فرقنا

[ویکی الکتاب] معنی فَرَقْنَا: شکافتیم - جدا کردیم (عبارت "فَرَقْنَا بِکُمُ ﭐلْبَحْرَ "یعنی دریا را برای شما شکافتیم)
ریشه کلمه:
فرق (۷۲ بار)

جدا کردن. راغب گوید فرق قریب به فلق است لیکن فلق به اعتبار شکافته شدن و فرق به اعتبار انفصال و جدائی گفته می‏شود. . در آن شب هر کار با حکمت از هم جدا و منفصل می‏شود . مراد از فرق در آیه شکافتن دریا و باز شدن راه در آن است چنانکه در آیه دیگر آمده . دریا بشکافت و هر قسمت چون کوه بزرگی گردید. . این کلمه دعای موسی «علیه‏السلام» است آنگاه که بنی اسرائیل از دخول بارض مقدسه امتناع کردند و گفتند: تو پروردگارت بروید و بنجگید ما در اینجا نشسته‏ایم. موسی گفت: خدایا من جز به خود و برادرم قدرت ندارم میان ما و قوم فاسق جدائی بیفکن به قول طبرسی بر ما جزا ده آنچه مستحقیم و بر آنها جزا ده آنچه مستحق اند. . ظاهراً مراد از «فَرَقْناهُ» نزول تدریجی قرآن است یعنی نزول آیات قرآن را از حیث زمان از هم جدا کردیم تا با تأنی آن را بر مردم بخوانی ظاهراً مراد از «نَزَّلْتاهُ» نیز نزول تدریجی قرآن است. فَرَق (بر وزن فرس) به معنی خوف است و فعل آن از باب علم یعلم آید . منافقان قسم می‏خورند که از شمااند از شما نیستند لیکن می‏ترسند (که اگر اظهار ایمان نکنند کشته یا اسیر گردند) راغب گوید آن تفرق و تشویش قلب است از خوف. طبرسی فرموده اصل آن از مفارقت اموال است حین الخوف. تفریق: پراکنده کردن. جدائی افکندن در قرآن مجید در اختلاف دینی و غیره به کار رفته است مثل . و نحو . از هاروت و ماروت چیزی را می‏آموختند که با آن میان مرد و زنش اختلاف ایجاد می‏کردند. *** . فرق میان خدا و رسل آن است که به خدا و به بعضی رسل ایمان آورند و بعض از رسل را تکذیب کنند مثل یهود که به خدا و موسی ایمان آوردند و به عیسی و محمد کافر شدند و مثل نصاری که به خدا و موسی و عیسی ایمان آوردند و به محمد صلوات اللَّه و سلامه علیهم اجمعین کافر شدند جمله «وَیَقُولُونَ...» بیان تفریق بین خدا و رسل است خداوند این چنین کسان را کافر حقیقی خوانده که «اُولئِکَ هُمُ الْکافِرُونَ حَقّاً» و در آیه بعدی ایمان واقعی را چنین بیان فرموده: «وَالَّذینَ آمَنُوا بِاللَّهِ وَ رُسُلِهِ وَ لَمْ‏یُفَرِّقُوا بَیْنَ اَحَدٍ مِنْهُمْ...». تفرّق: پراکنده شدن. جدا گردیدن . فِرق: (بر وزن جسر) تکّه و قطعه جدا شده .دریا بشکافت و هر قطعه‏اش همچون کوه بزرگی گردید . فریق: گروه جدا شده از دیگران. همچنین است فرقه مثل . . چرا از هر گروه دسته‏ای برای تفقه در دین کوچ نمی‏کنند رجوع شود به «فقه». فَراق: (به فتح اول) جدائی . مجمع هذا را اشاره به آخرین کلام موسی با آن عالم دانسته و «فَراق» را به معنی مفرق فرموده است یعنی این سخن میان من و تو جدائی انداز است. شاید «هذا» اشاره به وقت باشد یعنی این وقت مفارقت میان من و تو است، راغب گفته فراق و مفارقت اکثر با ابدان است. *** فُرْقان: در اصل مصدر است به معنی فرق گذاشتن سپس در معنی فارق به کار رفته طبرسی فرموده: هر فرق گذارنده فرقان نامیده شود و قرآن را از آن فرقان گوئیم که فارق میان حق و باطل است. ولی در قاموس و اقرب قید حق و باطل را اضافه کرده و گفته‏اند: فرقان هر آن چیزی است که با آن میان حق و باطل فرق گذاشته شود. در مفردات گفته: فرقان از فرق ابلغ است که فرقان در فرق بین حق و باطل به کار رود...و آن بنابر قولی اسم است نه مصدر ولی فرق در آن و غیر آن استعمال می‏شود. . علی هذا قرآن را از آن فرقان گوئیم که فارق میان حق و باطل است در مجمع ذیل آیه 185 بقره فرموده: از ابی عبداللَّه «علیه‏السلام» مروی است که فرمود: قرآن همه کتاب است و فرقان قسمت محکم و واجب العمل از آن «اَلْقُرْآنُ جُمْلَةُ الْکِتابِ وَ الْفُرْقانُ الْمُحْکَمُ الْواجِبُ الْعَمَلِ بِهِ» این روایت در المیزان از کافی نقل شده و نیز از اختصاص مفید نقل کرده که...رسول خدا «صلی اللَّه علیه و آله» در جواب عبدالله بن سلام که گفت:چرا پروردگارت آن را فرقان نامیده؟فرمود:چون آیات و سوره هایش متفرق و در غیرالواح نازل شده و غیر آن که صحف،تورات،انجیل و زبور باشد همه یکدفعه در الواح و اوراق نازل گردیده‏اند گفت: صدقت یا محمد.باید در سند این روایت و تطبیق آن با آیه دقت کرد. . ظاهراً «وَالْفُرْقانَ» عطف تفسیر از کتاب است و در این آیه به تورات فرقان اطلاق شده است. . بنابر آیه «تَبارَکَ الَّذی نَزَّلَ الْفُرْقانَ» که فرقان وصف همه قرآن است و بنابر آیه . که فرقان وصف همه تورات آمده، در این آیه نیز «وَالْفُرْقان» وصف همه قرآن است چنانکه «مِنَ الْهُدی» وصف همه آن می‏باشد و بنابر روایت منقوله از امام صادق «علیه السلام»می‏شود گفت که «مِنَ الْهُدی» وصف همه آن ولی فرقان وصف محکمات واجب العمل است واللَّه‏العالم. . مراد از نزول فرقان پس از ذکر انزال قرآن، تورات و انجیل چیست؟ بقولی مراد از آن قرآن است ولی چون فرقان مطلق فارق بین حق و باطل است و وصف توراة نیز آمده بهتر است آن را عام بعد از خاص بگیریم یعنی خدا قرآن و تورات و انجیل را نازل کرد و فارق بین الحق و الباطل نازل فرمود و وصف فرقان جامع همه کتابهاست . در آیه دیگر به جای فرقان، میزان آمده است . المنار آن را در آیه به معنی عقل گرفته و گوید:انزال آن مثل انزال حدید است در «وَ اَنْزَلْناَ الْحَدیدَ...» . مراد از«یَوْمَ الْفُرْقْانِ» روز جنگ «بدر»است که میان مسلمین و مشرکین با پیروزی اهل اسلام و غلبه اهل شرک فرق گذاشت. . فرقان را درآیه فتح، نصر،هدایة، نور، آرامش دل و غیره گفته‏اند فرقان هرچه باشد نتیجه تقوی و حاصل از تقوی است می‏شود گفت:مراد از فرقان اعتقاد جازم و ایمان واقعی است که می‏شود با آن میان هر حق را از ناحق فرق گذاشت و امور را از هم تمیز داد در این صورت آیه در صدد بیان آن است که ایمان از نتایج عمل است و از عمل تولید می‏شود. . رجوع شود به «رسل»و «جری».