فاز لوتئال

فاز لوتئال ( به انگلیسی: luteal phase ) سومین و آخرین مرحله از چرخه تخمدانی است که برخلاف فاز فولیکولر که طول آن در افراد متفاوت است، معمولاً در حدود ۱۴ روز به طول می انجامد ( یعنی روزهای ۱۴ تا ۲۸ ) [ ۱] و با تغییرات در سطوح هورمونی، مانند افزایش سطح پروژسترون و استروژن، کاهش گنادوتروپین ها مانند هورمون محرک فولیکولی ( FSH ) و هورمون لوتئینی ( LH ) ، تغییر در پوشش آستر رحم برای تسهیل لانه گزینی تخمک و توسعهٔ جسم زرد مشخص می شود.
چرخهٔ قاعدگی به طور متوسط ۲۸ روز طول می کشد. این چرخه با قاعدگی ( روز ۱–۷ ) در فاز فولیکولر ( روز ۱–۱۴ ) شروع و پس از تخمک گذاری ( روز ۱۴ ) به مرحلهٔ لوتئال ( روز ۱۴–۲۸ ) ختم می شود. [ ۱] در صورت عدم لقاح اووسیت با اسپرم، جسم زرد آتروفی می یابد که منجر به کاهش پروژسترون و استروژن، افزایش FSH و LH و ریزش پوشش آندومتر و شروع مجدد قاعدگی می شود. [ ۱]
پس از تخمک گذاری و آزاد شدن تخمک، هورمون های هیپوفیز قدامی - FSH و LH آزاد می شوند و باعث می شوند که قسمت های باقی مانده از فولیکول غالب به جسم زرد تبدیل شوند. جسم زرد در مرحلهٔ لوتئال پس از تخمک گذاری به رشد خود ادامه می دهد و مقادیر قابل توجهی هورمون، به ویژه پروژسترون، و به میزان کمتر، استروژن و اینهیبین تولید می کند. پروژسترون، نقش حیاتی در پذیرش آستر رحم برای لانه گزینی بلاستوسیست و حمایت از مراحل اولیهٔ بارداری ایفا می کند. سطوح بالای پروژسترون، رشد فولیکولی را مهار می کند. افزایش استروژن و پروژسترون همچنین منجر به افزایش دمای پایهٔ بدن در مرحلهٔ لوتئال می شود. [ ۲]
افزایش LH که در طول تخمک گذاری رخ می دهد باعث آزاد شدن تخمک و کومولوس اوفور آن از تخمدان و داخل لولهٔ فالوپ می شود و تخمک را تحریک می کند تا تقسیم شود و وارد متافاز میوز II ( کروموزوم ۴۶ یا 2n ) شود و نخستین جسم قطبی خود را بیرون بزند. تخمک تنها پس از بارور شدن از طریق میوز ادامه می دهد و دومین جسم قطبی خود را بیرون می کشد. تخمک گذاری، ۳۵ ساعت پس از شروع افزایش LH یا ۱۰ ساعت پس از اوج افزایش LH رخ می دهد. چند روز پس از تخمک گذاری، افزایش مقدار استروژن تولیدشده توسط جسم زرد ممکن است باعث ایجاد یک یا دو روز مخاط بارور دهانهٔ رحم، کاهش دمای پایهٔ بدن یا هر دو شود. این تغییرات با عنوان «افزایش ثانویهٔ استروژن» شناخته می شوند. [ ۳]