فاصله گذاری

فاصله گذاری ( آلمانی: Verfremdungseffekt ) از اصطلاحات هنرهای نمایشی است. فاصله گذاری فرایندی در تئاتر روایی برتولت برشت است که در آن با استفاده از عناصر متعدد، ازجمله نور و موسیقی و نحوهٔ بازی، از غرقه شدن تماشاگر و بازیگر در نمایش جلوگیری می شود. [ ۱]
برشت برای ممانعت از یکی شدن بازیگرانش با نقش و با این هدف که آن ها تنها نقش را عرضه کنند، به تأثیرات فاصله گذاری، که کارکرد جدیدی از فاصله زیباشناختی واقع گرایانه بود، روی آورده و آنان را وامی داشت تا پیش از بیان هر دیالوگ خود، عبارت «آن مرد ـ یا آن زن ـ گفت» را اضافه کنند که فراموششان نشود که در حال بازی کردن نقش اند و در اجرای آن هم. مقابل تماشاگری خواهند بود که در سالن نمایش است و مشغول به تماشای یک بازسازی از گذشته، و مانند بازیگران تئاتر دراماتیک نباید چنان با نقش یکی شوند که تماشاگر باور کند که حادثه، در زمان حال در حال رخ دادن است. [ ۲]
او می خواست تماشاگر نه مجذوب قصه نمایش و قهرمان آن، که جذب محتوا و پیام شوند و این را از اصلی ترین وجوه تفاوت میان تئاتر دراماتیک و تئاتر روایی می دانست، و می کوشید «جادوی صحنه» را که فریبنده ترین تأثیر تئاتر دراماتیک است، و سبب انگیزش عواطف کلیشه ای و سنتی و تثبیت آن ها، زایل کند. [ ۲]