فرهادی اصغر

اصغر فرهادی
اصغر فرهادی (خمینی شهر اصفهان، ۱۳۵۱ش )
کارگردان و فیلمنامه نویس ایرانی. دانش آموخته یرشته یتئاتر از دانشکده ی هنرهای زیبای دانشگاه تهران و دارای مدرک کارشناسی ارشد از دانشگاه تربیت مدرس است. ابتدا به کار در تلویزیون پرداخت و مجموعه یتلویزیونی داستان یک شهر (۱۳۷۹) را ساخت. اولین فعالیت او در سینما، با نوشتن فیلم نامۀ فیلم ارتفاع پست (۱۳۸۰) به کارگردانی ابراهیم حاتمی کیا شکل گرفت. این فیلم،داستان یک هواپیماربایی را روایت می کند. با توجه به این که تمام فیلم داخل هواپیما فیلمبرداری شده و از تنوع صحنه ی معمول در سینما به دور است، داستان پر فراز و نشیبی که فرهادی راویت کرده نقش به سزایی در جلب نظر مخاطبان دارد. اولین فیلم بلند او در مقام کارگردان، رقص در غبار (۱۳۸۱) نام دارد که برایش تندیس زرین بهترین فیلمنامه از جشن خانه ی سینما و همچنین، جایزه بهترین کارگردانی جشنواره ی آسیاپاسیفیکرا به ارمغان آورد. دومین فیلم وی، شهر زیبا (۱۳۸۲)، زندگی نوجوانی را روایت می کند که به دلیل قتل عمد به اعدام محکوم شده و آخرین روزهای زندگی اش را در کانون اصلاح و تربیت سپری می کند. فیلمنامه ی سومین اثر بلند وی، چهارشنبه سوری (۱۳۸۴)،با همکاری مانی حقیقی نوشته شد. این فیلم با بازی هدیه_تهرانی، ترانه_علیدوستی،پانته آ بهرام و حمید فرخ نژاد، داستان زندگی در حال فروپاشی یک زوج را به تصویر می کشد و دختر نظافتکاری که در آستانه ی سال نو، به خانه ی این زوج پا گذاشته است، ناخواسته در جریان زندگی آن ها قرار می گیرد. این فیلم نامزد 9 سیمرغ بلورین در جشنواره ی فیلم فجر بود که در این میان، سیمرغ های بلورین بهترین کارگردانی، بهترین بازیگر نقش اول زن، بهترین تدوین، و همچنین سیمرغ بلورین فیلم محبوب تماشاگران را به دست آورد. بعد از این اثر، فرهادی سه فیلمنامه نوشت: کنعان با همکاری مانی حقیقی و به کارگردانی وی، دایره زنگی به کارگردانی همسرش پریسا بخت آور و همچنین محاکمه در خیابان به کارگردانی مسعود_کیمیایی.
جهش بزرگ فرهادی با نویسندگی و کارگردانی دربارۀ اِلی (۱۳۸۷) شکل گرفت. این فیلم با بازی شهاب حسینی، ترانه علیدوستی، گلشیفته فراهانی، پیمان معادی، صابر ابر و ... داستان سفر گروهی از دوستان قدیمی به شمال ایران را به تصویر می کشد. با اتفاق تراژیکی که برای یکی از مسافران رخ می دهد، فاجعه شکل می گیرد. هنر فرهادی در نمایش این شرایط بحرانی و قضاوت آدم های حاضر در ماجرا نسبت به یکدیگر، این اثر را تأثیرگذار و به یاد ماندنی کرده است. درباره ی الی نخستین اثر فرهادی بود که نمایش نسبتاً گسترده ای در خارج از مرزهای ایران داشت و موجب تحسین منتقدان مطرح سینمای جهان شد. خرس نقره ای بهترین کارگردانی از جشنواره ی فیلم برلین، 3 سیمرغ بلورین از جشنواره ی فیلم فجر و 6 تندیس زرین از خانه ی سینما، بخشی از جوایزی است که اصغر فرهادی برای این فیلم دریافت کرد.
جدایی نادر از سیمین (۱۳۸۹)، پنجمین اثر فرهادی با بازی لیلا_حاتمی، پیمان معادی، شهاب حسینی و ساره بیات، داستان رابطه ی زوجی در آستانه ی طلاق را روایت می کند. مانند چهارشنبه سوری، در اینجا هم زنی با توان اقتصادی پایین، برای کار به خانه ی این زوج می آید و با یک حادثه، تضادی بین دو خانواده شکل می گیرد که با فراز و نشیبی نفس گیر، بیننده را تا انتهای فیلم کنجکاو نگه می دارد. جدایی نادر از سیمین موفق به کسب جوایز بین المللی چشمگیری شد. از جمله: جایزه ی اسکار ۲۰۱۱، جایزه ی گلدن گلوب، جایزه ی هیئت داوران و جایزه ی خرس طلایی از جشنواره فیلم برلین، جایزه ی ایندیپندنت اسپیریت بهترین فیلم خارجی زبان، جایزه ی بودیل بهترین فیلم خارجی زبان و جایزه ی سزار بهترین فیلم خارجی. این اثر، اولین فیلم ایرانی بود که موفق به دریافت جایزه ی اسکار گردید. به این ترتیب، موقعیت فرهادی به عنوان کارگردانی جهانی تثبیت شد و این فیلم با استقبال بالای بینندگان، در نقاط مختلف جهان به نمایش درآمد.
بعد از این موفقیت بی سابقه، فرهادی چالشی جدید را تجربه کرد و فیلمی فرانسه زبان به نام گذشته (2013) را ساخت که در آن، تنها بازیگر ایرانی فیلم، یعنی علی مصفا، پس از چهار سال حضور در ایران به فرانسه باز می گردد و متوجه می شود که همسر سابقش درگیر ماجرای عاشقانه ی پرفراز و نشیبی شده است. گذشته نامزد دریافت نخل طلا از جشنواره ی کن شد و نخل طلای بهترین بازیگر زن و جایزه ی کلیسای جهانی جشنواره فیلم کن را به دست آورد.
بعد از فیلم گذشته، فرهادی به ایران برگشت و فروشنده (1394) را با بازی ترانه علیدوستی و شهاب حسینی ساخت. این فیلم که به نمایشنامه ی مرگ فروشنده، اثرآرتور میلر، ارجاعی آشکار دارد، درباره ی زوجی است که خانه ای را به تازگی اجازه کرده اند و بعد از مدت کوتاهی، متوجه گذشته ی مشکوک مستأجر قبلی می شوند. فروشنده جایزه ی بهترین فیلمنامه و بهترین بازیگر مرد جشنواره ی کن را به دست آورد و همچنین، برنده ی اسکار بهترین فیلم غیرانگلیسی زبان شد. فرهادی در اعتراض به فرمان منع ورود شهروندان ایران و پنج کشور دیگر به خاک آمریکا که توسط دونالد_ترامپ وضع شده بود، برای دریافت جایزه به آمریکا نرفت.
آخرین اثر او، به نام همه می دانند، با بازی خاویر باردم و پنه لوپه کروز، در اسپانیا فیلمبرداری شد. این فیلم داستان یک آدم ربایی را تعریف می کند که در خلال آن، مانند تمام آثار دیگر فرهادی، قضاوت تردیدآمیز انسان ها نسبت به یکدیگر و تفاوت واکنش هر کدام از آن ها در شرایط بحرانی، برجسته می شود.