات آنها و دشواری کار با آنها و همچنین توصیه استادان خویش، سبب تالیف این کتاب شد.
دلیل اینکه فرهنگنامه در باب مسائل کلامی است مولف، لازم دیده اند که ابتدا وقبل از نوشت آن بطور مختصری به مهمترین مسائل و مذهاب کلامی بپردازند بدین جهت کلیاتی در باره علم کلام و پیدایش مهمترین فرق کلامی را مطرح نموده اند، ابتدا به تعریف علم کلام از زبان متکلمان مختلف پرداخته.
سپس موضوع علم کلام که اصول اعتقادات و یا اصول دین، یا احکام اصلی شریعت است را یاد کرده اند . بعد از آن فائده و هدف کلام و وجه تسمیه این علم به کلام را متذکر شده اند، از تفاوت علم کلام و فلسفه و آغاز پیدایش و علل علم کلام سخن به میان آورده اند. فرق کلامی چون مرجئه و معتزله و اشاعره و تشیع و علل پیدایش آنها و مبانی اعتقادیشان را ذکر نموده اند. فرقه های مختلف تشیع را ذکر کرده اند، دلائل شیعیان بر امامت حضر علی علیه السلام را از آیات و روایات، استدلال نموده اند در آخر این فصل به ذکر نام امامان شیعه و بعضی از اعتقادات کلامی شیعه امامیه چون توحید، عدل، بداء، اختیار، حسن وقع، رویت حق، تولی و تبری، عصمت، تقیه، رجعت و شفاعت پرداخته اند . بعد از این گونه مباحث کلامی شروع به اصل کتاب که همان فرهنگ لغات و اصطلاحات کلامی است به ترتیب حروف الفباء کرده اند . در پایان کتاب، معادل انگلیسی برخی واژه ها و اصطلاحات کلامی را در چند صیغه و بر اساس حروف الفبای فارسی نوشته اند، بعد از آن فهرست راهنما و سپس فهرست مناعب و مآخذ این کتاب را یاد نموده اند، این کتاب بک مقدمه بیش ندارد که از خود مولف می باشد و در سبب و نحوه تهیه این فرهنگ، در تاریخ اسفند ماه سال 1369 نوشته شده است.
ناشر: انتشارات صبا، تهران، سال چاپ تابستان 1370، نوبت چاپ اول، تعداد مجلدات 1 جلد، قطع وزیری (گالیگور) نسخه چاپی چاپخانه فرهنگ.
مولف با توجه به اشتیاق فراوان نسل جوان به تالیف فرهنگی در زیمنه علم کلام و تامل بیشتر در مباحث اعتقادی و شناخت بهتر مفاهیم دینی اقدام به تالیف ابن فهنگنامه کلامی نمودند . ایشان از انگیزه های خود جهت تالیف ابن کتاب چنین سخن می گوید: گستردگی فرهنگهای لغت که شامل لغات و اصطلاحات غیر کلامی زیادی بودند و بعلاوه تعدد مجلدات آنها و دشواری کار با آنها و همچنین توصیه استادان خویش، سبب تالیف این کتاب شد.
دلیل اینکه فرهنگنامه در باب مسائل کلامی است مولف، لازم دیده اند که ابتدا وقبل از نوشت آن بطور مختصری به مهمترین مسائل و مذهاب کلامی بپردازند بدین جهت کلیاتی در باره علم کلام و پیدایش مهمترین فرق کلامی را مطرح نموده اند، ابتدا به تعریف علم کلام از زبان متکلمان مختلف پرداخته.
سپس موضوع علم کلام که اصول اعتقادات و یا اصول دین، یا احکام اصلی شریعت است را یاد کرده اند . بعد از آن فائده و هدف کلام و وجه تسمیه این علم به کلام را متذکر شده اند، از تفاوت علم کلام و فلسفه و آغاز پیدایش و علل علم کلام سخن به میان آورده اند. فرق کلامی چون مرجئه و معتزله و اشاعره و تشیع و علل پیدایش آنها و مبانی اعتقادیشان را ذکر نموده اند. فرقه های مختلف تشیع را ذکر کرده اند، دلائل شیعیان بر امامت حضر علی علیه السلام را از آیات و روایات، استدلال نموده اند در آخر این فصل به ذکر نام امامان شیعه و بعضی از اعتقادات کلامی شیعه امامیه چون توحید، عدل، بداء، اختیار، حسن وقع، رویت حق، تولی و تبری، عصمت، تقیه، رجعت و شفاعت پرداخته اند . بعد از این گونه مباحث کلامی شروع به اصل کتاب که همان فرهنگ لغات و اصطلاحات کلامی است به ترتیب حروف الفباء کرده اند . در پایان کتاب، معادل انگلیسی برخی واژه ها و اصطلاحات کلامی را در چند صیغه و بر اساس حروف الفبای فارسی نوشته اند، بعد از آن فهرست راهنما و سپس فهرست مناعب و مآخذ این کتاب را یاد نموده اند، این کتاب بک مقدمه بیش ندارد که از خود مولف می باشد و در سبب و نحوه تهیه این فرهنگ، در تاریخ اسفند ماه سال 1369 نوشته شده است.
ناشر: انتشارات صبا، تهران، سال چاپ تابستان 1370، نوبت چاپ اول، تعداد مجلدات 1 جلد، قطع وزیری (گالیگور) نسخه چاپی چاپخانه فرهنگ.
wikinoor: فرهنگ_علم_کلام