[ویکی فقه] فخرالدین آذری طوسی. آذَریِ طوسی، فخرالدین حمزه بن علی ملک اِسْفَرایِنی (۷۸۴-۸۶۶ق/۱۳۸۲-۱۴۶۲م)، شاعر و عارف و نویسندۀ پارسی گوی شیعی بود.
نام پدر او را اسماعیل پاشا بغدادی علی بن مالک، و هدایت عبدالملک نوشته است.لقب او در برخی از تذکره ها نورالدین است. آقابزرگ تهرانی در مجموعه ای به نام کنزالسّالکین که از میانه های سدۀ ۹ تا اواخر ۱۰ق/۱۵ تا ۱۶م گردآوری شده، نام او را ظاهراً به خط خودش به صورت نورالدبین محمدبن عبدالملک دیده است. در کتاب منتخب جواهرالاسرار که در ۸۴۰ق/۱۴۳۶م از جواهر اسرار او انتخاب گردیده، به عنوان علی حمزه بن علی ملک بن حسن طوسی از او یاد شده است. پدر او از امیران سوبداران بیهق بود و از آن جا به اسفراین رفت.از این رو، نسبت او را گاهی بیهقی نیز گفته اند.آذری در اسفراین زاده شد و از آغاز جوانی به سرودن شعر پرداخت و چون ولادتش در ماه آذر بود «آذری» تخلص می کرد. وی در آغاز شاعری در مدح شاهرخ، پسر تیمور، قصیده می سرود و مورد عنایت این شاهزاده بود، ولی چندی بعد به تصوف روی آورد و در حلقۀ مریدان شیخ محیی الدین طوسی غزالی (د ۸۳۰ق/۱۴۲۷م) درآمد.
نام پدر او را اسماعیل پاشا بغدادی علی بن مالک، و هدایت عبدالملک نوشته است.لقب او در برخی از تذکره ها نورالدین است. آقابزرگ تهرانی در مجموعه ای به نام کنزالسّالکین که از میانه های سدۀ ۹ تا اواخر ۱۰ق/۱۵ تا ۱۶م گردآوری شده، نام او را ظاهراً به خط خودش به صورت نورالدبین محمدبن عبدالملک دیده است. در کتاب منتخب جواهرالاسرار که در ۸۴۰ق/۱۴۳۶م از جواهر اسرار او انتخاب گردیده، به عنوان علی حمزه بن علی ملک بن حسن طوسی از او یاد شده است. پدر او از امیران سوبداران بیهق بود و از آن جا به اسفراین رفت.از این رو، نسبت او را گاهی بیهقی نیز گفته اند.آذری در اسفراین زاده شد و از آغاز جوانی به سرودن شعر پرداخت و چون ولادتش در ماه آذر بود «آذری» تخلص می کرد. وی در آغاز شاعری در مدح شاهرخ، پسر تیمور، قصیده می سرود و مورد عنایت این شاهزاده بود، ولی چندی بعد به تصوف روی آورد و در حلقۀ مریدان شیخ محیی الدین طوسی غزالی (د ۸۳۰ق/۱۴۲۷م) درآمد.