فاوست

فاوست یا دکتر فاوست شخصیتی از افسانه های آلمانی است. او انسانی موفق با تحصیلات دانشگاهی ولی ناراضی از زندگی است که روحش را برای دستیابی به دانش نامحدود و لذات دنیوی در معامله ای با شیطان معاوضه می کند. این افسانه منشأ آثار ادبی، داستانی، سینمایی و موسیقایی بسیاری شده است.
فاوست به شکل های مختلف در گذر زمان ثبت شده است. فاوست و صفت آن فاوستی، اغلب توصیف موقعیتی است که در آن فردی جاه طلب به منظور رسیدن به قدرت و موفقیت دست از اخلاقیات می کشد. در نسخه های اولیه همچون تصنیف ها، نمایش نامه ها و عروسک گردانی هایی که بر اساس این افسانه ساخته شد، فاوست به شکل محتومی لعنت شده و دوزخی بود، زیرا انسان را به دانش الوهی ترجیح می داد. او کسی بود که: «متن مقدّس را پشت در و زیر میز می گذارد، از این که دکتر الهیات نامیده شود پرهیز دارد و ترجیح می دهد که به شکل دکتر طب لباس بپوشد. »[ ۱]
هرچند در سراسر آلمان قرن ۱۶ نمایشنامه ها و عروسک گردانی های کمدی معروفی بر اساس قرائتی آزاد از این افسانه پدید آمده بودند و در اغلب اوقات فاوست و مفیستوفل ( که نام شیطان است در داستان فاوست ) را در حد چهره هایی مبتذل و خنده دار تنزل می دادند، اما به واقع این کریستوفر مارلو بود که با نگارش نمایش نامهٔ دکتر فاوستوس ( تاریخچه تراژدی گونه زندگی و مرگ دکتر فاستوس ) به این افسانه شهرت بخشید. [ ۲] سرانجام دویست سال بعد در نسخهٔ بازسازی شده توسط گوته، فاوست به تحصیل کرده ای بدل می شود که «چیزی بیشتر از گوشت و نوشیدنی زمینی» می طلبد.
فاوست خسته و ناامید است. تصمیم می گیرد تا با شیطان جهت کسب دانش بیشتر و قدرت جادو وارد گفتگو شود. او می خواهد تا از تمام دانش و لذت این دنیا بهره مند شود. در مقابل، نماینده شیطان، مفیستوفل ظاهر می شود. او این معامله را با فاوست انجام می دهد: مفیستوفل به قدرت جادویی او برای یک مدت کمک می کند، ولی در پایان دوره، روح فاوست به شیطان تعلق دارد و فاوست به شکل ابدی ملعون خواهد بود. در داستان های اولیه، این دوره معمولاً ۲۴ سال ذکر شده است.
در مدت زمان قرارداد، فاوست به انحای مختلف از مفیستوفل بهره می جوید. در بسیاری از نسخه های داستان، از جمله در نمایش نامهٔ گوته، مفیستوفل او را کمک می کند تا دختری زیبا و معصوم را که معمولاً گِرتشن نامیده شده و در نهایت زندگی اش نابود می شود، اغوا کند؛ هرچند در نهایت، معصومیت گِرتشن نجاتش می دهد و او وارد بهشت می شود. در روایت گوته، فاوست نیز با رحمت خدا به خاطر کوشش مداومش و همچنین درخواست گرتشن از خدا نجات می یابد. اما در نسخه های اولیه، فاوست برای همیشه فاسد شناخته می شود. او فکر می کند که گناهانش قابل بخشش نیست. در این روایت ها وقتی پایان دوره فرا می رسد، شیطان او را به جهنم همراهی می کند.

فاوست (فیلم ۱۹۲۶). فاوست ( به آلمانی: Faust ) فیلمی در ژانر فلسفی، مهیج و ترسناک است به کارگردانی فریدریش ویلهلم مورنائو است که در سال ۱۹۲۶ میلادی منتشر شد. در این فیلم بازیگرانی مثل یوستا ای یکمان و امیل یانینگز بازی کرده اند. [ ۱]

فاوست (فیلم ۱۹۶۰). «فاوست» ( انگلیسی: Faust ) فیلمی در ژانر فانتزی است که در سال ۱۹۶۰ منتشر شد.

فاوست (فیلم ۱۹۹۴). «فاوست» ( انگلیسی: Faust ) فیلمی در ژانر فانتزی به کارگردانی یان شوانکمایر است که در سال ۱۹۹۴ منتشر شد.

فاوست (فیلم ۲۰۱۱). فاوست ( به انگلیسی: Faust ) فیلمی در ژانر درام به کارگردانی الکساندر سوکوروف است که در سال ۲۰۱۱ منتشر شد. از بازیگران آن می توان به هانا شیگولا اشاره کرد. این فیلم که در قرن نوزدهم رخ می دهد تعبیری آزاد از افسانه فاوست و اقتباس های ادبی آن توسط گوته و توماس مان است. دیالوگ های فیلم به زبان آلمانی است. فاوست در شصت و هشتمین جشنواره فیلم ونیز برندهٔ جایزهٔ شیر طلایی شد.

فاوْسْت (ادبیات)(Faust)
فاوست، اثری از رامبرانت
فاوست، اثری از رامبرانت
فاوست، اثری از رامبرانت
جادوگر افسانه ای که روحش را به شیطان فروخت. گئورک یوهان فاوست واقعی ظاهراً عالم و شعبده باز آلمانی دوره گردی بوده که در ابتدای قرن ۱۶ می زیسته است. کریستوفر مارلو، یوهان ولفگانگ گوته، هاینریش هاینه، و توماس مان و موسیقی دان هایی همچون فرانتس لیست، هکتور برلیوز، شارل گونو، و ریشارد واگنر نیز از افسانۀ فاوست الهام گرفته و از آن استفاده کرده اند. نخستین کتاب دربارۀ فاوست، با عنوان سرگذشت دکتر یوهان فاوستدر ۱۵۸۷ در فرانکفورت انتشار یافت. به دنبال آن روایت های متعدد و پرآب وتاب تری و در رأس همه، کتاب داستان های حقیقی گ. ر. ویدمان، به شرح گناهان هولناک و مفسده های نفرت انگیز فاوست جادوگر پرداختند. پفتیتسر بر این اساس دایرة المعارفی تألیف کرد که از ۱۶۷۴ تا ۱۷۲۶ به چاپ ششم رسید. مهم ترین ویرایش آلمانی این دوره در ۱۷۱۲ به همت مؤلفی منتشر شد که خود را «یک مؤمن مسیحی» نامیده بود. این داستان از همان ابتدا به سرعت از آلمانی به زبان های دیگر ترجمه شد: در ۱۵۸۸ به دانمارکی و طی ۶ سال بعد از آن، به انگلیسی، فرانسوی، هلندی و فلاندری و در ۱۶۱۱ به زبان چک.نمایش نامه. سرگذشت غم بار دکتر فاستوس (منتشر شده در ۱۶۰۱ـ۱۶۰۴) اثر کریستوفر مارلو، شاعر و نمایش نامه نویس انگلیسی، بر پایۀ ترجمۀ انگلیسی داستان فاوست، در ۱۵۹۴ به اجرا درآمد. بازیگران سیار انگلیسی نسخه های متعددی از تراژدی مارلو را به آلمان بردند و نمایش نامه های عروسکی این داستان نیز تا نیمۀ قرن ۱۸ تماشاگران زیادی داشتند. در ۱۷۵۹ گوتهولد لسینگ، نمایش نامه نویس آلمانی، در اثر خود (که بخش عمدۀ آن از بین رفته است) برای نخستین بار نگرش عبوس و بی انعطاف سنتی به این داستان را کنار گذاشت و روحی نو و متساهل در آن دمید. یوهان ولفگانگ فون گوته، رمان نویس و نمایش نامه نویس آلمانی، تراژدی گرتشن (روابط عشقی، اغوا و مرگ یک دختر روستایی عادی) را در شاهکار خود فاوست به نمایش درآورد که کار نوشتن آن را در ۱۷۷۰ـ۱۷۷۱ آغاز کرده بود. بخشی از این اثر در ۱۷۹۰ انتشار یافت، اما منبع اصلی فاوست، که لوئیزه فون گوخهاوزن بین ۱۷۷۶ و ۱۸۸۰ به نسخه برداری از آن مشغول بود، نشان دهندۀ آن بود که گوته تا پیش از نقل مکان به وایمار روی آن کار می کرده است. نسخۀ کامل بخش اول، شامل وقایع مربوط به گرتشن، در ۱۸۰۸ انتشار یافت و بخش دوم که به رستگاری فاوست می انجامد، در ۱۸۳۱ تکمیل شد. روایت گوته را عموماً بزرگ ترین دستاورد ادبی افسانۀ فاوست می دانند؛ چنان که برخی آن را «کمدی الهی» اومانیسم قرن ۱۸ دانسته اند و هاینریش هاینه، شاعر و روزنامه نگار رمانتیک، آن را «کتاب مقدس غیردینی» آلمانی ها نامیده است. توماس مان، رمان نویس آلمانی قرن ۲۰، در رمان دکتر فاستوس این داستان را موضوع کار خود قرار داد. در این رمان، آدریان لِوِرکون آهنگ ساز، با مبتلا کردن عمدی خود به بیماری مقاربتی، به توان هنری کم نظیری دست پیدا می کند اما در نهایت به اختلال فکری و درماندگی جسمی دچار می شود.
موسیقی. فاوست گوته الهام بخش آثار مهم و مفصلی در زمینۀ موسیقی بوده است. هکتور برلیوز، آهنگ ساز رمانتیک فرانسوی، این داستان را در قالب سمفونی کورالی با عنوان نفرین فاوست در ۱۸۴۶ در پاریس اجرا کرد. متن این اثر از ترجمه ژرار دو نروال، شاعر فرانسوی، گرفته شده بود که آریگو بوئیتو(۱۸۴۲ـ۱۹۱۸)، آهنگ ساز ایتالیایی، در مفیستوفله (میلان ۱۸۶۸) و پس از او شارل گونو نیز در اپرای پنج قسمتی خود با نام فاوست (پاریس ۱۸۵۹)، آن را دستمایۀ کار خود قرار دادند. تراژدی گوته همچنین الهام بخش فرانتس لیست، پیانیست و آهنگ ساز مجار، در سمفونی فاوست، و ریچارد واگنر، آهنگ ساز آلمانی، در اُوِرتور فاوستبوده است.