فارابی، ابونصر محمد (فاراب ۲۵۷ـ دمشق ۳۳۸ق)
فارابی، ابونصر محمد
فارابی، ابونصر محمد
فارابی، ابونصر محمد
فارابی، ابونصر محمد
(مشهور به: معلم ثانی) فیلسوف، منطقی، ریاضی دان و موسیقی دان ایرانی. پدر ایرانی الاصل فارابی از سرداران سپاه ترک بود که با زنی از ترکان ازدواج کرد. فارابی در زادگاهش به کسب علم پرداخت و گویا در حدود ۳۶سالگی محضر یوحنا بن حیلان، از مسیحیان نسطوری متمایل به فلسفۀ اسکندرانی، را در مرو درک کرد، سپس به بغداد و حرّان رفت و نزد ابوبشر متّی و ابوبکر بن سراج علوم عقلی و زبان عربی را فراگرفت. پس از این دوره به درنگ و تأملی سی ساله نشست و بسیاری از آثار خود را نگاشت. در ۳۳۰ق به دربار سیف الدولۀ حمدانی در حلب پیوست و مورد اِکرام او قرار گرفت، با این حال از شیوۀ زاهدانۀ خویش عدول نکرد. فارابی در مبانی فلسفی اگرچه فیلسوفی مشایی شناخته شده، در پاره ای از مباحث فلسفی معرفت شناسی و چگونگی عقول از مبانی نوافلاطونی و حتی از مبانی شرعی تأثیر پذیرفته، و از همین رو آرای نوی را در چگونگی پیوند دین و فلسفه ابراز داشته است. فارابی در مبانی منطقی برخلاف بسیاری از منطقیان با آسان نویسی و دقت نظر مبانی منطق ارسطویی را به رشتۀ تحریر درآورده و خود با امعان نظر در مباحث آن، به استوارساختن پیکرۀ آن پرداخته است. او برخلاف بسیاری از فلاسفه، در راستای حکمت عملی به تبیین بنیاد مدینۀ فاضله پرداخته و کمال انسان را به زندگی در مدینۀ فاضله دانسته است. در نظر او مدینۀ فاضله دربردارندۀ انسان هایی است که به سعادت خود می اندیشند و در پرتو کمال عقلی به تکمیل رفتار و کردار خود می پردازند؛ این مدینه به تَبَعِ تمام جوامع دارای رئیسی است با دوازده خصلت نیک: خوش فهمی، تیزهوشی، حافظۀ زیاد، خوش بیان، بزرگ طبع، با اراده، دوستدار علم و تربیت، دوستدار راستی، عدالت خواه و ظلم ستیز، کوچکی مال دنیا در نظرش، عدم میل به شهوات، عدم لجاجت. فارابی در همین راستا افزون بر تبیین اقسام مدینه ها با اغراض گوناگون، به نقد و بررسی آن ها می پردازد. فارابی از بنیانگذاران موسیقی علمی بوده و آثار مهمی در این زمینه تألیف کرده و خود نیز در موسیقی علمی تبحر داشته است. از فارابی افزون بر نگارش های بسیار مهمّش در فصول مختلف منطق (مشهور به منطقیات)، هجده رساله گزارش شده، همچون رسالةالحروف که به اقتفای متافیزیک ارسطو نگاشته شده؛ آراء اهل المدینة الفاضلة؛ السیاسة المدنیة؛ اغراض مابعدالطبیعه؛ تحصیل السعادة؛ التعلیقات؛ احصاء العلوم؛ الجمع بین رأیی الحکیمین (افلاطون و ارسطو)؛ الموسیقی الکبیر که مهم ترین کتاب موسیقی در جهان اسلام است. مجموعۀ آثار فارابی در ۱۶۳۸ در پاریس به چاپ رسید.
فارابی، ابونصر محمد
فارابی، ابونصر محمد
فارابی، ابونصر محمد
فارابی، ابونصر محمد
(مشهور به: معلم ثانی) فیلسوف، منطقی، ریاضی دان و موسیقی دان ایرانی. پدر ایرانی الاصل فارابی از سرداران سپاه ترک بود که با زنی از ترکان ازدواج کرد. فارابی در زادگاهش به کسب علم پرداخت و گویا در حدود ۳۶سالگی محضر یوحنا بن حیلان، از مسیحیان نسطوری متمایل به فلسفۀ اسکندرانی، را در مرو درک کرد، سپس به بغداد و حرّان رفت و نزد ابوبشر متّی و ابوبکر بن سراج علوم عقلی و زبان عربی را فراگرفت. پس از این دوره به درنگ و تأملی سی ساله نشست و بسیاری از آثار خود را نگاشت. در ۳۳۰ق به دربار سیف الدولۀ حمدانی در حلب پیوست و مورد اِکرام او قرار گرفت، با این حال از شیوۀ زاهدانۀ خویش عدول نکرد. فارابی در مبانی فلسفی اگرچه فیلسوفی مشایی شناخته شده، در پاره ای از مباحث فلسفی معرفت شناسی و چگونگی عقول از مبانی نوافلاطونی و حتی از مبانی شرعی تأثیر پذیرفته، و از همین رو آرای نوی را در چگونگی پیوند دین و فلسفه ابراز داشته است. فارابی در مبانی منطقی برخلاف بسیاری از منطقیان با آسان نویسی و دقت نظر مبانی منطق ارسطویی را به رشتۀ تحریر درآورده و خود با امعان نظر در مباحث آن، به استوارساختن پیکرۀ آن پرداخته است. او برخلاف بسیاری از فلاسفه، در راستای حکمت عملی به تبیین بنیاد مدینۀ فاضله پرداخته و کمال انسان را به زندگی در مدینۀ فاضله دانسته است. در نظر او مدینۀ فاضله دربردارندۀ انسان هایی است که به سعادت خود می اندیشند و در پرتو کمال عقلی به تکمیل رفتار و کردار خود می پردازند؛ این مدینه به تَبَعِ تمام جوامع دارای رئیسی است با دوازده خصلت نیک: خوش فهمی، تیزهوشی، حافظۀ زیاد، خوش بیان، بزرگ طبع، با اراده، دوستدار علم و تربیت، دوستدار راستی، عدالت خواه و ظلم ستیز، کوچکی مال دنیا در نظرش، عدم میل به شهوات، عدم لجاجت. فارابی در همین راستا افزون بر تبیین اقسام مدینه ها با اغراض گوناگون، به نقد و بررسی آن ها می پردازد. فارابی از بنیانگذاران موسیقی علمی بوده و آثار مهمی در این زمینه تألیف کرده و خود نیز در موسیقی علمی تبحر داشته است. از فارابی افزون بر نگارش های بسیار مهمّش در فصول مختلف منطق (مشهور به منطقیات)، هجده رساله گزارش شده، همچون رسالةالحروف که به اقتفای متافیزیک ارسطو نگاشته شده؛ آراء اهل المدینة الفاضلة؛ السیاسة المدنیة؛ اغراض مابعدالطبیعه؛ تحصیل السعادة؛ التعلیقات؛ احصاء العلوم؛ الجمع بین رأیی الحکیمین (افلاطون و ارسطو)؛ الموسیقی الکبیر که مهم ترین کتاب موسیقی در جهان اسلام است. مجموعۀ آثار فارابی در ۱۶۳۸ در پاریس به چاپ رسید.