فانتزی

خیال پردازی[ ۱] یا فانتزی ( به فرانسوی: fantaisie ) گونه ای هنری است که جادو و دیگر اَشکال فراطبیعی را به عنوان عنصر اولیهٔ طرح و توطئه، درون مایه یا فضای داستان استفاده می کند. این گونه معمولاً توسط نگاه، حس و درون مایهٔ وسیع از کار اشخاص از گونه های علمی تخیلی و وحشت متمایز می شود، هر چند که این سه گونه نقاط مشترک بسیاری با هم دارند و مجموعاً ادبیات گمانه زن ∗ شناخته می شوند. در خیال پردازی قواعد و قوانین فیزیکی و طبیعی زیر پا گذاشته می شود و موجودات ناموجود تصویر می شوند. این نوع ادبی معمولاً شامل سحر و جادو، حوادث خارق العاده، و موجودات خیالی است. [ ۲]
واژهٔ فانتزی تنها به شکل اسم به کار نمی رود و در زبان فارسی به صورت صفت نیز به کار می رود.
مراد فرهادپور در مقدمه ای که بر برگردان فارسی درخت و برگ نوشته است عبارت ادبیات تخیلی مدرن را به عنوان برگردان واژهٔ «فانتزی» به کار می برد و آن را شیوهٔ جدیدی شمرده است که با اثر موریس آغاز شده است.
ویژگی اصلی خیال پردازی، دارا بودن عناصر خیالی در فضایی خود - منسجم است، فضایی که منطق و قوانین خاص خود را دارد که متفاوت با منطق عادی است و داستان آن قوانین را نمی شکند. در این ساختار هر مکانی برای عناصر خیال پردازی ممکن است: شاید این مکان مخفی باشد یا در جهان ظاهراً واقعی ما رخنه کرده باشد یا شاید کاملاً در دنیایی خیالی رخ بدهد. در هر اثری عناصر نه فقط باید از قوانین پیروی کنند بلکه به دلیل انسجام طرح و توطئهٔ داستان باید شامل محدودیت هایی باشد تا به قهرمانان و تبهکاران داستان اجازه بدهد با هم بجنگند. عناصر جادویی باید بی قید و بند استفاده نشوند وگرنه ساختار داستان از بین می رود.
با این که گونه خیال پردازی به شکل مدرن کمتر از دو قرن عمر دارد، شکل های سابق آن تاریخی برجسته و طولانی دارند. عناصر گونه خیال پردازی و اسطورهای که سرانجام گونه خیال پردازی و زیرگونه های خیال پردازی را ساختند احتمالاً با حماسهٔ گیلگمش و اولین نوشته های بشر آغاز شوند که در دوران بعد بخشی از بزرگ ترین و مشهورترین ادبیات بشر را شکل دادند. ماجراجویی های خیالی، از ادای شاعرانه تا ادای منثور و اودیسهٔ هومر تا بئوولف، از مهابهاراتا تا کتاب هزار و یک شب، از شاهنامه تا افسانه های شاه آرتور که پهلوانان شجاع، هیولاهای مرگبار و سرزمین های پنهان بسیاری از خوانندگان را در دنیای خیال فرو برده است. اگر این طور به تاریخ گونه خیال پردازی نگاه کنیم، تاریخ ادبیات و تاریخ خیال پردازی آن قدر در هم آمیخته اند که نمی توان آنها را از هم جدا کرد.

فانْتِزی (fantasia)
(یا: فانتاسیا ؛ فَنسی ) در موسیقی ، ساخته ای برای ساز با فرم آزاد برای ساز کلاویه دار یا هم نوازی مجلسی ، که ریشه در اواخر دوران رنسانس دارد، و محبوب آهنگ سازان انگلیسی بوده است، همچون جان داولند، اورلاندو گیبونز، و ویلیام بیرد. این فرم شامل دستکاری آزادانۀ فیگورهای موسیقی بدون توجه به الگوهای فرم است . آهنگ سازان بعدی این فرم عبارت اند از گئورگ تِلِمان، یوهان سباستیان باخ، و موتسارت.