فرمول
/formul/
مترادف فرمول: دستور، قاعده، نسخه، سرمشق، نمونه
برابر پارسی: ساختاره، ریختار، سانیز
معنی انگلیسی:
فرهنگ فارسی
( اسم ) ۱ - نمونه سرمشق ۲ - رمز ۳ - بیان رابطه ای معین ۴ - عبارتی است که رابطه مقادیری را که جواب مسایل مشایهی هستند معین می کند ۵ - نسخه دستور ۶ - بیان نسبت اجسامی که شئ از آن به وجود می آید با نشانه ای اختصاری .
فرهنگ معین
فرهنگ عمید
۲. (شیمی ) علامت های اختصاری که برای بیان کردن ترکیب شیمیایی مواد به کار می رود، مانندِ co۲.
۳. (فیزیک ) عبارتی که رابطۀ چند کمیت را با یکدیگر بیان می کند.
۴. [عامیانه] اسلوب، قاعده.
فرهنگستان زبان و ادب
دانشنامه آزاد فارسی
فرمول (ریاضیات). فُرمول (ریاضیات)(formula)
فُرمول
فُرمول
فُرمول
در ریاضیات، مجموعه ای از نمادها و اعداد، و نشان دهندۀ رابطه، قاعده، اصل یا جواب عام مسئله. مثلاًA=πr۲ فرمول محاسبۀ مساحت دایره، و E = mc۲ فرمول معروف اینشتین است که انرژی و جرم را بههم مربوط می کند. فرمول های رایج دیگری هم برای چگالی، جرم، حجم، و غیره وجود دارد. تغییر نهاد فرمول بازآرایی فرمول به منظور تعویض نهاد یا مبتدای فرمول است. مثلاً در (فرمول۱)، s به تنهایی در یک طرف فرمول، و بنابراین نهاد فرمول است. ولی می توان D یا T را نهاد فرمول قرار داد:D=S×Tیا (فرمول ۲).
فرمول ۱: فرمول ۲:
همچنین، در فرمول تبدیل دمای سانتی گراد به دمای فارنهایت، F = ۱.۸C + ۳۲، می توان نوشت F - ۳۲ = ۱.۸C. پس،(فرمول ۳)جای گذاری در فرمول، قراردادن عدد به جای حرف در فرمول است.
فرمول ۳:
مثلاً، در فرمول تبدیل درجۀ سانتی گراد به درجۀ فارنهایت، F = ۱.۸ × C + ۳۲، اگر بخواهیم ۵ْC را به فارنهایت تبدیل کنیم، در فرمول به جای C، عدد ۵ را قرار می دهیم: F = ۱.۸×۵+۳۲ = ۹+۳۲ = ۴۱.
فُرمول
فُرمول
فُرمول
در ریاضیات، مجموعه ای از نمادها و اعداد، و نشان دهندۀ رابطه، قاعده، اصل یا جواب عام مسئله. مثلاًA=πr۲ فرمول محاسبۀ مساحت دایره، و E = mc۲ فرمول معروف اینشتین است که انرژی و جرم را بههم مربوط می کند. فرمول های رایج دیگری هم برای چگالی، جرم، حجم، و غیره وجود دارد. تغییر نهاد فرمول بازآرایی فرمول به منظور تعویض نهاد یا مبتدای فرمول است. مثلاً در (فرمول۱)، s به تنهایی در یک طرف فرمول، و بنابراین نهاد فرمول است. ولی می توان D یا T را نهاد فرمول قرار داد:D=S×Tیا (فرمول ۲).
فرمول ۱: فرمول ۲:
همچنین، در فرمول تبدیل دمای سانتی گراد به دمای فارنهایت، F = ۱.۸C + ۳۲، می توان نوشت F - ۳۲ = ۱.۸C. پس،(فرمول ۳)جای گذاری در فرمول، قراردادن عدد به جای حرف در فرمول است.
فرمول ۳:
مثلاً، در فرمول تبدیل درجۀ سانتی گراد به درجۀ فارنهایت، F = ۱.۸ × C + ۳۲، اگر بخواهیم ۵ْC را به فارنهایت تبدیل کنیم، در فرمول به جای C، عدد ۵ را قرار می دهیم: F = ۱.۸×۵+۳۲ = ۹+۳۲ = ۴۱.
wikijoo: فرمول_(ریاضیات)
فرمول (شیمی). فُرمول (شیمی)(Formula)
روشی برای نشان دادن ترکیب شیمیایی، با استفاده از نمادهایی برای اتم های حاضر در ترکیب. زیرنویس نمادها معمولاً تعداد اتم ها را معین می کنند. فرمول مولکولی به آسانی نوع و اتم های موجود را به دست می دهد. مثلاً، فرمول مولکولی اسید اتانوئیک C۲H۴O۲ است. فرمول تجربی نسبت های سادۀ اتم ها را در ترکیب نمایش می دهد و مثلاً برای اسید اتانوئیک به صورت CH۲O درمی آید. فرمول ساختاری شیوه ای را نشان می دهد که اتم ها به آن شیوه مرتب شده اند. در این حالت، معمولاً فرمول را به صورت گروه های شکل دهندۀ ترکیب می نگارند. مثلاً، اسیداتانوئیک را می توان به صورت CH۳ -CO-OH، یا آن طورکه معمول تر است، CH۳COOH، نشان داد. فرمول ساختاری همچنین آرایش اتم ها یا گروه ها را در فضا نشان می دهد. فرمول ساختاری تصویری تقریبی از ساختار به دست می دهد و در آن، اتم هایی که با زوج الکترون به هم وصل شده اند با خط کوتاه به نمایش درمی آیند. برای ارائه تصویری بهتر از فرمول الکترونی استفاده می کنند. در این فرمول ها، تعداد الکترون های خارجی یک اتم را با نقطه و گاهی نیز با خط کوتاه نشان می دهند. در این حالت، ترکیب های یون شده را به صورت فرمول یونی نمایش می دهند.
روشی برای نشان دادن ترکیب شیمیایی، با استفاده از نمادهایی برای اتم های حاضر در ترکیب. زیرنویس نمادها معمولاً تعداد اتم ها را معین می کنند. فرمول مولکولی به آسانی نوع و اتم های موجود را به دست می دهد. مثلاً، فرمول مولکولی اسید اتانوئیک C۲H۴O۲ است. فرمول تجربی نسبت های سادۀ اتم ها را در ترکیب نمایش می دهد و مثلاً برای اسید اتانوئیک به صورت CH۲O درمی آید. فرمول ساختاری شیوه ای را نشان می دهد که اتم ها به آن شیوه مرتب شده اند. در این حالت، معمولاً فرمول را به صورت گروه های شکل دهندۀ ترکیب می نگارند. مثلاً، اسیداتانوئیک را می توان به صورت CH۳ -CO-OH، یا آن طورکه معمول تر است، CH۳COOH، نشان داد. فرمول ساختاری همچنین آرایش اتم ها یا گروه ها را در فضا نشان می دهد. فرمول ساختاری تصویری تقریبی از ساختار به دست می دهد و در آن، اتم هایی که با زوج الکترون به هم وصل شده اند با خط کوتاه به نمایش درمی آیند. برای ارائه تصویری بهتر از فرمول الکترونی استفاده می کنند. در این فرمول ها، تعداد الکترون های خارجی یک اتم را با نقطه و گاهی نیز با خط کوتاه نشان می دهند. در این حالت، ترکیب های یون شده را به صورت فرمول یونی نمایش می دهند.
wikijoo: فرمول_(شیمی)
مترادف ها
ورد، دستور، فرمول، قاعده، فورمول، قاعده رمزی
ترکیب، انشاء، فرمول، قطعه هنری
پیشنهاد کاربران
" رُخَن ":فرمول.
رُخَنِه:فرموله.
رُخَن بَندِی:فرمول بندی.
رخنه کردن: فرموله کردن.
رُخَنِه:فرموله.
رُخَن بَندِی:فرمول بندی.
رخنه کردن: فرموله کردن.
این واژه "فرمول" در انگلیسی به ریختِ "formula" میباشد که در پیوند با "form" برابر "دیس" در پارسی است.
بنا بر ریشه شناسی این واژه، این واژه "formula" برابر "دیس، شکل، شیوه" میباشد، پس درخور است که از واژه "دیس" برای واژه سازی بکار ببریم.
... [مشاهده متن کامل]
پیشنهاد بنده، واژه "دیسَک" میباشد که از دو بخش "دیس" و پسوند "َک" ساخته شده است و از نِگاه من، برای کوتاهی و همچنین آسان بودن گویش، میتواند به آسانی بِکار گرفته شود.
پیشنهاد های دوستان نیز بِسیار شایسته هستند. همچون پیشنهاد /سانیز/ از سوی کاربر گرامی /فرتاش/ که خوبی چشمگیرش، بن واژه ( =مصدر ) دار بودنش است که "سانیختن" است.
چه کسی باید اینها را رواگ دهد؟ نهاد هایِ بیخود این کشور ( بهتر است بگویم نِظام ) که کاری جز قاپیدن پول مردم و آگاهانه کار مردم را سخت تر کردن ندارند.
شما در "ویکی پدیا" در باره "ذوزنقه" ببینید! یک بنده خدایی، تا جایی که میتوانسته، از واژگان پارسی بِکار برده و به جای "فرمول" هم از واژه "دیسول" بِکار برده است، و این، چرایی این بود که در اینجا برای واژه "فرمول" پیشنهاد واژه کردم.
این کاربر ویکی پدیا، ریشه شناسی واژه "ذوزنقه" را هم گذاشته است، و این، نشان از دوست داشتن زبان پارسی از سوی او است!
تا به کنون ندیده بودم که در ویکی پدیا، کسی این کار را بکند!
بِدرود!
بنا بر ریشه شناسی این واژه، این واژه "formula" برابر "دیس، شکل، شیوه" میباشد، پس درخور است که از واژه "دیس" برای واژه سازی بکار ببریم.
... [مشاهده متن کامل]
پیشنهاد بنده، واژه "دیسَک" میباشد که از دو بخش "دیس" و پسوند "َک" ساخته شده است و از نِگاه من، برای کوتاهی و همچنین آسان بودن گویش، میتواند به آسانی بِکار گرفته شود.
پیشنهاد های دوستان نیز بِسیار شایسته هستند. همچون پیشنهاد /سانیز/ از سوی کاربر گرامی /فرتاش/ که خوبی چشمگیرش، بن واژه ( =مصدر ) دار بودنش است که "سانیختن" است.
چه کسی باید اینها را رواگ دهد؟ نهاد هایِ بیخود این کشور ( بهتر است بگویم نِظام ) که کاری جز قاپیدن پول مردم و آگاهانه کار مردم را سخت تر کردن ندارند.
شما در "ویکی پدیا" در باره "ذوزنقه" ببینید! یک بنده خدایی، تا جایی که میتوانسته، از واژگان پارسی بِکار برده و به جای "فرمول" هم از واژه "دیسول" بِکار برده است، و این، چرایی این بود که در اینجا برای واژه "فرمول" پیشنهاد واژه کردم.
این کاربر ویکی پدیا، ریشه شناسی واژه "ذوزنقه" را هم گذاشته است، و این، نشان از دوست داشتن زبان پارسی از سوی او است!
تا به کنون ندیده بودم که در ویکی پدیا، کسی این کار را بکند!
بِدرود!
فرمول بندی
ساختاربندی / ریختاربندی ( بر بنیاد آنچه از سوی یکی دو تن از کاربران درباره ی همتراز پارسی واژه ی لاتینی �فرمول� در همین واژه نامه آورده شده و به درست تر بودن �ریختاربندی� اشاره کرده اند. ) از دیدِ من، �ساختاربندی� هم درست تر و هم خوش تراش تر از آن است. ( بنگرید به �فرمول بندی� در همین واژه نامه )
... [مشاهده متن کامل]
ساختاربندی / ریختاربندی ( بر بنیاد آنچه از سوی یکی دو تن از کاربران درباره ی همتراز پارسی واژه ی لاتینی �فرمول� در همین واژه نامه آورده شده و به درست تر بودن �ریختاربندی� اشاره کرده اند. ) از دیدِ من، �ساختاربندی� هم درست تر و هم خوش تراش تر از آن است. ( بنگرید به �فرمول بندی� در همین واژه نامه )
... [مشاهده متن کامل]
🇮🇷 واژه ی برنهاده: ریختار 🇮🇷
فرمول= ریختاروش ( ریخت ا روش ) .
دلیل دوم برای برتریِ واژه سانیز یا سانیزه به جای ریختاره و ساختاره:
دلیل اینکه چرا واژه ( ریختاره یا ساختاره ) از بخت کمتری در برابر ( سانیز ) برخوردار است، چنین است که در تَرگمانی ( ترجمه ای ) از نوشته های دیوید هیلبرت به زبان آلمانی آمده است:
... [مشاهده متن کامل]
zweitens von weiteren Formeln, die nichts bedeuten und die idealen Gebilde unserer Theorie sind.
ترجمه= دوم، فرمولهایی هستند که هیچ معنایی ندارند و ریختارۀ ( یا ساختارۀ ) ایده آلِ نگره یِ ما هستند.
در نوشته ی بالا Formel برابر فرمول می شود و واژه Gebilde برابر ریختاره یا ساختار ترجمه می شود که این واژه Gebilde در زبان انگلیسی نزدیک به واژگانِ ( figure، shape، fabric ) می باشد. Gebilde در زبان آلمانی با واژگانی همچون ( Bild=عکس، تصویر، نگاره bilden=بنا کردن، تشکیل دادن، ساختن ) همخانواده هست که پس از بررسی، روشن می شود که واژه Gebilde برابرِ ریختاره و ساختاره می باشد و واژه Formel در پارسی برابر سانیز یا سانیزه می شود. Gebilde شکل و ریختِ یک فرمول را بازنمایی می کند. پس این دو را باید از یکدیگر جدا ساخت.
دلیل اینکه چرا واژه ( ریختاره یا ساختاره ) از بخت کمتری در برابر ( سانیز ) برخوردار است، چنین است که در تَرگمانی ( ترجمه ای ) از نوشته های دیوید هیلبرت به زبان آلمانی آمده است:
... [مشاهده متن کامل]
ترجمه= دوم، فرمولهایی هستند که هیچ معنایی ندارند و ریختارۀ ( یا ساختارۀ ) ایده آلِ نگره یِ ما هستند.
در نوشته ی بالا Formel برابر فرمول می شود و واژه Gebilde برابر ریختاره یا ساختار ترجمه می شود که این واژه Gebilde در زبان انگلیسی نزدیک به واژگانِ ( figure، shape، fabric ) می باشد. Gebilde در زبان آلمانی با واژگانی همچون ( Bild=عکس، تصویر، نگاره bilden=بنا کردن، تشکیل دادن، ساختن ) همخانواده هست که پس از بررسی، روشن می شود که واژه Gebilde برابرِ ریختاره و ساختاره می باشد و واژه Formel در پارسی برابر سانیز یا سانیزه می شود. Gebilde شکل و ریختِ یک فرمول را بازنمایی می کند. پس این دو را باید از یکدیگر جدا ساخت.
فورمول در کیمیا به چه معناست
برابر پارسی واژه فرمول ( formula ) ، واژه ( ( سانیز ) ) نیز می باشد.
همانگونه که در بالا گفته شده، فرمول به معنای ( دستور، سرمشق، روش و قاعده ) می باشد. و سان هم بمانند فرمول معنای ( روش، رسم، سرمشق و قاعده ) می دهد.
... [مشاهده متن کامل]
از سوی دیگر واژه سانیز ، از دید ریختشناسی بمانند واژه آویز می باشد.
از آنجایی که بُن آینده آویختن، آویز می باشد. درست بهمین گونه، سانیز نیز بُن آینده ( ( سانیختن ) ) می شود.
پس می توان کارواژه ( سانیختن ) را به معنای ( formulate = فرمول بندی کردن ) بکار برد.
واژه ریختاره نیز یک واژه بسیار درخور به جای فرمول می باشد ولی از آنجایی که در دانش منطقِ مزداهی ( ریاضی ) واژگان ( ایزومورفیسم=یکریختی و همومورفیسم= همریختی ) در کنار واژگان ( فرمول و فرمول بندی ) جای می گیرند؛دستکم در این دانش، بهتر است برای پیشگیری از درهم ریختگی، واژگان ( سانیز و سانیختن ) جایگزینِ ( فرمول و فرمول بندی کردن ) شود.
فرمول = formula = سانیز
فرمول بندی کردن = formulate = سانیختَن
فرمول بندی شده = formulated = سانیخته ( شده )
همانگونه که در بالا گفته شده، فرمول به معنای ( دستور، سرمشق، روش و قاعده ) می باشد. و سان هم بمانند فرمول معنای ( روش، رسم، سرمشق و قاعده ) می دهد.
... [مشاهده متن کامل]
از سوی دیگر واژه سانیز ، از دید ریختشناسی بمانند واژه آویز می باشد.
از آنجایی که بُن آینده آویختن، آویز می باشد. درست بهمین گونه، سانیز نیز بُن آینده ( ( سانیختن ) ) می شود.
پس می توان کارواژه ( سانیختن ) را به معنای ( formulate = فرمول بندی کردن ) بکار برد.
واژه ریختاره نیز یک واژه بسیار درخور به جای فرمول می باشد ولی از آنجایی که در دانش منطقِ مزداهی ( ریاضی ) واژگان ( ایزومورفیسم=یکریختی و همومورفیسم= همریختی ) در کنار واژگان ( فرمول و فرمول بندی ) جای می گیرند؛دستکم در این دانش، بهتر است برای پیشگیری از درهم ریختگی، واژگان ( سانیز و سانیختن ) جایگزینِ ( فرمول و فرمول بندی کردن ) شود.
فرمول = formula = سانیز
فرمول بندی کردن = formulate = سانیختَن
فرمول بندی شده = formulated = سانیخته ( شده )
دستورنامه
فرمول
سانیز : به این سان و پسوند نوین - ایز که کهن آن - ایک است
دیسول : دیس = چهر و - اول یا اوله یا - اولو پسوند کوچکی مانند کوچولو = کوچ - اولو
سانیز : به این سان و پسوند نوین - ایز که کهن آن - ایک است
دیسول : دیس = چهر و - اول یا اوله یا - اولو پسوند کوچکی مانند کوچولو = کوچ - اولو
فرمول : ریختار
دکتر کزازی واژه ی " ریختار" را در نوشته های خود به جای " فرمول " formule بکار برده است.
نامه ی باستان ، ج ۳ ، داستان سیاوش ، دکتر کزازی ۱۳۸۴، ص ۲۵۹. 》
دکتر کزازی واژه ی " ریختار" را در نوشته های خود به جای " فرمول " formule بکار برده است.
نامه ی باستان ، ج ۳ ، داستان سیاوش ، دکتر کزازی ۱۳۸۴، ص ۲۵۹. 》
دستور ، ورد
در پارسی " نمودک " در نسک : فرهنگ برابرهای پارسی واژگان بیگانه از ابوالقاسم پرتو .
ریختاره، ساختارنما ( آریانپور ) ، ساختاره
{'اسم، و مأخوذ از زبان فرانسوی'} دستور، اسلوب، قاعده، سرمشق، نمونه، رمز.
مشاهده ادامه پیشنهادها (١٠ از ١٥)