فرانتس گورتنر ( به آلمانی: Franz Gürtner ) ( زاده ۲۶ اگوست ۱۸۸۱ – درگذشته ۲۹ ژانویه ۱۹۴۱ ) یک وکیل و از ۳۰ ژانویه ۱۹۳۳ تا ۲۹ ژانویه ۱۹۴۱ وزیر دادگستری آلمان نازی بود.
گورتنر فرزند یک مهندس لوکوموتیو به نام مهندس گورتنر و ماری گورتنر بود. در دانشگاه لودویگ ماکسیمیلیان مونیخ حقوق خواند. در جنگ جهانی اول در ارتش خدمت کرد و موفق به دریافت نشان هایی هم چون صلیب آهنین درجه دو و یک شد. پس از جنگ و در سال ۱۹۲۲ وزیر دادگستری ایالت بایرن شد و تا سال ۱۹۳۲ که فرانتس فن پاپن به او پیشنهاد وزارت دادگستری رایش را داد در این سمت باقی ماند.
... [مشاهده متن کامل]
وی به گفته اطرافیانش در آن سال ها به احزاب و گروه های راست افراطی گرایش داشت. وی مقدمات خروج هیتلر از زندان لاندسبرگ پس از کودتای مونیخ را فراهم کرد، ممنوعیت حزب نازی را به حالت تعلیق درآورد و به هیتلر اجازه داد تا دوباره در عموم صحبت کند.
وی در ۱ ژوئن ۱۹۳۲ وزیر دادگستری آلمان شد و پس از دست یابی نازی ها به قدرت در سال ۱۹۳۳، هیتلر وی را در سمت خود ابقا کرد. گورتنر در دوران وزارت خود تلاش کرد تا قوه قضائیه آلمان نازی را مستقل کند. اما تا پایان سال ۱۹۳۵ به این نتیجه رسید که این کار امکان پذیر نیست و قدرت گروه هایی هم چون اس اس و گشتاپو بیش از آن است که وزارت دادگستری بتواند بر اعمال آن ها نظارت کند. با شروع جنگ جهانی دوم دستگاه قضایی آلمان ضعیف تر و قدرت اس اس و گشتاپو بیشتر شد.
در هفته های اول پس از شب دشنه های بلند که با پاکسازی و کشتار بسیاری از مخالفت هیتلر همراه بود، گورتنر قانونی را نوشت که به نوعی یک روکش قانونی بر روی موضوع پاکسازی می کشید و آن را توجیه می کرد. این قانون توسط هیتلر و ویلهلم فریک وزیر کشور به امضا رسید. هم چنین گورتنر قوانین بسیاری را وضع کرد تا به کمک آن بتوان برنامه راه حل نهایی و عملیات تی۴ را به طور قانونی به اجرا درآورد. یک قاضی به نام لوتهار کریسینگ به گورتنر یادآوری کرد که عملیات تی۴ غیرقانونی است. اما گورتنر وی را از سمت خود اخراج کرد و به او گفت:"اگر تو اراده پیشوا را به عنوان منبع قانونی نمی دانی، پس تو نمیتوانی یک قاضی باقی بمانی. "
وی در نهایت در ۲۹ ژانویه ۱۹۴۱ در برلین درگذشت.
گورتنر فرزند یک مهندس لوکوموتیو به نام مهندس گورتنر و ماری گورتنر بود. در دانشگاه لودویگ ماکسیمیلیان مونیخ حقوق خواند. در جنگ جهانی اول در ارتش خدمت کرد و موفق به دریافت نشان هایی هم چون صلیب آهنین درجه دو و یک شد. پس از جنگ و در سال ۱۹۲۲ وزیر دادگستری ایالت بایرن شد و تا سال ۱۹۳۲ که فرانتس فن پاپن به او پیشنهاد وزارت دادگستری رایش را داد در این سمت باقی ماند.
... [مشاهده متن کامل]
وی به گفته اطرافیانش در آن سال ها به احزاب و گروه های راست افراطی گرایش داشت. وی مقدمات خروج هیتلر از زندان لاندسبرگ پس از کودتای مونیخ را فراهم کرد، ممنوعیت حزب نازی را به حالت تعلیق درآورد و به هیتلر اجازه داد تا دوباره در عموم صحبت کند.
وی در ۱ ژوئن ۱۹۳۲ وزیر دادگستری آلمان شد و پس از دست یابی نازی ها به قدرت در سال ۱۹۳۳، هیتلر وی را در سمت خود ابقا کرد. گورتنر در دوران وزارت خود تلاش کرد تا قوه قضائیه آلمان نازی را مستقل کند. اما تا پایان سال ۱۹۳۵ به این نتیجه رسید که این کار امکان پذیر نیست و قدرت گروه هایی هم چون اس اس و گشتاپو بیش از آن است که وزارت دادگستری بتواند بر اعمال آن ها نظارت کند. با شروع جنگ جهانی دوم دستگاه قضایی آلمان ضعیف تر و قدرت اس اس و گشتاپو بیشتر شد.
در هفته های اول پس از شب دشنه های بلند که با پاکسازی و کشتار بسیاری از مخالفت هیتلر همراه بود، گورتنر قانونی را نوشت که به نوعی یک روکش قانونی بر روی موضوع پاکسازی می کشید و آن را توجیه می کرد. این قانون توسط هیتلر و ویلهلم فریک وزیر کشور به امضا رسید. هم چنین گورتنر قوانین بسیاری را وضع کرد تا به کمک آن بتوان برنامه راه حل نهایی و عملیات تی۴ را به طور قانونی به اجرا درآورد. یک قاضی به نام لوتهار کریسینگ به گورتنر یادآوری کرد که عملیات تی۴ غیرقانونی است. اما گورتنر وی را از سمت خود اخراج کرد و به او گفت:"اگر تو اراده پیشوا را به عنوان منبع قانونی نمی دانی، پس تو نمیتوانی یک قاضی باقی بمانی. "
وی در نهایت در ۲۹ ژانویه ۱۹۴۱ در برلین درگذشت.