فاکهین

[ویکی الکتاب] معنی فَاکِهِینَ: خوش و شیرین کامان - آنان که با سخنانی که مایه خوشحالی وخنده است با یکدیگر سخن می گویند (کلمه فاکه اسم فاعل از مصدر فکاهت است که به معنای گفت و شنودی است که مایه خوشحالی باشد و ممکن هم هست به معنای تمتع و لذت بردن باشد )
ریشه کلمه:
فکه (۱۹ بار)

«فاکهین»، گاه، به معنای استفاده کردن از «فواکه» و میوه ها، گاه، به معنای گفتگوهای فکاهی و سرورانگیز، و گاه، به معنای هر گونه تنعم و تلذذ تفسیر شده است، و معنای اخیر از همه جامع تر است.
از مادّه «فکه» (بر وزن نظر)، به معنای مسرور و خندان بودن و دیگران را با سخنان شیرین و مزاح مسرور کردن است، بعضی احتمال داده اند که: جمله: «فاکِهِینَ بِمَا آتاهُمْ رَبُّهُمْ» اشاره به تناول انواع میوه ها است، ولی این معنا بعید به نظر می رسد.
هر چیز خوردنی سرور آور. عده‏ای فاکهه را میوه معنی کرده‏اند در قاموس گفته: «اَلْفاکِهَةُ: اَلثَّمَرُ کُّلُهُ» راغب گوید: فاکهة به قولی همه میوه‏ها و به قولی همه آنها به استئناء انگور و انار است. ولی فیومی در مصباح گوید: فاکهه هر آنچیزی است که با خوردن آن متنعم شوند خشک باشد یاتر... در اقرب از کتاب مغرب نقل کرده «اَلْفاکِهَةُ مایَتَنَعَّمُ بِاَکْلِهِ اَلْجَمْعُ فَواکِهُ». این معنی با اصطلاح قرآن بسیار سازگار است مثلا در آیه . «فواکه» بیان رزق است و در آیه . «فاکَهین» راجع به مطلق نعمت است نه فقط میوه. و اینکه در آن سرور و انبساط را قید کردیم در ذیل روشن خواهد شد. به نعمت بهشتی از آن فاکهه و فواکه گفته شده که انسان از آن متنعم و ملتذ و مسرور می‏شود. واللَّه العالم. فاکه: متنعم و کسی که فاکهه در اختیار اوست آن را صاحب فاکهه و بذله گو «ذوالفکاهة» گفته‏اند . اهل بهشت با نعمتی که پروردگارشان داده متنعم اند. . و نعمتی که در آن متنعم بودند. تفّکه: به معنی خوردن فاکهه، ندامت، تمتع و تعجب آمده چنانکه در قاموس و مصباح و اقرب هست به نظر نگارنده معنی آن در آیه ذیل تعجب است . یعنی اگر می‏خواستیم زرع را خشک می‏کردیم پس تعجب می‏کردید و می‏گفتید: ما غرامت زدگانیم. طبرسی نیز آن را از عطاء و کلبی و مقاتل نقل کرده است. فَکِه: (به فتح اول و کسر دوم) را بذله گو و متکبر گفته‏اند و آن در صورت اول از فُکاهة (به ضم اول) است که راغب آن را گفتگوی هم انسها و طبرسی مزاح و بذله گوئی معنی کرده است. . یعنی کفار (پس از تحقیر مؤمنان) چون نزد کسانشان می‏رفتند شادمان و بذله گو می‏رفتند (از اینکه اهل ایمان را تحقیر کرده‏اند). *** بنابر آنکه فاکهه را مطلق خوردنی گفتیم ذکر بعضی از خوردنیها در ردیف فاکهه از بابت اهمیت و ذکر خاص بعد از عام است مثل . . واللَّه‏العالم.