فاسی اسحاق بن یعقوب

فاسی، اِسْحاق بِن یَعقوب (۱۰۱۳ـ۱۱۰۳م)
(مشهور به ربّی اسحاق فاسی/ ریف) عالم یهودی و بازنگار قانون نامه ای از تلمود به نام سِفِر ها ـ هَلاخوت (کتاب قوانین)، همترازِ قانون نامه های ابن میمون و کارو). بیشتر عمرش را در فاس گذراند و کتاب قانونش را در این شهر نوشت. در ۱۰۸۸م، دو تن از دشمنانش او را از نظر حکومت وقت، خائن جلوه دادند. او به اسپانیا گریخت و در لوسنا رئیس جامعۀ یهودیان شد و مدرسۀ تلمودی برجسته ای دایر کرد. فاسی در تجدید حیات مطالعات تلمودی در اسپانیا و نیز در انتقال کانون این مطالعات از شرق به غرب نقش مهمی ایفا کرد. او در کتابش به جنبه های قانونی تلمود، یا هَلاخا، شامل قوانین مدنی، کیفری، و مذهبی پرداخته، همۀ موعظه ها و نیز بخش های راجع به تکالیف دینیِ قابل اجرا در فلسطین را حذف نموده، و با تمرکز بر جوانب عملیِ غفلت شده خدمت بزرگی به دین یهود کرده است. چکیده ای از تفسیرهای او دربارۀ آرای گِئونیم (گائون های)، در دو مدرسۀ یهودی بزرگ سرزمین بابِل، در فاصلۀ میان قرن ۷ تا پایان قرن ۱۳م، تدریس می شده است. همچنین، در تثبیت برتری تلمود بابلی، (که سه نسل از علمای قدیم آن را تدوین مجدد و تنقیح کرده بودند) بر تلمود فلسطینی (که تألیف نهایی آن را فشارهای خارجی دچار وقفه کرده بود) سهم مهمی داشت. قانون نامه یا سِفْرِ ها ـ هلاخوت فاسی را هنوز در یِشیواها تدریس می کنند. سرانجام در لوسنای اسپانیا درگذشت.