غیرفعال سازی[ ۱] ( به انگلیسی: Passivation ) در شیمی فیزیک به فرایند مقاوم شدن فلزات در مقابل خوردگی و زنگ زدگی گفته می شود. همچنین به ماده ای ارجاع می شود که ماده در آن در حال منفعل شدن است، یعنی در محیطی که در آینده در آن استفاده می شود کمتر در معرض خوردگی قرار بگیرد. غیرفعال سازی شامل ایجاد یک لایه بیرونی از ماده محافظ است که در اثر واکنش شیمیایی با مادهٔ پایه یا از اکسیداسیون خود به خود در هوا، به عنوان ریزپوششی ایجاد می شود. به عنوان روش دیگر، استفاده از یک پوشش سبک از مادهٔ محافظ مانند اکسید فلز، برای ایجاد پوسته ای در برابر زنگ زدگی است. [ ۲] غیرفعال سازی تنها در شرایط ویژه می تواند اتفاق بیفتد و در میکروالکترونیک برای تقویت سیلیکون استفاده می شود. [ ۳] این تکنیک، باعث تقویت و حفظ ظاهر فلزات می شود. در تصفیه الکتروشیمیایی آب، غیرفعال سازی با افزایش مقاومت مدار، باعث کاهش اثر تصفیه می شود، پس معمولاً از اقدامات پیوسته برای غلبه بر این اثر استفاده می شود که متداول ترین آن واژگون سازی قطبی است، که منجر به ترد کردنِ محدودِ لایه رسوب می شود. دیگر سامانه های اختصاصی برای جلوگیری از غیرفعال سازی الکترود و موضوعات دیگر، موضوع تحقیق و توسعه است.
در میانه دهه ۱۸۰۰، کریستین فریدریش شونباین کشف کرد که وقتی یک قطعه آهن در اسید نیتریک رقیق قرار می گیرد، هیدروژن را تجزیه و تولید می کند، اما اگر آهن نخست در اسید نیتریک غلیظ قرار داده شود، سپس به اسید نیتریک رقیق شده فرو برده شود، واکنش کمی یا هیچ واکنشی صورت نخواهد گرفت. شونباین نخستین حالت را «وضعیت فعال» و دومین وضعیت را «وضعیت غیرفعال» نام گذاری کرد. اگر آهن غیرفعال با آهن فعال در تماس قرار بگیرد، دوباره فعال می شود.
هنگام قرارگیری در معرض هوا، بسیاری از فلزات، سطح سخت و نسبتاً بی اثر ایجاد می کنند، مانند لکه هایی که روی نقره ایجاد می شود. در مورد فلزات دیگر مانند آهن، یک پوشش متخلخل زبر از مجموع زنگ زدگی و خوردگی های سست و چسبنده تشکیل می شود. در این حالت، مقدار چشمگیری از فلز حذف می شود که یا رسوب می کند یا در محیط حل می شود. این پوشش بسته به نوع فلز پایه و محیط آن، خوردگی را با کاهش می دهد و در هوای دمای اتاق برای آلومنیوم، کروم، روی، تیتانیوم و سیلیکون ( فلز ) به طور چشمگیری آهسته تر است. پوستهٔ حاصل از خوردگی، از خوردگی های عمیق تر جلوگیری می کند و به عنوان یکی از اشکال غیرفعال سازی عمل می کند. به این لایهٔ سطحی خنثی، لایهٔ اکسید بومی می گویند که معمولاً یک اکسید یا نیترید با ضخامت یک مونولایه ۱ تا ۳ آنگستروم برای فلزات نجیب ( مانند پلاتین ) ، ۱۵ آنگستروم برای سیلیکون و ۵۰ آنگستروم برای آلومینیوم است که پس از چندین سال ایجاد می شود. [ ۴] [ ۵] [ ۶]
این نوشته برگرفته از سایت ویکی پدیا می باشد، اگر نادرست یا توهین آمیز است، لطفا گزارش دهید: گزارش تخلفدر میانه دهه ۱۸۰۰، کریستین فریدریش شونباین کشف کرد که وقتی یک قطعه آهن در اسید نیتریک رقیق قرار می گیرد، هیدروژن را تجزیه و تولید می کند، اما اگر آهن نخست در اسید نیتریک غلیظ قرار داده شود، سپس به اسید نیتریک رقیق شده فرو برده شود، واکنش کمی یا هیچ واکنشی صورت نخواهد گرفت. شونباین نخستین حالت را «وضعیت فعال» و دومین وضعیت را «وضعیت غیرفعال» نام گذاری کرد. اگر آهن غیرفعال با آهن فعال در تماس قرار بگیرد، دوباره فعال می شود.
هنگام قرارگیری در معرض هوا، بسیاری از فلزات، سطح سخت و نسبتاً بی اثر ایجاد می کنند، مانند لکه هایی که روی نقره ایجاد می شود. در مورد فلزات دیگر مانند آهن، یک پوشش متخلخل زبر از مجموع زنگ زدگی و خوردگی های سست و چسبنده تشکیل می شود. در این حالت، مقدار چشمگیری از فلز حذف می شود که یا رسوب می کند یا در محیط حل می شود. این پوشش بسته به نوع فلز پایه و محیط آن، خوردگی را با کاهش می دهد و در هوای دمای اتاق برای آلومنیوم، کروم، روی، تیتانیوم و سیلیکون ( فلز ) به طور چشمگیری آهسته تر است. پوستهٔ حاصل از خوردگی، از خوردگی های عمیق تر جلوگیری می کند و به عنوان یکی از اشکال غیرفعال سازی عمل می کند. به این لایهٔ سطحی خنثی، لایهٔ اکسید بومی می گویند که معمولاً یک اکسید یا نیترید با ضخامت یک مونولایه ۱ تا ۳ آنگستروم برای فلزات نجیب ( مانند پلاتین ) ، ۱۵ آنگستروم برای سیلیکون و ۵۰ آنگستروم برای آلومینیوم است که پس از چندین سال ایجاد می شود. [ ۴] [ ۵] [ ۶]
wiki: غیرفعال سازی