فراشناخت

فراشناخت ( به انگلیسی: Metacognition ) در روان شناسی واژه ای است که به صورت «شناخت شناسی» یا «دانستنِ دانستن» یا «شناخت دربارهٔ شناخت» تعریف شده است. تأملی که انسان بر روی فرایندهای ذهنی خود می کند، و اندیشیدن دربارهٔ تفکر را فراشناخت می نامند. این مفهوم از مفاهیم نظریه ذهن به شمار می آید، که به صورت عمومی دارای دو مؤلفه است: یکی دانش دربارهٔ شناخت، و دیگری قاعده بخشیدن به شناخت. کودک انسان تا پیش از دبستان هنوز مجهز به فراشناخت نیست و توانایی درکِ نظر و افکار و احساسات دیگران را ندارد، از چهار سالگی به بعد است که می فهمد که افکار و باورهای دیگران بر رفتارش تأثیر می گذارد و این که حتی ممکن است آن ها از واقعیت به دور نیز باشد. بیماران مبتلا به اوتیسم فاقد نظریه ذهن می باشند، آدم ها را به مانند هر نوع شی دیگری می بینند، در نتیجه به دنیای درون خود پناه می برند. [ ۱] فراشناخت را می توان به سه حیطه دانش فراشناختی ( به انگلیسی: Metacognitive knowledge ) ، تجربه های فراشناختی ( به انگلیسی: Metacognitive experiences ) و راهبردهای فراشناختی ( به انگلیسی: Metacognitive strategies ) تقسیم کرد. دانش فراشناختی به باورها و نظریه هایی گفته می شود که افراد دربارهٔ تفکر خود دارند. تجربه های فراشناختی شامل ارزیابی ها و احساس هایی است که افراد در موقعیت های مختلف دربارهٔ وضعیت روانی خود دارند و راهبردهای فراشناختی پاسخهایی هستند که برای کنترل و تغییر تفکر به کار گرفته می شوند و به خودتنظیمی هیجانی و شناختی کمک می کنند[ ۲]