فاکتور هشت

فاکتور هشت ( یا عامل انعقادی هشت ) یکی از پروتئین های ضروری لخته شدنِ خون است که به آن فاکتور ضد هموفیلی هم می گویند و در انسان توسط ژن «F8» کُدگذاری می شود[ ۵] [ ۶] که بر روی بازوی بلند کروموزوم ایکس جای دارد. اختلال در این ژن، سبب بروز «هموفیلی A» می شود که نوعی اختلال در لخته شدن خون است و نحوهٔ توارث آن، از نوعِ «مغلوب وابسته به ایکس» است. [ ۷] فاکتور هشت در سلول های سینوزوئیدی کبد[ ۸] و سلول های لایه درون رگی در سرتاسر بدن ساخته می شود. این پروتئین به صورت «غیرفعال» در خون شناور است و پروتئین دیگری به نام عامل فون ویلبراند متصل است تا آنکه رگ های بدن به هر دلیلی دچار آسیب شوند. [ ۹] در پاسخ به این آسیب، فاکتور ۸ فعال شدن و از عامل فون ویلبراند جدا می شود. فاکتور ۸ فعال شده که به صورت VIIIa نمایش داده می شود، با پروتئین انعقادی دیگری به نام فاکتور ۹، تعامل پیدا می کند که این موضوع، سبب آغاز زنجیره ای از فعل وانفعالات شیمیایی در خون شده و خون را لخته می کند تا خونریزی بند بیاید. [ ۹]
فاکتور هشت در انعقاد خون مشارکت دارد و کوفاکتورِ «فاکتور نه فعال» است که در حضور یون کلسیم و فسفولیپیدها نوعی ترکیب شیمیایی پیچیده را ایجاد می کنند که فاکتور ده را فعال می کند. ژن فاکتور هشت از طریق فرایند پیرایش دگرسان، ۲ نسخهٔ رونویسی شدهٔ مختلف را ایجاد می کند: نسخهٔ شماره ۱، نوعی ایزوفرم گلیکوپروتئینیِ بزرگ را کُدگذاری می کند که در پلاسمای خون جریان دارد و به طور غیر کووالانسی، به عامل فون ویلبراد وصل می شود. نسخهٔ شمارهٔ ۲، تعدادی پروتئین های کوچک احتمالی را می سازد که به آن «ایزوفرم b» می گویند و بیشتر شامل دومِـین های متصل شونده به فسفولیپیدها در فاکتور هشت هستند. این دومِـین پروتئینی برای لخته شدن خون لازم است. [ ۱۰]
افرادی که میزان فاکتور ۸ در آنها خیلی بالاست، در معرض ترومبوز سیاهرگی عمقی و آمبولی ریه هستند. [ ۱۱] مس یک کوفاکتور ضروری برای فاکتور هشت است و کمبود آن، فعالیتِ فاکتور هشت را افزایش می دهد. [ ۱۲] ساخت فاکتور ۸ در بیماری های کبدی دچار مشکل نمی شود، بلکه بالعکس در چنین مواقعی، گاهی سطح آن بالاتر هم می رود. [ ۱۳] [ ۱۴]
فاکتور هشت دارویی، یکی از داروهایی است که در فهرست داروهای ضروری سازمان جهانی بهداشت قرار دارد که در برگیرندهٔ مهمترین داروهای نظام سلامت است. [ ۱۵]