فرقه دموکرات ایران یا حزب دموکرات عامیون، از احزاب سیاسی دوره مشروطهٔ ایران بود که به دست مشروطه خواهان تأسیس شد و به نقل از محمدتقی بهار: «در سال اول فتح تهران رجب ۱۳۲۷ قمری مطابق ۱۹۰۸ میلادی در ایران دو حزب پیدا شد: یکی انقلابی دیگری اعتدالی و در همان سال بعد از افتتاح مجلس دوم این دو حزب باسم «دموکرات عامیون» و «اجتماعیون اعتدالیون» رسمی شد و خود را بمجلس معرفی کردند».
... [مشاهده متن کامل]
این حزب توسط بازماندگان مشروطه خواه در جریان انتخابات مجلس دوم مشروطه تأسیس شد. در جریان این انتخابات احزاب نوپایی به وجود آمدند از جمله فرقه عامیون ( دموکرات ) که مشی سوسیال دموکرات داشت و در مقابل فرقه اعتدالیون که محافظه کار به شمار می رفت.
افکار و عقاید فرقه دموکرات برگرفته از افکار سیاسی حزب سوسیال دموکرات قفقاز بود. سیدجلیل اردبیلی، سید حسن تقی زاده، ابراهیم حکیمی، محمدتقی بهار، حسینقلی خان نواب، سلیمان میرزا اسکندری، وحید الملک، سید محمدرضا مساوات و محمد خیابانی رؤسای فرقه دموکرات بودند.
مرام نام فرقه دموکرات:
تفکیک کامل قوای سیاسی از روحانیون
ایجاد نظم اجباری و برچیده کردن نظام فئودالی
تقسیم املاک بین مردم
قانون منع احتکار و تعلیم اجباری و بانک فلاحتی
ترجیح مالیات مستقیم بر غیرمستقیم
مخالفت با مجلس اعیان ( مجلس سنا ) که ضد نظام کمونیستی و ضد نظام سرمایه داری بود.
فرقه دموکرات مورد هجوم علما و گروه انبوهی از رعایا و توده قرار گرفت اما موفق شدند در مجلس فراکسیونی ۲۸ نفری به وجود آورند.
فرقه دموکرات چند روزنامه به نام «روزنامه ایران نو» در تهران «روزنامه شفق» در تبریز «روزنامه نوبهار» در خراسان منتشر می ساخت و مخالفین خود را با عناوین محافظه کار، مرتجع، آخوند، سرمایه دار، اشراف و اعیان به باد انتقاد می گرفت. اما برنامه فرقه دموکرات با مخالفت ائتلافی از محافظه کاران به رهبری بهبهانی و روحانیون دیگر و همچنین اشراف زمین دار، سران عشایر و حتی بعضی از تاجران و اصناف مواجه شد.
برنامه رادیکال فرقه دموکرات برای ایجاد دگرگونی های اجتماعی شامل تصویب علنی قوانین مربوط به تفکیک دین از دولت، کاهش اقتدار محلی بعضی از سران عشایر و نیز تعریف جدیدی از ملیت بود که فراتر از وابستگیهای مذهبی و قومی بود.
طبق نظر ملک زاده، فرقه دموکرات که برنامه ای سوسیال دموکرات داشت، به دلیل ترس از واکنش منفی مردم عنوان دموکرات را به جای سوسیال دموکرات برای خود انتخاب کرد. بیشتر دموکراتهای مجلس به عنوان منتقدان علنی حکومت در مشروطه اول شهرت داشتند.
... [مشاهده متن کامل]
این حزب توسط بازماندگان مشروطه خواه در جریان انتخابات مجلس دوم مشروطه تأسیس شد. در جریان این انتخابات احزاب نوپایی به وجود آمدند از جمله فرقه عامیون ( دموکرات ) که مشی سوسیال دموکرات داشت و در مقابل فرقه اعتدالیون که محافظه کار به شمار می رفت.
افکار و عقاید فرقه دموکرات برگرفته از افکار سیاسی حزب سوسیال دموکرات قفقاز بود. سیدجلیل اردبیلی، سید حسن تقی زاده، ابراهیم حکیمی، محمدتقی بهار، حسینقلی خان نواب، سلیمان میرزا اسکندری، وحید الملک، سید محمدرضا مساوات و محمد خیابانی رؤسای فرقه دموکرات بودند.
مرام نام فرقه دموکرات:
تفکیک کامل قوای سیاسی از روحانیون
ایجاد نظم اجباری و برچیده کردن نظام فئودالی
تقسیم املاک بین مردم
قانون منع احتکار و تعلیم اجباری و بانک فلاحتی
ترجیح مالیات مستقیم بر غیرمستقیم
مخالفت با مجلس اعیان ( مجلس سنا ) که ضد نظام کمونیستی و ضد نظام سرمایه داری بود.
فرقه دموکرات مورد هجوم علما و گروه انبوهی از رعایا و توده قرار گرفت اما موفق شدند در مجلس فراکسیونی ۲۸ نفری به وجود آورند.
فرقه دموکرات چند روزنامه به نام «روزنامه ایران نو» در تهران «روزنامه شفق» در تبریز «روزنامه نوبهار» در خراسان منتشر می ساخت و مخالفین خود را با عناوین محافظه کار، مرتجع، آخوند، سرمایه دار، اشراف و اعیان به باد انتقاد می گرفت. اما برنامه فرقه دموکرات با مخالفت ائتلافی از محافظه کاران به رهبری بهبهانی و روحانیون دیگر و همچنین اشراف زمین دار، سران عشایر و حتی بعضی از تاجران و اصناف مواجه شد.
برنامه رادیکال فرقه دموکرات برای ایجاد دگرگونی های اجتماعی شامل تصویب علنی قوانین مربوط به تفکیک دین از دولت، کاهش اقتدار محلی بعضی از سران عشایر و نیز تعریف جدیدی از ملیت بود که فراتر از وابستگیهای مذهبی و قومی بود.
طبق نظر ملک زاده، فرقه دموکرات که برنامه ای سوسیال دموکرات داشت، به دلیل ترس از واکنش منفی مردم عنوان دموکرات را به جای سوسیال دموکرات برای خود انتخاب کرد. بیشتر دموکراتهای مجلس به عنوان منتقدان علنی حکومت در مشروطه اول شهرت داشتند.
